Begaafdheid: snelheid in de geest, traagheid in het systeem

Sybille Beyer spreekt graag snel. Ze leest drie of vier boeken tegelijk en wisselt daarbij steeds van onderwerp. Terwijl ze televisie kijkt, haakt of breit ze tegelijk. Maar onlangs moest ze een natuurdocumentaire uitzetten. “De presentatrice sprak zo langzaam”, herinnert Sybille Beyer zich. "Ik dacht dat mijn hoofd zou ontploffen." De hersenen willen bezig zijn. Anders dwalen je gedachten af.

Sybille Beyer weet nu dat ze hoogbegaafd is en dat haar hersenen bijzonder goed verbonden zijn. Nadat ze een boek over het onderwerp had gelezen, werd ze op latere leeftijd achterdochtig. Op 53-jarige leeftijd durfde ze een IQ-test te doen. Hij bevestigde dat ze bovengemiddeld intelligent was. “Ik was zo blij”, herinnert Beyer zich. "Niet omdat ik zo slim was. Maar omdat ik eindelijk wist waarom ik niet kon opvallen zonder erbij te horen."

Zelfs als studente voelde Sybille Beyer zich vreemd en anders. "Ik dacht dat het mijn schuld was", zegt ze terugkijkend. Ze werd gezien als een nerd, een betweter. Ze kon al schrijven voordat ze überhaupt naar school ging. Maar toen haar in groep 3 werd gevraagd om net als alle andere kinderen honderden keren te oefenen met het schrijven van losse letters, weigerde ze de opdracht te doen. “Ik kon het al.”

Dat was de eerste keer dat ze hoorde dat ze dingen niet goed afrondde. Ze was gewoon geïnteresseerd in veel verschillende onderwerpen. Het werd erkend dat ze goed was. Ondanks de berichten werden ze niet in de klas opgenomen. Ze weet toch altijd alles. 'Denk je dat je beter bent dan anderen?' – Sybille Beyer hoorde deze uitspraak steeds weer. Ze kon de lessen met al hun routines en herhalingen alleen volgen door parallel te tekenen. “Mijn leraren konden dat niet begrijpen”, zegt de nu 60-jarige. Concentreer je op wat er gezegd wordt, zeiden ze toen. Ze vond het gemakkelijk om de leerstof te verwerken. Ze had echter, als niet-erkende begaafdheid, geen leerstrategieën ontwikkeld.

Sybille Beyer ontdekte pas op latere leeftijd dat ze hoogbegaafd was.

Bron: Privé

“Het is tragisch als een talent verkeerd wordt beoordeeld”, zegt Tanja Gabriele Baudson. De hoogleraar differentiële psychologie aan de Hogeschool Charlotte Fresenius Wiesbaden weet dat hoogbegaafdheid zich op complexere manieren kan manifesteren dan alleen in bekende clichés. Bijvoorbeeld dat van het wonderkind dat op driejarige leeftijd al perfect piano kon spelen. Of het intellectuele wiskundegenie. Veel mensen ontdekken pas op latere leeftijd dat ze heel intelligent zijn. Daardoor kunnen ze op school en in hun werk hun potentieel niet ten volle benutten. Dan wordt hen een carrière in de traditionele zin ontzegd.

Sybille Beyer zorgde ook in haar professionele leven voor controverse. Ze is meerdere malen gestraft. Omdat ze de status van haar superieuren negeerde, ongebruikelijke oplossingen voor problemen aandroeg, van het ene onderwerp naar het andere sprong en bijzonder snel dacht en sprak. Met haar gedrag doorbrak ze hiërarchieën, werd ze gezien als moeilijk om mee te werken en veranderde ze uiteindelijk onvrijwillig steeds weer van baan.

Om de juiste carrière te vinden, voltooide ze drie opleidingen: als journaliste, als ICT-medewerker en als timmerman. Ze internaliseerde: Zoals ik ben, ben ik fout. “Hoogbegaafdheid is op zichzelf al iets prachtigs”, zegt Beyer nu. “Maar de reactie van de omgeving is vaak problematisch.” Ze voelde zich vaak schuldig en had meerdere keren last van depressieve gevoelens.

"Het idee dat hoogbegaafde mensen alles zelf kunnen, puur omdat ze zo slim zijn, klopt niet", zegt psychologieprofessor Baudson, die specifiek onderzoek doet naar intelligentie en hoogbegaafdheid. Als bestuurslid van de hoogbegaafdenvereniging “Mensa” is zij tevens verantwoordelijk voor de afdeling wetenschap en onderzoek.

Geschat wordt dat ongeveer twee procent van de Duitse bevolking een bovengemiddelde intelligentie heeft. Er bestaan ​​geen duidelijke wetenschappelijke definities voor hoogbegaafdheid; Ze variëren ook afhankelijk van de culturele context. Toch is het intelligentiequotiënt (IQ) een geschikte indicator voor het beoordelen van cognitieve vaardigheden, legt Baudson uit. In dit land wordt een IQ van 130 of hoger als hoogbegaafd beschouwd.

Waarom zijn sommige mensen intelligenter dan anderen? Onderzoekers begrijpen dit nog niet helemaal. Wanneer de informatiestroom gaande is, werken de hersenen efficiënter en zijn er minder afleidingen. Geschat wordt dat 50 tot 70 procent van het intelligentiespectrum erfelijk is. Hoe het potentieel zich in de loop van het leven ontwikkelt, hangt echter sterk af van de omgeving, legt Baudson uit. En daarbij wordt hoogbegaafde mensen vaak geen recht gedaan.

Uit onderzoek blijkt zeker dat het overslaan van klassen, het eerder naar school sturen van kinderen met een bovengemiddelde intelligentie, het aanbieden van extra verdiepingscursussen en het samen leren met andere hoogbegaafde leerlingen soms een positief effect op de prestaties kan hebben. “Onder mensen van gelijke intelligentie zijn, heeft ook invloed op het emotionele en sociale welzijn”, zegt Baudson. Dit is vooral belangrijk tijdens de adolescentie, wanneer de persoonlijkheid zich nog bijzonder ontwikkelt.

Baudson vindt dat hoogbegaafdheid ook een natuurlijk onderdeel moet zijn van diversiteitsmanagement in werkcontexten. Zo moeten werkplekken zo worden ontworpen dat werknemers creatief kunnen zijn. Dieper in een onderwerp kunnen duiken. Een kantoor met een open plattegrond? Vaak is dit bijvoorbeeld niet geschikt: De promotie van hoogbegaafde leerlingen op scholen en in bedrijven is momenteel echter een uitzondering. “Het huidige debat over inclusie richt zich meer op tekorten, terwijl hoogbegaafdheid nog steeds wordt gezien als een soort luxeprobleem”, bekritiseert Baudson.

Toen Sibylle Beyer begin jaren zeventig naar de middelbare school ging, werd er in de pedagogiek nauwelijks aandacht besteed aan het thema ‘begaafdheid’. Ze had graag eerder geweten waarom ze tussen wal en schip viel. Tegenwoordig streeft Sybille Beyer niet langer naar een grote carrièreswitch. "Maar ik leef nu een beetje gelukkiger." Historisch onderzoek doen, naaien voor historische tentoonstellingen: een bijbaan als museumgids past momenteel goed. Daarnaast is zij als woordvoerder betrokken bij de vereniging voor hoogbegaafde kinderen. De uitwisseling met gelijkgestemden is waardevol. Het is bevrijdend om te weten dat je niet de enige bent wiens potentieel onbenut blijft.