İbuprofen ve parasetamol antibiyotik direncini artırıyor, araştırma bulguları

Güney Avustralya Üniversitesi'nden (Avustralya) yapılan ve npj Antimicrobials and Resistance dergisinde yayınlanan yeni bir araştırma, ibuprofen ve parasetamol gibi ilaçların sessizce dünyanın en büyük sağlık tehditlerinden biri olan antibiyotik direncini körüklediğini gösteriyor.

Türünün ilk örneği olan çalışmada araştırmacılar, ibuprofen ve parasetamolün ayrı ayrı kullanıldıklarında antibiyotik direncini artırdığını, birlikte kullanıldıklarında ise bu direnci güçlendirdiğini buldular.

Antibiyotik olmayan ilaçlar olan geniş spektrumlu antibiyotik siprofloksasin ile bağırsak ve idrar yolu enfeksiyonlarına neden olan yaygın bir bakteri olan Escherichia coli (E. coli) arasındaki etkileşimi test eden araştırmacılar, ibuprofen ve parasetamolün bakteriyel mutasyonları önemli ölçüde artırdığını ve E. coli'yi antibiyotiğe karşı oldukça dirençli hale getirdiğini buldular.

Özellikle birden fazla ilacın düzenli olarak kullanıldığı huzurevlerindeki kişiler için ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek önemli bir bulgudur.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), antimikrobiyal direncin halk sağlığı için küresel bir tehdit oluşturduğunu ve antibiyotik direncinin 2019 yılında dünya çapında 1,27 milyon ölümün doğrudan nedeni olduğunu bildiriyor.

UniSA'dan baş araştırmacı Doçent Rietie Venter, bulguların yaşlı yetişkinlerde polifarmasinin riskleri hakkında önemli sorular ortaya çıkardığını söylüyor.

Doçent Dr. Venter, "Antibiyotikler uzun zamandır bulaşıcı hastalıkların tedavisinde önemli bir rol oynuyor, ancak bunların yaygın olarak aşırı ve kötüye kullanılması, küresel çapta antibiyotiğe dirençli bakterilerin artmasına yol açtı" diyor.

Araştırmacı, "Bu durum özellikle yaşlılara birden fazla ilaç reçete edilmesinin daha olası olduğu huzurevlerinde yaygındır. Bu ilaçlar sadece antibiyotik değil, aynı zamanda ağrı, uyku ve tansiyon ilaçları da olabilir. Bu da bağırsak bakterilerinin antibiyotik direnci geliştirmesi için ideal bir üreme alanı oluşturur." diye ekliyor.

Bu bağlamda, bu çalışmada antibiyotik dışı ilaçların ve yaygın cilt, bağırsak ve idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılan bir antibiyotik olan siprofloksasinin etkisini analiz ettiklerini açıkladı. "Bakteriler siprofloksasine ibuprofen ve parasetamol ile birlikte maruz kaldıklarında, tek başına antibiyotiğe kıyasla daha fazla genetik mutasyon geliştirdiler ve bu da daha hızlı büyümelerine ve yüksek oranda dirençli hale gelmelerine neden oldu. Endişe verici bir şekilde, bakteriler sadece siprofloksasin antibiyotiğine değil, aynı zamanda farklı sınıflardaki birçok başka antibiyotiğe karşı da direnç artışı gözlemlendi," diye açıkladı.

"Ayrıca bu direncin altında yatan genetik mekanizmaları da keşfettik. Zira hem ibuprofen hem de parasetamol, bakterilerin savunma mekanizmalarını harekete geçirerek antibiyotikleri dışarı atıyor ve daha az etkili hale getiriyor." diye vurguladı.

Çalışmada, huzurevlerinde yaygın olarak kullanılan dokuz ilaç değerlendirildi: ibuprofen (anti-inflamatuar ağrı kesici), diklofenak (artrit tedavisinde kullanılan anti-inflamatuar), asetaminofen (ağrı ve ateş için parasetamol), furosemid (yüksek tansiyon için), metformin (diyabetle ilişkili yüksek kan şekeri için), atorvastatin (kandaki kolesterol ve yağları düşürmeye yardımcı olur), tramadol (ameliyat sonrası kullanılan daha güçlü bir ağrı kesici), temazepam (uyku problemlerini tedavi etmek için kullanılır) ve psödoefedrin (bir dekonjestan).

Doçent Dr. Venter, çalışmanın antibiyotik direncinin daha önce düşünülenden daha karmaşık bir sorun olduğunu, yaygın antibiyotik dışı ilaçların da rol oynadığını gösterdiğini söylüyor. "Antibiyotik direnci artık sadece antibiyotiklerle sınırlı değil," diyor.

"Bu çalışma, özellikle uzun vadeli tedavilerin bir kombinasyonunun reçete edildiği yaşlı yetişkinlerin bakımında, birden fazla ilaç kullanmanın risklerini dikkatlice değerlendirmemiz gerektiğini çarpıcı bir şekilde hatırlatıyor." dedi.

Bu noktada, bunun bu ilaçların kullanımının durdurulması gerektiği anlamına gelmediğini, ancak antibiyotiklerle nasıl etkileşime girdikleri konusunda daha bilinçli olmamız gerektiğini ve bunun iki ilacın kombinasyonunun ötesine bakmayı içerdiğini açıkladı.

Araştırmacılar, uzun süreli ilaç tedavisi gören kişilerde ilaç etkileşimleri üzerine daha fazla araştırma yapılması çağrısında bulunuyor; böylece yaygın ilaçların antibiyotiklerin etkinliğini nasıl etkileyebileceğini daha iyi anlayabiliriz.