Władysław Anders, de legendarische commandant van het Poolse II Korps, stierf 55 jaar geleden

Op 12 mei 1970 stierf generaal Władysław Anders, de legendarische commandant van het Poolse II Korps, in Londen. Hij werd begraven tussen zijn soldaten.

Hij werd door zijn soldaten aanbeden en door de autoriteiten in het naoorlogse Polen gehaat.

Władysław Anders werd geboren op 11 augustus 1892 in Błonie bij Kutno in een landadelfamilie. Hij voltooide de middelbare school in Warschau en werd op 18-jarige leeftijd opgeroepen voor het Russische leger. Daar volgde hij een cavalerieschool voor reserveofficieren. Later voltooide hij zes semesters aan de Polytechnische Universiteit van Riga.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog vocht hij in het Russische leger, waar hij een squadron aanvoerde. Hij raakte driemaal gewond, waarvoor hij de hoogste Russische militaire onderscheiding ontving, het Sint-Joriskruis. In 1917 volgde hij een opleiding aan de Generale Stafacademie in Petrograd, waarna hij werd benoemd tot stafchef van een van de infanteriedivisies.

Na de Februarirevolutie, in juli 1917, sloot Anders zich aan bij het Eerste Poolse Korps dat in Rusland werd opgericht, onder bevel van generaal Józef Dowbor-Muśnicki. Hij nam deel aan de vorming van het 1e Krechowiecki Uhlanenregiment, waarin hij squadroncommandant werd. Vervolgens diende hij als stafchef van de 1e Schuttersdivisie van het Poolse Eerste Korps in het Oosten. Nadat het Korps in mei 1918 door de Duitsers was ontwapend, vluchtte hij naar het platteland en meldde zich vrijwillig bij het Poolse leger.

Na het uitbreken van de Groot-Polen Opstand in 1919 werd hij stafchef van het Groot-Polense leger en een jaar later, tijdens de Pools-Bolsjewistische Oorlog, voerde hij het bevel over het 15e Ulanenregiment van Poznań. Voor zijn dapperheid ontvingen hij en zijn eenheid het Ridderkruis van Virtuti Militari uit handen van maarschalk Piłsudski.

Na de oorlog ging hij naar Parijs om twee jaar lang aan de Militaire Academie te studeren en een stage te lopen. Na zijn terugkeer naar Polen in 1924 werd hij hoofd van de cursussen voor hoge officieren. Na enkele maanden werd hij stafchef bij het Algemeen Inspectieorgaan van de Cavalerie onder generaal Tadeusz Rozwadowski. In 1925 was hij de leider van het Poolse paardensportteam dat de Nations Cup in Nice won.

In november 1925 werd hij benoemd tot commandant van het garnizoen van de hoofdstad. Tijdens de staatsgreep van mei was hij stafchef van de commandant van de regeringstroepen, generaal Tadeusz Rozwadowski. Hij evacueerde president Stanisław Wojciechowski van Belweder naar Wilanów.

Na de staatsgreep van mei bleef Anders in actieve dienst. In datzelfde jaar organiseerde maarschalk Piłsudski een oorlogsspel. De deelnemende kolonel, Dipl. Władysław Anders onderscheidde zich en werd al snel benoemd tot hoofd van de Generale Staf van de Cavalerie-Inspectie. In 1928 nam hij het bevel over van de Independent Cavalry Brigade in Brody. Generaal Gustaw Orlicz-Dreszer schreef destijds het volgende over Anders. "Hij is een officier voor wie in de toekomst alle posities in het leger, zelfs de hoogste, open moeten staan." (Z. Mierzwiński "Generaals van de Tweede Poolse Republiek")

In 1934 werd kolonel Władysław Anders benoemd tot generaal.

In 1937 werd hij commandant van de Cavaleriebrigade van Nowogródek, waarmee hij in 1939 naar de oorlog ging. Tijdens de Poolse campagne van 1939 bewaakte hij samen met de brigade van het Modlin-leger de grens met Oost-Pruisen. Hij vocht in het gebied rond Płock en Warschau en trok zich vanaf 12 september als commandant van de Cavalerie Operationele Groep met de overgebleven eenheden terug richting de Roemeense grens. Hij nam deel aan zware gevechten op de lijn Tomaszów - Zamość.

Na de Sovjetagressie op 17 september 1939 gingen de eenheden van Anders de strijd aan met het Rode Leger en braken door naar het zuiden. Generaal Anders raakte twee keer gewond en werd op 29 september gevangengenomen nabij Sambor, nabij Lviv. Hij werd overgebracht naar een ziekenhuis in Lviv en later naar de plaatselijke gevangenis Brygidki. In februari 1940 werd hij overgebracht naar Moskou, naar de centrale NKVD-gevangenis in Loebjanka en Boetyrki, waar hij werd gemarteld. Tijdens zijn bijna twee jaar durende gevangenschap werd hij herhaaldelijk ondervraagd en aangemoedigd om zich aan te sluiten bij het Rode Leger.

Na de aanval van het Derde Rijk op de Sovjet-Unie op 22 juni 1941 en de ondertekening van het Sikorski-Mayski-akkoord op 30 juli 1941 werden de diplomatieke betrekkingen tussen Polen en de USSR, die na 17 september 1939 waren verbroken, hersteld.

De militaire overeenkomst die op 14 augustus 1941 in Moskou werd gesloten, voorzag in de vrijlating van duizenden Polen uit de Sovjetwerkkampen en gevangenissen en de oprichting "zo snel mogelijk" van een Pools leger, als onderdeel van de strijdkrachten van de soevereine Republiek Polen. Het leger zou samen met het Rode Leger en de troepen van andere geallieerde landen tegen de Duitsers vechten. Tijdens de strijd waren de Poolse strijdkrachten operationeel ondergeschikt aan het Opperbevel van de USSR, waarmee de Poolse kant de organisatorische en personele zaken zou coördineren.

Generaal Władysław Anders was verantwoordelijk voor de organisatie van het leger. Ondanks de problemen met voorraden en uitrusting en het feit dat de Sovjetzijde het voor Polen moeilijk maakte om rekruteringspunten te bereiken, sloten soldaten en burgers zich in grote getale aan bij Anders' leger. Het Poolse leger telde medio oktober 1941 ruim 40.000 man. mensen.

Naarmate het aantal soldaten toenam en er steeds meer Poolse burgers arriveerden op de plekken waar het leger werd geformeerd, werden de bevoorradingsproblemen steeds nijpender. Ondertussen verhoogden de Sovjets de voedselrantsoenen voor het Poolse leger niet, maar verminderden ze deze. Poolse soldaten leefden in tenten bij 40 graden vorst. Ze droegen lompen, en de lompen dienden als schoenen. De honger werd steeds heviger. Dit leidde tot het besluit om het leger naar het oosten te evacueren.

Op 24 maart 1942 begon de eerste fase van de evacuatie van het Poolse leger uit de Sovjet-Unie. In november 1942 waren er al meer dan 115.000 mensen naar Iran gestuurd. mensen, waaronder ongeveer 78,5 duizend soldaten en 37 duizend burgers. Onder de geëvacueerden bevonden zich bijna 18.000 mensen. kinderen.

De generaal vertrok in augustus 1942. In Iran organiseerde hij het Poolse II Korps. De Polen verhuisden later naar Irak en Palestina, waar ze een opleiding kregen.

Begin 1944 werd het II Corps overgeplaatst naar Italië om als onderdeel van het Britse Achtste Leger tegen de Duitsers te vechten. Zijn meest spectaculaire succes was de verovering van het fort Monte Cassino in mei 1944, dat de toegang tot het centrale deel van het Apennijnenschiereiland verdedigde. Op 11 mei 1944 schreef generaal Anders in een bevel aan zijn eenheden: "De taak die ons is toevertrouwd, zal de naam van de Poolse soldaat wereldberoemd maken." Zeven dagen later, rond het middaguur, speelde sergeant Emil Czech op de ruïnes van het klooster van Monte Cassino het trompetsignaal van de Heilige Maria, waarmee hij de overwinning van de Poolse soldaten aankondigde.

De Poolse bijdrage aan de strijd tegen de Duitsers had echter geen invloed op de beslissingen die de geallieerden op de Conferentie van Jalta namen. Polen bleef in de invloedssfeer van de Sovjet-Unie. Uit protest probeerde generaal Anders tevergeefs de Poolse troepen uit de strijd terug te trekken.

Nadat de opperbevelhebber, generaal Tadeusz "Bor" Komorowski, door de Duitsers gevangen werd genomen, werd generaal Władysław Anders benoemd tot waarnemend opperbevelhebber.

Na het einde van de oorlog bleef de generaal in ballingschap. In 1946 werd hem en vele andere Poolse officieren door de communistische autoriteiten het Poolse staatsburgerschap ontnomen. In Londen hield Anders zich vooral bezig met het creëren van goede leefomstandigheden voor zijn soldaten en andere Polen die buiten het land waren gebleven.

In 1949 publiceerde hij in Londen zijn memoires uit de jaren 1939-1946 "Bez ostatnia czteru" (Zonder het laatste hoofdstuk) en was hij ook de auteur van de inleiding op de monografie over het bloedbad van Katyn, geschreven door Józef Mackiewicz "Zbrodnia Katynska w świetle dokument" (Het bloedbad van Katyn in het licht van documenten). Tijdens zijn ballingschap was hij actief betrokken bij politieke activiteiten. Vanaf 1949 was hij voorzitter van de Nationale Schatkist en in 1954 werd hij lid van de Raad van Drie.

Generaal Władysław Anders stierf op 12 mei 1970; Hij werd begraven in Italië, op de Poolse oorlogsbegraafplaats in Monte Cassino. Een jaar later herriep de Raad van Ministers van de Poolse Volksrepubliek formeel het besluit uit 1946 om hem het Poolse staatsburgerschap te ontnemen. Dit gebeurde vrijwel in het geheim, want het werd niet gepubliceerd in het Wettenblad.

Na de val van het communisme in Polen werden talloze straten, pleinen, scholen en onderdelen van het Poolse leger naar generaal Władysław Anders vernoemd. (PAP)

akn/ jkrz/ drag/