Rosalía heeft een goddelijk album uitgebracht. De Spaanse zangeres schittert ook met haar minachting en spot.

Drums en trompetten, strijkers en koren. De weelderige sound van "Lux", Rosalía's vierde studioalbum, doet je soms Beethovens "Ode aan de Vreugde" zingen. Maar de Spaanse popmuzikante kiest haar eigen thema's. Kortom: God en de wereld.

Ze zingt hierover in "Sexo, Violencia y Llantas", het eerste nummer. Aanvankelijk is alleen een piano te horen, die zich in romantische arpeggio's uitbreidt en geleidelijk luider wordt. Op het hoogtepunt van de spanning komt de stem van de zangeres – helemaal op de voorgrond, alsof ze op een podium staat, een platform, een preekstoel.

“Primero amaré el mundo y luego amaré a Dios,” zingt Rosalía met haar vurige sopraan – eerst zal ze de wereld liefhebben en dan God. Maar dan vraagt ​​ze zich af wie er zou kunnen bemiddelen tussen de hemel en de zondige aarde. Misschien een nieuwe messias? Aan het einde van het album is één ding echter duidelijk: niemand is zo vertrouwd met aards verlangen en hemelse liefde als Rosalía zelf.

Overweldigd worden door muziek kan verschillende redenen hebben. Is het de dichtheid van de expressieve middelen? Of puur artistiek talent? Misschien is het de ruis van de receptie, die weinig ruimte laat voor persoonlijke gevoelens. In het geval van Rosalía's "Lux" komen al deze dingen samen.

De popzangeres verrast aanvankelijk met haar materiaal. Het put uit de klassieke muziek: ze maakt gebruik van orkesten, strijkkwartetten en koren; daarnaast zijn er veel leenwoorden uit Europese volksmuziek zoals fado en vooral flamenco. In die zin komt "Lux" over als een ode aan de Europese muziekcultuur.

Rosalía beperkt zich niet tot clichés en oppervlakkige aantrekkingskracht; ze heeft zich ook een klassieke gevoeligheid eigen gemaakt. Dit is bijvoorbeeld duidelijk te zien in haar omgang met ritme. Rosalía varieert de maatsoort en creëert variatie met driekwarts-, vierkwarts- en 5/4-maatsoorten. Meestal is de muziek echter niet ondergeschikt aan een doorlopende tel, zoals gebruikelijk is in popmuziek. In plaats daarvan neemt de zangeres herhaaldelijk ruimte voor expressieve verlengingen, voor rubato en ritardando. Ze heeft dit nodig voor de vele versieringen in haar flamencofrasering en in balladeachtige liederen. "Mio Cristo Piange Diamanti" bijvoorbeeld, doet door de vrije ritmische structuur denken aan een opera-aria.

Toch profileert de Spaanse zangeres zich niet zomaar als operadiva. Ze vestigt zich als een popster die de middelen en technieken met veel zelfvertrouwen beheerst. Om het effect te versterken, creëert ze herhaaldelijk scherpe contrasten tussen fortissimo en piano, tussen zachte strijkers en harde elektronische beats.

Rosalía's muziek kan vergeleken worden met filmsoundtracks, waar stijlelementen het narratieve drama ondersteunen. Bij "Lux" denken we vooral aan fantasyfilms: want net als in fantasyverhalen waarin archaïsche momenten en sciencefiction elkaar overlappen, lijkt de historische chronologie ook in Rosalía's werk als organiserend principe te zijn genegeerd.

Maar dat is typisch voor deze tijd. In het tijdperk van muziekplatforms zoals Spotify zijn muzikale evenementen uit verschillende tijdperken slechts een klik verwijderd. De gelijktijdigheid van het niet-gelijktijdige viert hoogtij. In die zin combineert Rosalía, die haar muziek omschrijft als een "puzzel" of "labyrint", vakkundig en nonchalant barok met flamenco, romantiek en pop.

Voor generaties die onbekend zijn met klassieke muziek of een andere oudere traditie, kan Rosalía's uitbundige klankmenu een compenserend effect hebben: "Lux" belooft niet alleen een verbinding met de culturele erfenis van Bach, Beethoven en Bizet, maar ook, in onze door crises geteisterde tijd, een gevoel van religieuze reflectie. Dit verklaart mogelijk de euforische reactie op dit ambitieuze album.

Artistieke ambitie is essentieel in de kunst. In popmuziek leiden overambitieuze symfonische pogingen echter vaak tot een bombastische leegte of pure kitsch. "Lux" staat echter ver boven de valkuilen van symfonische rock en pop. Hoewel niet geheel vrij van gewichtige pretenties, bewijst "Lux" zich als een volwassen album.

Een nummer als "Berghain" (met een gastoptreden van Björk) is misschien niet helemaal overtuigend. Het Vivaldi-achtige nummer is schokkend vanwege de eigenaardige Duitse tekst ("De vlam dringt door mijn hersenen als een loden teddybeer"). Verder is de taalkundige diversiteit die Rosalía's concept kenmerkt echter overtuigend. Ze zingt niet alleen in het Spaans, maar citeert ook dertien andere talen – van Engels en Oekraïens tot Hebreeuws en Latijn.

Het doel is om met taal een bijzondere sfeer te creëren. Rosalía zingt "Memória" in het Portugees omdat het een fado is. En in "Porcelana" wordt een Latijnse mis opgeroepen door "Ego sum nihil, ego sum lux mundi" (Ik ben niets, ik ben het licht van de wereld) te zingen.

Hoe vaker je luistert, hoe meer ideeën en inspiratieflitsen er op "Lux" verschijnen. En zo bewijst het album echt het originele, unieke werk te zijn dat de ambitieuze en getalenteerde Spanjaard voor ogen had. Rosalía werd hierbij bijgestaan ​​door een hele reeks componisten, instrumentalisten en producers – met name componist Caroline Shaw en producer Noah Goldstein.

En Rosalía zelf schittert als zangeres, met zowel vocale kracht als een breed scala aan vocale middelen – van fluisteren en janken tot hypnotiserend gesproken woord, tot de uitbundige expressiviteit van flamencozang en uitstapjes in de registers van een popkoningin van de nacht.

En ten slotte vindt ze te midden van haar weelderige artistieke religie ook ruimte voor menselijke spot en hoon: in "Perla" is het onderwerp niet God, maar de ex (blijkbaar de Puerto Ricaanse popzanger Rauw Alejandro). En die wordt nu overladen met verwensingen in walsmaat: Rosalía concludeert uiteindelijk dat hij de gouden medaille voor de grootste klootzak verdient.