Ik beschuldig Socrates

Het proces tegen het regime is begonnen en het was een deprimerend schouwspel. Ik weet ongeveer wat alle Portugezen over het proces weten. Ik heb de aanklacht niet gelezen en ben dat ook niet van plan. Daar zijn advocaten, rechters en journalisten voor die de zaak nauwlettend volgen.

Als Portugees staatsburger evalueer ik het politieke gedrag van een voormalige premier die arrogant regeerde en iedereen vervolgde die hem ondervroeg of op basis van gegronde vermoedens opheldering zocht. José Sócrates' hele leven, voor en na zijn regering, is een aaneenschakeling van leugens en blunders. Beginnend met het vervalste diploma, via de frauduleuze ondertekening van projecten, culminerend in de handelingen waarvan hij nu wordt beschuldigd. Op dit alles reageerde Sócrates met veel onbeschoftheid en weinig uitleg.

Als kiezer vel ik een oordeel over de onverantwoordelijkheid van een man die het land failliet liet gaan en vervolgens een luxueus leven leidde, met weet ik hoeveel geld.

Sinds 2014 – het jaar dat hij werd gearresteerd na een onderzoek naar zijn praktijken als premier – propageert Sócrates de belachelijke theorie dat hij een politieke gevangene is die door zijn tegenstanders wordt vervolgd. Geconfronteerd met feiten, zoals de herkomst van het geld dat hij tot op de dag van vandaag kwistig uitgeeft, reageert hij met wilde verhalen. Het meest schandalige is dat over zijn afhankelijkheid van een bodemloze kluis, waarin zijn moeder thuis een vermeend familiefortuin had liggen, volledig in contanten, klaar om te worden uitgegeven.

Naar Socrates luisteren is luisteren naar een dwangmatige leugenaar. Of hij heeft een verloren talent voor acteren, of hij is een van die mensen die zichzelf van zijn eigen leugens overtuigt. De agressieve en dreigende toon waarop hij spreekt, zelfs in de rechtszaal, laat zien hoe Socrates alles en iedereen veracht. Voor iemand die zijn onschuld wil bewijzen, had hij geen slechtere strategie kunnen bedenken. Niemand kan ook maar de geringste empathie voelen voor iemand die zich zo gedraagt, vooral niet voor iemand die ooit het land heeft geregeerd.

Kijkend naar het spektakel van de afgelopen jaren, en vooral de afgelopen dagen, twijfelt niemand aan de intenties van de voormalige regeringsleider: koste wat kost een proces voorkomen. Daartoe heeft Sócrates al duizenden euro's uitgegeven en is hij bereid nog veel meer uit te geven. Hij zei zelf bij het verlaten van de eerste zitting: "Ik zal er alles aan doen om dit proces te voorkomen." Dit lijkt niet de typische houding van iemand die beweert onschuldig te zijn.

De man die, waar mogelijk, de zuiverheid van de democratie aanvoert, steekt er geen doekjes om dat hij het rechtssysteem besmeurt en de rechter, die in een democratisch regime recht zou moeten spreken, minacht. We zouden zelfs kunnen toegeven dat dit een probleem was met deze specifieke rechter, maar gezien wat we de afgelopen jaren hebben gezien, daagt Sócrates elke rechter uit die hem in de weg staat. Zelfs Ivo Rosa – die hij nu als voorbeeld van een onpartijdige rechter beschouwt – werd door Sócrates mishandeld na het lezen van de conclusies van de voorlopige uitspraak. Hij was toen verontwaardigd dat Ivo Rosa, die bijna de hele beschuldiging had ontkracht, er niet helemaal mee stopte. "Onacceptabel," riep hij.

Socrates zou een eerlijk proces moeten krijgen, met alle nodige verdedigingsmechanismen die elke burger ten deel vallen. Maar dat geeft hem niet het recht zich zo te gedragen. Het lijkt mij dat Socrates de rechtvaardigheid belachelijk maakt. Iedereen die zich zo gedraagt, is schuldig, ongeacht het bewijsmateriaal in de rechtbank.