Nieuw onderzoek toont aan: meertaligheid vertraagt ​​veroudering en beschermt tegen dementie

Mensen die regelmatig meerdere talen spreken, verouderen gemiddeld langzamer. Dit blijkt uit een onderzoek met gegevens van meer dan 86.000 volwassenen in 27 Europese landen. Meertaligheid werd geassocieerd met vertraagde veroudering, zelfs wanneer het onderzoeksteam rekening hield met andere beschermende factoren zoals opleiding, fysieke activiteit en sociale invloeden.

In een onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift "Nature Aging" vergeleek het internationale team onder leiding van Agustin Ibañez van Trinity College Dublin de leeftijd van de deelnemers met biologische gegevens en gedragskenmerken – zoals gezondheid, conditie, levensstijl en sociale activiteit. Dit stelde hen in staat te berekenen of iemand biologisch jonger of ouder was dan de chronologische leeftijd aangaf. De deelnemers varieerden in leeftijd van 50 tot 90 jaar.

Meertalige personen hadden een significant lagere kans op versnelde veroudering dan mensen die slechts één taal spraken. Elke extra taal versterkte het beschermende effect. De onderzoekers beschrijven dit als een dosisafhankelijk effect.

Voor Peter Berlit wijst de studie ook op een beschermend effect tegen dementie. "Deze studie bevestigt kleinere observationele studies die hebben aangetoond dat meertaligheid duidelijk een beschermende factor is tegen dementie", aldus de secretaris-generaal van de Duitse Vereniging voor Neurologie (DGN). Hoewel er geen mensen met dementie in de studie waren opgenomen, ziet Berlit belangrijke aanwijzingen voor mechanismen die het risico op cognitieve achteruitgang op oudere leeftijd zouden kunnen verminderen. "De veerkracht tegen een afname van cognitieve vaardigheden wordt inderdaad vergroot door het gebruik van meerdere talen."

De onderzoekers schrijven het effect toe aan de zogenaamde cognitieve reserve. "Meertaligheid lijkt te fungeren als een buffer in de hersenen", legt Berlit uit, die niet bij het onderzoek betrokken was. "Wie meerdere talen spreekt, kan op oudere leeftijd meer geheugen gebruiken."

"Het effect is duidelijk gedocumenteerd – de uitdaging ligt nu in het begrijpen van de mechanismen en het vertalen ervan naar strategieën voor gezond ouder worden", schrijven neurowetenschappers Jason Rothman en Federico Gallo van Lancaster University in het Verenigd Koninkrijk in een commentaar op de studie. Meertaligheid is een kosteneffectieve hefboom voor de volksgezondheid die net zo belangrijk zou kunnen zijn als programma's ter bevordering van lichaamsbeweging of stoppen met roken.

DGN-secretaris-generaal Berlit sprak ook over een effectief preventiemiddel: "Een nieuwe taal leren is een eenvoudige en zeer effectieve aanbeveling voor dementiepreventie. Het is een volksgezondheidsmaatregel die iedereen kan implementeren."

De onderzoekers willen nu onderzoeken of het leren van nieuwe talen op latere leeftijd hetzelfde beschermende effect heeft als levenslange meertaligheid. "Toekomstige studies zouden onderscheid moeten maken tussen talen die in de kindertijd worden geleerd en talen die op oudere leeftijd worden geleerd. Ik geloof dat beide een effect hebben – maar dat moet nog bewezen worden", aldus Berlit.

RND/dpa