Leki na raka ze starych plastikowych butelek. Naukowy przełom w recyklingu?

Spis treści

Plastikowe butelki, które zwykle trafiają na wysypiska lub do spalarni, mogą stać się surowcem do produkcji leków przeciwnowotworowych. Naukowcy z Wielkiej Brytanii opracowali innowacyjną metodę chemicznego recyklingu odpadów PET, dzięki której możliwe jest wytwarzanie cennych substancji farmaceutycznych – informuje prestiżowe pismo „Angewandte Chemie International Edition”.

Odpady z politereftalanu etylenu (PET), wykorzystywanego m.in. do produkcji butelek i tekstyliów, można przetwarzać na dwa sposoby: mechanicznie lub chemicznie. O ile recykling mechaniczny prowadzi zazwyczaj do obniżenia jakości tworzywa, o tyle recykling chemiczny pozwala rozbić długie łańcuchy polimerowe na mniejsze, użyteczne związki chemiczne.

To właśnie ten drugi kierunek zainteresował naukowców z University of St Andrews w Szkocji.

Zespół badawczy opracował technologię częściowego uwodornienia katalizowanego rutenem, która umożliwia depolimeryzację odpadów PET do związku o wysokiej wartości: 4-hydroksymetylobenzoesanu etylu (EHMB).

EHMB jest kluczowym półproduktem w syntezie:

• imatynibu – jednego z najważniejszych leków przeciwnowotworowych,

• kwasu traneksamowego, stosowanego w lekach wspomagających krzepnięcie krwi,

• fenpyroksymatu, insektycydu używanego w ochronie roślin.

Co więcej, związek ten można ponownie przekształcić w nowy, nadający się do recyklingu poliester, co dodatkowo wzmacnia ideę gospodarki o obiegu zamkniętym.

Obecnie większość leków, w tym imatynib, produkowana jest z surowców kopalnych, często z użyciem toksycznych reagentów i przy znacznym obciążeniu środowiska. Nowa technologia pozwala nie tylko ograniczyć zużycie ropy naftowej, lecz także zmniejszyć ilość odpadów chemicznych.

Jak podkreśla dr Amit Kumar z University of St Andrews, główny autor publikacji (DOI: 10.1002/anie.202521838):

W badaniach uczestniczył również zespół z Uniwersytetu Technicznego w Delft. Profesor Jewgienij Pidko zwraca uwagę, że kluczowym wyzwaniem w katalitycznym upcyklingu jest trwałość i efektywność katalizatora.

Odkrycie szkockich badaczy pokazuje, że plastikowe odpady mogą stać się cennym zasobem dla przemysłu farmaceutycznego, a nie wyłącznie problemem środowiskowym. Jeśli technologia trafi do masowego użycia, może przyspieszyć transformację w kierunku zrównoważonej produkcji leków i realnie ograniczyć globalny problem plastiku.