Güneş fırtınası küresel radyo kesintilerine yol açtı: Uzmanlara göre daha kötüsü yolda

Güneş, yılın en güçlü güneş patlamasını salarak dünya çapında ciddi radyo kesintilerine neden oldu. Salı günü saat 11:30 civarında (ET), Güneş’in AR4087 adlı soğuk ve karanlık bir bölgesinden X2.7 sınıfı dev bir güneş patlaması meydana geldi.

X sınıfı patlamalar, güneş fırtınası skalasındaki en güçlü patlamalardır. Bu tür patlamalar, iletişim sistemlerini bozabilir, uydulara zarar verebilir ve yeryüzündeki elektrik şebekelerini tehdit edebilir. Patlamalar, Güneş yüzeyinde yoğun manyetik aktivitenin biriktiği koyu lekeler olan güneş lekelerinden kaynaklanır.

AR4087 bölgesinden gelen bu X2.7 şiddetindeki patlama, X sınıfının alt seviyelerinde yer alsa da Dünya üzerindeki geniş bölgelerde etkili oldu. Patlamayla birlikte X-ışınları ve aşırı morötesi radyasyon ışık hızında Dünya’ya ulaştı.

Bu ani radyasyon artışı, atmosferin en dış katmanındaki moleküllerdeki elektronların kopmasına neden olarak bölgenin elektriksel yükünü artırdı. Sonuç olarak, özellikle Avrupa, Asya ve Orta Doğu’daki yüksek frekanslı radyo sinyallerinde geçici kesintiler yaşandı. Bu bölgeler, patlama sırasında Dünya'nın gündüz tarafında kaldığı için etkiden doğrudan etkilendi.

Uzmanlar, AR4087 güneş lekesinin önümüzdeki günlerde Dünya’ya tam olarak yöneleceğini belirtiyor. Bu da daha fazla güneş fırtınası riskinin kapıda olduğuna işaret ediyor. Aurora gözlemcisi Vincent Ledvina, “Bu bölge giderek daha görünür hale geldikçe işler ciddileşiyor,” diyerek sosyal medyada uyarıda bulundu.

X sınıfı patlamanın ardından AR4087 bölgesi, M5.3 ve ardından M7.74 seviyelerinde iki yeni güneş patlaması daha üretti. Bu da bölgenin aktifliğinin arttığını ve daha büyük patlamaların olası olduğunu gösteriyor.

Geçtiğimiz Mayıs ayında, ABD’de yerel ve ulusal düzeydeki yetkililer, olası büyük bir güneş fırtınasına karşı hazırlık amacıyla masa başı bir tatbikat gerçekleştirdi. Katılımcılar, Güneş’ten gelen çok sayıda büyük koronal kütle atımının (CME) Dünya’ya doğru ilerlediğini varsayarak karar süreçlerini test etti.

CME’ler, güneş patlamalarından daha büyük ve daha yıkıcı olaylardır. Dünya atmosferine ulaştıklarında manyetik alanı sarsarak geniş çaplı teknolojik bozulmalara neden olurlar. Tatbikat sırasında, mevcut uzay havası tahmin sistemlerinin yetersizliği nedeniyle hızlı ve etkili kararlar almakta zorlanıldığı gözlemlendi.

Bu senaryo, uzay hava tahmini teknolojilerinin acilen geliştirilmesi gerektiğini ortaya koydu. Uzmanlar, Güneş’in giderek daha aktif hale geldiği bu dönemde önlem almanın her zamankinden daha önemli olduğunu vurguluyor.