İNFOGRAFİKLER. Otomobil satışlarının çöküşünden fabrikaların kapanmasına kadar, krizdeki otomotiv sektörünün mekaniği

Bu bozulmuş bir pazar. Fransız otomobil endüstrisi, bir dizi işten çıkarma ve fabrika kapatmayla karşı karşıya kalınca "büyük tehlike" altında bulunuyor. Fransız üreticilerin sözcüsü ve lobicisi Luc Chatel, geçen Ocak ayında RMC'ye verdiği demeçte, bu uyarıyı yapmıştı. Mart ayının başında sektöre destek amaçlı bir eylem planının açıklanması vesilesiyle , sektörün "ölümcül tehlike" altında olduğunu söyleyen Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Stéphane Séjourné'nin de aynı şekilde bir konuşması vardı.

Fransız sanayisinin bu önemli sektörünü etkileyen toplumsal krizin altında yatan nedenleri anlamak için franceinfo, Fransa'daki otomobil pazarının göstergelerini inceledi. Satış rakamları, araç fiyatları, iflaslar, finansal sonuçlar... Bu röntgen, rekor kârlar elde ederken daha az araç satan bir sektörün paradokslarını ortaya koyuyor.

Analistler, fiyat artışını elektrikli ve hibrit araçların pazara girmesine ve üreticilerin Covid-19 krizinin yol açtığı kıtlığın ardından yakaladığı büyük kazanç etkisine bağlıyor. Arzın talebe göre daha az olması nedeniyle büyük markalar müşterileri nezdinde güçlü bir konumda buldular kendilerini. Üreticiler o zamanlar Stellantis grubunun eski CEO'su Carlos Tavares'in deyimiyle "fiyatlandırma gücüne" sahiptiler. Ayrıca küçük arabalardan daha pahalı ve daha karlı olan daha büyük araçları tercih ediyorlardı. Üreticilerin 2021-2023 yılları arasında rekor mali sonuçlara ulaşmasını ve 2024 yılında da oldukça karlı kalmasını sağlayan bir politika.

Ama buna karşılık, yeni bir araba satın almak giderek daha az bütçeyle mümkün hale geliyor. Bu olguyu özellikle büyük Fransız markalarında daha net görebiliyoruz. Renault grubunun düşük maliyetli markası Dacia'nın satışları son yıllarda artmaya devam ederken, Renault, Citroën ve Peugeot'un satışları sert düşüş gösterdi. Danışmanlık firması C-Ways'in yönetici müdürü Eric Champernaud, 2011 ile 2024 yılları arasında Fransa'daki satışları üçe bölünen Citroën vakasıyla ilgili olarak "Yüksek fiyatlandırma, modelleriniz yeni olduğu sürece işe yarar. Ancak arabalarınız daha az modern olduğunda (...) bu strateji artık işe yaramaz," diyor.

Ancak üretim zincirinin diğer ucundaki fabrikalarda da bu stratejinin ciddi sonuçları oluyor. Daha az satış yapılan bir pazarda, üreticilerin artık eskisi kadar çok araç üretmesine gerek kalmıyor. İş dünyası temsilcilerine danışmanlık hizmeti veren Secafi'nin otomotiv sektörü başkanı Alexia Visca, "Pazardaki daralma, üretim kapasitelerinin tamamen yeniden ayarlanmasına yol açıyor" diyor. Bunun sonucunda sektör 2023 yılından itibaren ticari mahkemelere taşınan bir dizi sosyal plan ve iflas davasıyla karşı karşıya kaldı.

2023 yılından bu yana başlatılan işten çıkarma ve iflasların büyük çoğunluğu otomotiv sektöründeki alt yüklenicileri ilgilendiriyor. "Bir üretici ticari politikasına karar vermekte özgürdür. Fiyatları düşürebilir veya artırabilir. Bir ekipman üreticisi birkaç yıl boyunca sabit bir fiyat üzerinden bir sözleşme müzakere eder. Bu nedenle şokları emmesi çok daha zordur," diye açıklıyor Araç Ekipmanı Endüstrileri Federasyonu (FIEV) başkanı Jean-Louis Pech. Alt yüklenicilerin bu temsilcisi özellikle elektrik dönüşümün sonuçlarına dikkat çekiyor. "Elektrifikasyonla bağlantılı sektörde derin bir dönüşüm yaşıyoruz. Ancak bu, bazı mesleklerin sona ermesine yol açıyor" diye açıklıyor.

İşletmeler Genel Müdürlüğü (DGE), ekim ayında yayınladığı bir notta , elektrikli araçlara geçişin en az 40 bin işi tehdit edeceğini tahmin etmişti. DGE, "Bu, sektörün sabit üretim hacmiyle bir gecede tamamen elektrikliye geçeceği varsayımıyla yapılan bir tahmindir" ifadelerini kullandı. Ekonomi Bakanlığı'nın açıklamasında, "Ayrıca elektrikli araçlar etrafında yeni faaliyetlerin geliştirilmesiyle bağlantılı olarak istihdam yaratma dinamiklerinin olacağını da vurguluyoruz" denildi . 2020'den bu yana Avrupa düzenlemeleri, üreticilerin giderek daha az kirleten otomobiller satmasını ve 2035 yılına kadar içten yanmalı motorlu araçların aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmasını gerektiriyor. Ancak bugün, %100 elektrikli otomobillerin payı yeni kayıtlarda hala çok küçük bir azınlık. 2024 yılında satışların yalnızca yüzde 17'sine yakınını oluşturuyorlardı.

Gerçekte, Fransız otomobil endüstrisi, satışların düşmesinin yanı sıra, şu anda dizel motorların kademeli olarak ortadan kalkmasından da özellikle etkileniyor. Geçmişi bir önceki on yıla dayanan ve 2015'ten sonra hız kazanan, otomobil çevre kirliliği testlerinde sahtecilik skandalı olarak ortaya çıkan "dizelgate" olayıyla daha da alevlenen bir olgu. Ancak dizel motorların ortadan kalkması, benzinli motorlar için gerekli olmayan bir dizi parçanın üretiminin durması anlamına geliyor.

En çok etkilenen ekipman üreticileri arasında dizel motor parçaları üreten dökümhaneler yer alıyor. Hibrit motorların geliştirilmesiyle doldurulamayan bir boşluk. "Bu otomobillerin ayrıca daha fazla çalışma gerektiren ağır mekanikleri var. Ne yazık ki Stellantis bunları yalnızca sınırlı sayıda satılan pahalı araçlarda sunuyor ve Renault bu tipteki araçlarının çoğunu Türkiye ve İspanya'da üretiyor," diye açıklıyor Bordeaux Montaigne Üniversitesi'nde ekonomist ve otomotiv pazarı uzmanı olan Bernard Jullien.

2023'ten bu yana fabrika kapanışlarının bir diğer önemli açıklaması da dış kaynak kullanımıdır. Bu, son yıllarda daha da hızlanan uzun süredir devam eden bir olgudur. Fransız Otomobil Üreticileri Komitesi'nin ( CCFA ) yıllık raporlarından alınan rakamlara göre, Fransa'da üretilen Renault ve Stellantis otomobillerin (Fiat-Chrysler serisi hariç) payı son yıllarda yeniden düşüşe geçerek 2019'daki %22'den 2023'te %18'e geriledi.

Bu olgu karşısında sendikalar, büyük grupların faaliyetlerini başka yerlere taşımak için elektrifikasyonu bahane olarak kullandığını ileri sürüyor. CGT Métallurgie sendikasının otomotiv sektörü başkanı Denis Bréant, "Fransa'da taşeronluğu durdurmak için araçların elektrifikasyonundan faydalanan Renault ve Stellantis gibi müşterilerin de kurbanıyız" diyor.

Bu sendika temsilcisi, Fransa'nın kuzeyinde üretilen Renault R5 ve R4 modellerini temel alarak, tüketiciler için daha küçük ve dolayısıyla daha uygun fiyatlı elektrikli otomobillerin Fransa'da üretilmesi çağrısında bulunuyor. Ancak bu umut, geçen yaz Twingo'nun geri dönüşünün duyurulmasıyla kısmen suya düştü. Ünlü şehir otomobilinin bu yeni elektrikli versiyonu tamamen Çin'de tasarlandı ve Slovenya'da üretilecek.

Metodoloji

Bu makale, Fransa'daki kayıt verilerinin analizi ve işlenmesi konusunda uzmanlaşmış bir araştırma şirketi olan AAA Data tarafından sağlanan veriler kullanılarak üretilmiştir. Satışların gelişimi Fransa'da yeni bireysel araç tescillerinin (VP) artmasıyla gerçekleşiyor. Ortalama araç fiyatları AAA Data tarafından satış hacimleri, opsiyonlar hariç katalog fiyatları, pazarlıklar, bonuslar/cezalar baz alınarak hesaplanmıştır.

Üreticilerin finansal sonuçları, danışmanlık firması EY tarafından, BMW, Mercedes-Benz, Volkswagen, Honda, Mazda, Mitsubishi, Nissan, Suzuki, Toyota, Ford, General Motors, Tesla, Stellantis, Renault, Hyundai ve Kia gibi dünyanın önde gelen markalarının yıllık bilançoları esas alınarak hazırlanan analiz raporuna dayanıyor.

Fransız otomobil endüstrisindeki sosyal planları ve toplu prosedürleri belirlemek için sendika raporlarına, yerel medyayı kullanarak yapılan çalışmalara ve Resmi Medeni ve Ticari Duyurular Bülteni'nde (Bodacc) yayınlanan duyurulara güvendik.

Yazan: Mathieu Lehot-Couette

Tasarım ve konsept: Léa Girardot

Geliştirme: Valentin Pigeau

Düzeltme: Boris Jullien

Editöryal denetim: Simon Gourmellet, Julie Rasplus