Osoby powyżej 65 lat wykluczone. Są duże zastrzeżenia do nowego wsparcia od rządu

• Stały Komitet Rady Ministrów (SKRM) zajął się projektem ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami (AOON)
• RCL ma zastrzeżenie do projektowanych przepisów. Wskazuje, że poza zakresem obowiązywania ustaw o AOON i bonie senioralnym pozostanie grupa niepełnosprawnych od 65 do 75 lat
• MRPiPS odpowiedziało na stawiane pod adresem projektów zarzuty

Stały Komitet Rady Ministrów (SKRM) rozpoczął prace nad projektem ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami. O sprawie poinformował 8 maja Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń. Rozwiązanie umożliwi osobom z niepełnosprawnościami korzystanie z profesjonalnego i dostosowanego do indywidualnych potrzeb wsparcia w codziennym życiu. Ma jednocześnie spełniać zawarte w Konwencji ONZ zobowiązania krajów, które ją ratyfikowały.

Portal Infor.pl zauważa jednak, że projekt całkowicie wyklucza z zakresu wsparcia osoby niepełnosprawne powyżej 65 roku życia. Konwencja natomiast jasno wskazuje, że państwa, będące jej stronami, zobowiązane są uznać równe prawa wszystkich osób niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie, a zatem bez różnicowania ich ze względu na wiek.

Aktualnie, przypomnijmy, asystencja osobista realizowana jest w ramach rocznych programów finansowanych z Funduszu Solidarnościowego. Nie ma zatem ciągłości wsparcia i dostęp do niego jest ograniczony. Dlatego Stały Komitet Rady Ministrów rozpoczął prace nad rządowym projektem ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami, który ma rozwiązać ten problem.

Zgodnie jednak z art. 8 pkt 1 projektu o taką formę wsparcia ubiegać się będą mogły wyłącznie osoby niepełnosprawne przed 65 rokiem życia. Po ukończeniu tego wieku - zgodnie z art. 8 ust. 2 projektu - uprawnione do korzystania z asystencji będą tylko osoby, których prawo do niej nabyły przed ukończeniem tej granicy wiekowej i wyłącznie do upływu okresu, na który została wydana decyzja.

Takiemu wykluczeniu seniorów przeciwne jest, jak zwrócił uwagę Infor.pl, Rządowe Centrum Legislacji.

- Zgodnie z art. 3 projektu ustawy celem asystencji osobistej jest udzielenie osobom z niepełnosprawnością wsparcia umożliwiającego niezależne życie, zgodnie z art. 19 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. W art. 5 ust. 1 Konwencji podkreślono, że wszyscy ludzie są równi wobec prawa i są uprawnieni, bez jakiejkolwiek dyskryminacji, do jednakowej ochrony prawnej i jednakowych korzyści wynikających z prawa, natomiast z art. 19 Konwencji wynika, że Państwa Strony Konwencji uznają równe prawo wszystkich niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie, nie wprowadzając żadnego ograniczenia ze względu na wiek osób niepełnosprawnych - wskazuje RCL.

Centrum legislacji podkreśla również, iż z tego postanowienia Konwencji wynika zobowiązanie do zapewnienia osobom niepełnosprawnym m.in. dostępu do szerokiego zakresu usług świadczonych w domu, w miejscu zamieszkania i innych usług wsparcia świadczonych w ramach społeczności lokalnej, w tym do pomocy osobistej niezbędnej do życia włączenia w społeczność, która także pozwoli na zapobieganie izolacji i segregacji społecznej.

Przypomina także, że uzasadnienia projektu ustawy (str. 11) wskazuje, że równolegle będzie funkcjonował program resortowy "Asystent Osobisty Osoby Niepełnosprawnej" (podstawą prawną programu jest art. 7 ust. 5 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym), który "w kolejnych latach obejmie seniorów w większym stopniu".

Przewiduje się tak w związku z tym, że osoby korzystające dziś z programu resortowego zostaną w znaczącej części objęte asystencją ustawową. Ponadto rozwiązaniem, które ma zwiększyć dostępność do wsparcia, jest procedowany aktualnie projekt ustawy o bonie senioralnym (UA3). Przy czym "bon senioralny ma być w swoim założeniu usługą społeczną o charakterze opiekuńczym, dostosowaną do potrzeb osób w wieku 75 lat lub więcej".

- Zatem poza zakresem obowiązywania obu projektowanych ustaw pozostanie, co do zasady, grupa osób niepełnosprawnych w wieku od 65 do 75 lat - wskazuje RCL.

MRPiPS nie zamierza jednak uwzględnić zgłoszonej uwagi. Argumentuje to tym, iż:

• Wsparcie osób z niepełnosprawnościami oraz seniorów leży w ramach kompetencji innych jednostek samorządu terytorialnego (odpowiednio: powiatów oraz gmin), a co za tym idzie - "utworzenie jednego instrumentu wspierającego również osoby 65+ mogłoby budzić pewne wątpliwości",
• Żaden inny kraj na świecie, w tym żaden z krajów, które ratyfikowały Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych - nie umożliwia skorzystania z asystencji osobistej osobom, które utraciły sprawność po 65. roku życia, "co jest podyktowane zarówno względami merytorycznymi, jak i finansowymi",
• Na zapewnienie adekwatnego wsparcia osobom między 66. a 75. rokiem życia pozwala kontynuacja programu finansowanego z Funduszu Solidarnościowego (red.: które jednak - jak argumentuje samo MRPiPS1 -odbywa się w trybie rocznych programów, "oznacza brak ciągłości wsparcia, ograniczony dostęp i różną jakość usługi"),
• Do osób powyżej 65 lat kierowane są dedykowane programy wsparcia, np. Program "Opieka 75+", jak i procedowany aktualnie na poziomie rządu bon senioralny, który - wedle przekazanych oficjalnie informacji - ma docelowo objąć również osoby w wieku 66-75 lat.

SKRM zdecydował, że uwagi do projektu członkowie Komitetu mogą składać do 13 maja. Po zakończeniu prac na tym poziomie dokument zostanie skierowany pod obrady Rady Ministrów. Warto także przypomnieć, że własny projekt ustawy o asystencji osobistej złożył nieco ponad roku temu w Sejmie prezydent Andrzej Duda. Utknął on jednak w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.