Ogromne kary za ziemię bez zgody. Właściciel nieruchomości zapłaci do 1 mln zł

• Składowanie ziemi pochodzącej z budowy bez odpowiedniego zezwolenia na własnej działce może powodować poważne konsekwencje.
• Łódzki przedsiębiorca nie posiadał dokumentów potwierdzających legalne pochodzenie i ewidencjonowanie odpadów, w tym ziemi oraz podkładów kolejowych.
• Zgodnie z przepisami dla uznania przedmiotu za odpad nie ma znaczenia okoliczność, że dla jego nabywcy może on mieć wartość użytkową. Dlatego Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska nakazał firmie składującej ziemię z terenu budowy m.in. zaprowadzenie ewidencji odpadów w systemie BDO.
• - Stanowisko WIOŚ podtrzymał sąd administracyjny. Brak takiej ewidencji może skutkować nałożeniem kary wynoszącej nawet 1 mln zł - przypomina portal Forsal.pl.

Czytaj również: Koniec dofinansowania do wymiany kotłów. 31 wypadło z listy. Weszły nowe zasady

W myśl obowiązujących w Polsce przepisów środowiskowych za nieprowadzenie ewidencji odpadów lub prowadzenie jej w sposób nierzetelny, a także za zbieranie lub przetwarzanie odpadów bez wymaganego zezwolenia, którą Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska (WIOŚ) może wymierzyć karę administracyjną od 1 tys. zł do nawet 1 mln zł.

Wysokość kary zależy od rodzaju naruszenia, jego wpływu na ludzi i środowisko, okresu trwania, rozmiaru działalności oraz skutków i zagrożeń wynikających z nieprawidłowości.

Natomiast bez znaczenia jest potencjalna wartość użytkowa oraz możliwość jej ponownego wykorzystania. Składowanie ziemi pochodzącej z budowy na własnej działce może powodować poważne konsekwencje. Takie stanowisko potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, a następnie Naczelny Sąd Administracyjny

- informuje portal Forsal.pl.

Serwis opisuje przypadek łódzkiego przedsiębiorcy, u którego od 16 grudnia 2020 r. do 1 czerwca 2021 r. inspektorzy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Łodzi przeprowadzili pozaplanową kontrolę.

Podczas oględzin ujawniono, że na jego działce składowane są: zdemontowane betonowe podkłady kolejowe oraz duże ilości mas ziemnych (ponad 2,3 tys. ton). Jak ustalono, podkłady kolejowe zostały zakupione już w 2011 roku, natomiast ziemia pochodziła z budowy drogi ekspresowej S8.

Przedsiębiorca nie posiadał żadnych dokumentów potwierdzających legalne pochodzenie odpadów ani ich ewidencjonowanie. Nie prowadził wymaganej ewidencji odpadów w systemie BDO (Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami), a transport ziemi odbywał się bez Kart Przekazania Odpadów.

- W wyniku kontroli WIOŚ wydał zarządzenie pokontrolne, zobowiązujące przedsiębiorcę do: zaprowadzenia ewidencji odpadów w systemie BDO oraz poinformowania organu w terminie 14 dni o wykonaniu tego obowiązku - podaje Forsal.pl

Ponadto inspektorzy upomnieli przedsiębiorcę, że prowadzenie działalności polegającej na zbieraniu lub przetwarzaniu odpadów wymaga uzyskania odpowiedniego zezwolenia (zgodnie z art. 41 ustawy o odpadach).

Przedsiębiorca nie zgodził się z decyzją inspektora i zaskarżył zarządzenie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi. Zarzuty skarżącego dotyczyły m.in. przekroczenia dopuszczalnego czasu kontroli (trwała aż 186 dni), a także błędnej kwalifikacji zdeponowanych materiałów jako odpady.

Według skarżącego, zdemontowane betonowe podkłady kolejowe zostały poddane oględzinom przez poprzedniego właściciela.

- Ustalono wówczas, że mogą one zostać ponownie wykorzystane jako materiał budowlany, bez konieczności poddawania ich jakimkolwiek procesom technologicznym. W ocenie skarżącego nie stanowiły więc odpadu, lecz „rzecz” w rozumieniu Kodeksu cywilnego - czytamy w Forsal.pl.

W skardze zakwestionowano również uznanie słodowanych mas ziemnych jako odpadów. Przedsiębiorca wskazywał, że są to naturalne, urodzajne gleby pszenno-buraczane klas III i IV oraz piaski i pospółka, które nie stanowią zagrożenia dla środowiska ani zdrowia ludzi, a więc tym samym - nie należy traktować ich jako odpad.

Wyrokiem z 15 lutego 2022 r. (sygn. akt II SA/Łd 749/21) WSA postanowił oddalić skargę. Odnosząc się do zarzutu przewlekłości postępowania, wskazano, że była to kontrola pozaplanowa, a zatem nie podlegała niektórym przepisom ustawy Prawo przedsiębiorców, w tym dotyczącym maksymalnego czasu trwania kontroli.

WSA nie zgodził się również z argumentacją skarżącego co do definicji odpadu. Wskazał, że zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach, odpadem jest każda substancja lub przedmiot, których posiadacz się pozbywa, zamierza się pozbyć albo do ich pozbycia się jest obowiązany.

Odpady nie były ewidencjonowane w bazie BDO, a ich transport odbywał się bez wymaganej prawem dokumentacji, to jest Kart Przekazania Odpadów. Jak wynika z wyjaśnień skarżącego kwestionowane masy ziemne stanowią ziemię urodzajną (użyźniającą) pszenno-buraczaną kl. III i IV oraz piasek i pospółka jako materiał sypki

- czytamy w uzasadnieniu wyroku.

- Organ (WIOŚ - red.) stwierdził, że zarówno zdemontowane podkłady kolejowe oraz masy ziemne pochodzące z terenu budowy trasy zdeponowane na nieruchomości skarżącego stanowią odpady w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach, co obliguje stronę do zaprowadzenia ewidencji tych odpadów w bazie BDO, o czym orzeczono niniejszym zarządzeniem pokontrolnym - podkreślił łódzki sąd.

WSA w Łodzi wskazał, że według przedsiębiorcy „zdeponowane podkłady kolejowe są przez niego wykorzystywane do budowania i wzmocnienia skarb wyrobiska oraz wzmocnienia ogrodzenia terenu, a co za tym idzie stanowią materiał budowlany, który nabył kierując się zasadami zrównoważonego rozwoju, celem dalszego dozwolonego wykorzystania w charakterze materiału budowlanego”

- W tym zakresie wskazać należy, że zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach przez odpady rozumie się każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany - zaznaczył sąd.

I dodał: - Dla uznania przedmiotu za odpad nie ma więc znaczenia okoliczność, że dla jego nabywcy może on mieć wartość użytkową i nadaje się do dalszego wykorzystania po poddaniu stosownym operacjom.

Pojęcie odpadu nie wyłącza substancji i przedmiotów, które nadają się do dalszego gospodarczego wykorzystania. Odpadami są także materiały podlegające ponownemu gospodarczemu wykorzystaniu przez nabywcę, posiadające dla niego określoną wartość gospodarczą, rynkową

- zaznaczył Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi.

Przedsiębiorca wystąpił o kasację wyroku łódzkiego WSA z 15 lutego 2022 r. do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wyrokiem z 17 czerwca 2025 r. (sygn. akt III OSK 1477/22) NSA oddalił skargę kasacyjną przedsiębiorcy. Podtrzymał tym samym argumentację sądu wojewódzkiego dotyczącą obowiązku zaprowadzenia przez łódzkiego przedsiębiorcę ewidencji odpadów.

Portal Forsal.pl przypomina, że zgodnie z ustawą o odpadach, przedsiębiorcy, którzy zbierają lub przetwarzają odpady, zobowiązani są do uzyskania odpowiedniego zezwolenia - zarówno, jeżeli chodzi o prowadzenie działalności polegającej na zbieraniu odpadów, jak i ich przetwarzanie. Możliwe jest również uzyskanie jednego zezwolenia łącznego.

Takie zezwolenia wydaje:

• marszałek województwa - gdy działalność dotyczy odpadów niebezpiecznych albo jest prowadzona na terenie przekraczającym jedną gminę;
• starosta - w pozostałych przypadkach, jeśli działalność dotyczy tylko odpadów innych niż niebezpieczne i prowadzona jest w jednej gminie.

Zezwolenia te wydawane są na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat. Aby je uzyskać, konieczne jest m.in.:

• przedstawienie kompletnej dokumentacji technicznej i środowiskowej;
• spełnianie określonych wymagań dotyczących miejsca magazynowania odpadów, zabezpieczeń i technologii;
• wniesienie stosownych opłat skarbowych i uzyskanie wpisu do rejestru BDO.