ArcelorMittal: Millileştirmeler işe yarıyor mu?

CGT Genel Sekreteri Sophie Binet ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransa'daki ArcelorMittal'in kamulaştırılıp kamulaştırılmaması konusunda Salı günü fikir ayrılığına düştüler. Peki kamulaştırmalar işe yarıyor mu?

Bunlar, ideolojik olarak meşrulaştırılan, yani şirketleri siyasi amaçlara hizmet etmeye zorlamayı amaçlayan 1982'deki büyük sosyalist millileştirmelerde olduğu gibi fiyaskolara dönüşebilir. 1982 yılında, sanayi kuruluşlarını (Thomson, Saint-Gobain, Usinor, vb.) ve çok sayıda bankayı (CIC, Paribas, vb.) ilgilendiren 44 adet millileştirme gerçekleştirildi. Bütün bu şirketler zayıfladı ve kısa sürede tekrar özelleştiler.

Siyasi millileştirmeler sadece iki durumda işe yarar. Ülkenin hayati çıkarları söz konusu olduğunda, ülkenin egemenliği söz konusu olduğunda. 1946 yılında ülkenin yeniden imarı gerekliliği gerekçe gösterilerek millileştirmeler meşrulaştırılmaya çalışılmıştır. Finans sektörünün ve enerji sektörünün neredeyse tamamı devletin elindeydi.

Emmanuel Macron, enerji egemenliğimizi güvence altına almak amacıyla gelecekteki nükleer reaktörlerin finansmanını sağlamak amacıyla 2023 yılında EDF'yi yeniden millileştirdi. Ayrıca STX tersanesinin İtalyan olmasını engellemek için onu da millileştirdi.

Geçici kamulaştırmalar, vaka bazında değerlendirildiğinde daha iyi sonuç veriyor. Burada da yine geçici zorluklar yaşayan ama ayakta kalmayı başarabilen bir şirkete yardımcı olmak için pragmatizmin ön plana çıkması gerekiyor. İngiliz hükümeti, özelleştirmesi başarısızlıkla sonuçlanan demir yolu ağı operatörü Railtrack'i 2002 yılında yeniden kamulaştırdı. 2009 yılında yaşanan mali krizin ardından ABD hükümeti General Motors'u kamulaştırdı. Bu manevra paraya mal oldu ama şirket kurtuldu. Fransa'da 2014 yılında devlet, kötü durumda olan PSA'ya hisse satın aldı. Bunun üzerine grup başını kaldırdı.