Fietsreis door China | Christian Y. Schmidts roemloze pad naar wielerroem

Martin, een goede vriend van mij, vierde de verhuizing van zijn vrouw Chang van Hongkong naar de Chinese hoofdstad. Het was een van die milde oktoberavonden, typisch voor Peking. Het uitstekende Yanjing-bier vloeide rijkelijk, er ging zo nu en dan een joint rond, en terwijl Duitse sinologen, Chinese schilders en Schotse IT-experts in de woonkamer dansten, zaten Volker en ik op de binnenplaats waar lamsspiesjes – yangrou chuan'r , zoals ze werden genoemd – op Oeigoerse wijze werden gegrild.

Volker was terug van een lange fietstocht door Zuid-China, die hij als reisleider had begeleid, en was al op weg terug naar Berlijn. Ik was daar de dag ervoor aangekomen. Daardoor had ik een lichte jetlag, en het bier en de wiet maakten het al snel erger. Dat was het moment waarop Volker met de suggestie kwam.

Hij kwam echter niet meteen ter zake. Eerst prees hij mij en mijn boeken over China de hemel in. Ik herinner me vaag dat hij sprak over "humoristische benaderingen van het Middenrijk", "uit de losse pols" en "slim gearrangeerd".

Eindelijk hield hij op met eromheen te draaien. "Je bent zelf ook een behoorlijk goede fietser, hè?" "Nou ja, een beetje dan," zei ik. "Ik moet in mijn dagelijks leven veel fietsen omdat ik geen auto heb. Maar het is niets vergeleken met een fitte wereldburger zoals jij. Je leeft praktisch in het zadel." Volker reageerde alsof hij mijn kwalificatie niet had gehoord. "Wat dacht je ervan om de route van de Lange Mars met me mee te fietsen? Van begin tot eind?" Dat was de druppel. Maar eerst dacht ik dat ik het niet goed had gehoord.

"Je bedoelt DE Lange Mars die het Chinese Rode Leger in de jaren 30 liep?"

"Welke nog meer?"

"Ben je gek? Als ik me goed herinner, was dat toen 25.000 li . Dat is..." Volker knikte: "...zo'n 12.500 kilometer. Tenminste, dat beweerde Mao aan het einde van de mars, maar dat hoeft niet per se iets te betekenen."

Oké, laten we zeggen dat het tien- of negenduizend kilometer is. De grote vraag is nog steeds: waarom? Waarom in vredesnaam zouden we dat doen?

"Want dat heeft nog nooit iemand gedaan! Tenminste, geen niet-Chinezen. We zouden wielergeschiedenis schrijven en waarschijnlijk in het Guinness Book of Records komen."

"Misschien wel jij. Dan beland ik in het mortuarium. Even ter informatie: ik heb nog nooit in mijn leven een fietstocht gemaakt. En ik ben twaalf jaar ouder dan jij. Over twee maanden word ik zestig. Bovendien is mijn linkerbeen, na een gecompliceerde dijbeenfractuur, tweeënhalve centimeter korter. Ik heb last van hoge bloeddruk en slaapapneu, wat betekent dat ik tijdens mijn slaap ademhalingsstilstanden heb... Ik zou wel helemaal gek moeten zijn om je, toegegeven, vleiende aanbod te accepteren."

Ik weet niet meer precies wat er die avond gebeurde. Volker bleef in ieder geval proberen me van zijn krankzinnige plan te overtuigen, terwijl ik hem hardnekkig tegenhield. Ik herinner me echter nog heel goed hoe het gesprek, een paar lamsspiesjes en biertjes later, op Otto Braun overging.

"Als er al een reden zou zijn," wierp ik tegen, "dan zou ik deze krankzinnige beproeving moeten doorstaan, dan zou het Otto Braun zijn. Puur hypothetisch, natuurlijk."

"Je bedoelt die Duitse militaire adviseur die meedeed aan de Lange Mars? Trouwens, in het Chinees is zijn naam Li De , wat Li , de Duitser, of ook de deugdzame Li betekent."

"Dat is precies degene die ik bedoel!"

"Ik ken hem alleen uit Chinese historische films: een Stalinistische apparatsjik die een kleine bijrol speelde in de Lange Mars en zelfs toen alles fout deed. Een totale loser."

Maar Volker had met die flauwe opmerking de verkeerde persoon uitgekozen! Tijdens een van mijn vele reizen naar China was ik ooit Brauns spoor tegengekomen en had ik me vervolgens verdiept in het leven van de raadselachtige Duitse communist. Dat was alweer een tijdje geleden, maar een paar dingen zijn me nog steeds bijgebleven.

"Pardon? Verliezer? Nou, allereerst is Otto Braun de enige buitenlander die de hele Lange Mars heeft gelopen, de hele 12.500 kilometer..."

"...waarschijnlijk eerder negenduizend."

En ten tweede – en houd je nu goed vast aan je wiebelige tuinstoel – het was eigenlijk Otto Braun die de Lange Mars beval.

Dat was duidelijk een gevoelige snaar geraakt. Volker had even tijd nodig om een ​​antwoord te vinden.

"Dat was Mao! In de films die ik heb gezien, was hij altijd de stralende leider van de Lange Mars, die onverschrokken vooropging."

Nee, dat was hij niet, ook al wil de Chinese geschiedschrijving dat niet toegeven en weet vrijwel niemand in het buitenland het. Toen de Lange Mars begon, werd Mao niet alleen van de macht verdreven. Er werd zelfs gesproken over het achterlaten van hem in het guerrillagebied van waaruit de communisten de Lange Mars hadden uitgereden.

Ook dit leek voor Volker volkomen nieuw, en daarom maakte ik van zijn stilzwijgen gebruik om er wat dieper op in te gaan.

Historici uit alle landen zijn het er min of meer over eens dat er zonder de Lange Mars waarschijnlijk geen Volksrepubliek China zou zijn geweest. Want als de communisten destijds niet aan deze mars waren begonnen – wat eigenlijk niets meer was dan een iets beter geplande ontsnapping – zouden ze waarschijnlijk zijn vernietigd door hun tegenstanders in de burgeroorlog, de nationalisten onder Chiang Kai-shek. Toch?

"Ja, dat klopt zeker. Al diegenen die later belangrijke posities in de Volksrepubliek zouden bekleden – Mao, Zhou Enlai, Zhu De, Deng Xiaoping en al die anderen – zouden ongetwijfeld onthoofd zijn."

Dus. En dat is precies wat Otto Braun heeft voorkomen. Ze overleefden allemaal, wonnen de burgeroorlog en riepen uiteindelijk in 1949 de Volksrepubliek uit. Zonder de Duitse Otto Braun zou de wereld er vandaag de dag dus heel anders uitzien. Het China dat we nu kennen, zou simpelweg niet bestaan.

De discussie duurde daarna eindeloos voort, maar er daalde een genadige mist neer in mijn hoofd – tot een paar weken later mijn telefoon ging. Aan de andere kant van de lijn zat Volker in Berlijn, die in een bijzonder goede bui leek. "Hé, ik kijk er echt naar uit om de Lange Mars met je te wandelen! Ik heb al wat eerste plannen gemaakt." Ik was compleet overdonderd.

"Sorry, Volker. Waar heb je het over?"

"Wat? Weet je het niet meer? Aan het einde van Martins feestje was je niet meer te stoppen. Otto Braun hier, Otto Braun daar. Zonder Otto zou ik mijn Huawei -telefoon vergeten. Zonder hem zouden er geen hogesnelheidstreinen in China zijn, geen glinsterende wolkenkrabbers in Shanghai, en al helemaal geen Lange Mars-ruimteraketten."

"Oké, en dan?" Ik had een slecht voorgevoel.

Toen ik ook maar de geringste twijfel over je theorie durfde te uiten, raakte je alleen maar meer van streek. Uiteindelijk riep je: 'Als je me niet wilt geloven, kom ik gewoon mee. Dan zal ik je laten zien hoe belangrijk Otto Braun was voor de Lange Mars.'

"Kom op, dat heb je verzonnen..."

"Nul. Je ging ervoor toen ik voorstelde om het officieel te maken. En als je me niet gelooft: Martin heeft een video gemaakt van onze handdruk. Zal ik die naar je sturen?"

Nee, dat moest Volker niet doen, want het was al gênant genoeg. Dus werd op een nogal smadelijke manier de lange fietstocht tussen Volker en mij geregeld. Het was geen puur toeval; er was flink wat alcohol en een beetje cannabis in het spel. Ik voelde me een beetje gesjanghaid , zoals een oude zeeman zou zeggen – haha, gesjanghaid in Peking , dacht ik, hoe absurd – maar uiteindelijk was het mijn eigen schuld. In ieder geval is het nooit bij me opgekomen om onze belofte te breken. Als ik eenmaal een belofte heb gedaan, houd ik me eraan; wat er ook gebeurt, en ongeacht de omstandigheden waaronder de belofte is gedaan.

Fragment uit de nieuwe publicatie "De Lange Fietsmars" van Volker Häring en Christian Y. Schmidt. Ullstein, 368 pp., paperback, € 19,99.