De waarschuwingen van Roberto Azevêdo, de Braziliaan die de WTO leidde

Onvoorspelbare tarieven vormen een bedreiging voor de stabiliteit van de wereldhandel, waarschuwt Roberto Azevêdo , voormalig directeur-generaal van de Wereldhandelsorganisatie ( WTO ) en nu wereldwijd operationeel directeur van Ambipar.

In een interview met Lisboa Connection, een videocast over Brazilië en Europa op de zender Amado Mundo , trok de diplomaat parallellen tussen de huidige situatie en de crisis van 1929. Ook besprak hij de risico's van het ontmantelen van het multilateralisme en beoordeelde hij de uitdagingen voor de internationale handel.

Azevêdo, die na de WTO vicevoorzitter van PepsiCo was, analyseerde ook de voorwaarden en de impact van de overeenkomst tussen Mercosur en de Europese Unie: "Protectionisme vermindert de kans op wederzijdse winst."

Lees hieronder de belangrijkste fragmenten uit het interview of bekijk de volledige tekst aan het einde van de tekst.

Hoe was het om tijdens Trumps eerste ambtstermijn om te gaan met Amerikaanse kritiek en tarieven op de WTO?

De kritiek uit de Verenigde Staten kwam in zeer vage bewoordingen. Het was moeilijk te begrijpen wat het probleem voor hen was, omdat Trump in zijn eerste ambtstermijn zat en onbekend was. Zijn handels-, politieke en economische ideologieën waren een mysterie voor analisten. We wisten niet hoe hij, eenmaal aan de macht, de ideeën die hij als kandidaat had geopperd, zou doorvoeren. Republikeinen pleiten voor vrijhandel, lage tarieven en minder overheidsbemoeienis. Zijn boodschappen waren echter gemengd. Ik nam een ​​luisterende houding aan om beter te begrijpen wat ze wilden. We werden geconfronteerd met een nieuw element, een factor die het hele systeem op de proef zou kunnen stellen, en dat is wat we vandaag de dag zien. Ik streefde naar een goede relatie met de USTR, Bob Lighthizer. We spraken in Washington en vervolgens in Parijs, tijdens een OESO-vergadering. Daar zei hij tegen me: "Ik sta aan boord." Vanaf het begin was er wederzijds vertrouwen. Wanneer hij iets vroeg, respecteerde ik dat. Hij zei dan: "Ik moet je een paar keer in de pers benaderen," en ik zei dan: "Maak je geen zorgen, je mag me slaan, ik trap je wel terug." Hij zei dan: "Geen probleem, we begrijpen elkaar." In dat opzicht was de relatie goed, ondanks hun drukke schema's.

Wat is de WTO en waarom is het belangrijk?

De WTO was de opvolger van de GATT (General Agreement on Tariffs and Trade), die na de Tweede Wereldoorlog werd opgericht met de Wereldbank en het IMF. De GATT beperkte de tarieven en introduceerde het meestbegunstigingsprincipe, dat via onderhandelingsrondes functioneerde tot de Uruguayronde in 1995, die leidde tot de oprichting van de WTO. Deze nieuwe ontwikkeling omvatte diensten, intellectuele eigendom en landbouw, en creëerde een verplicht geschillenbeslechtingssysteem met de mogelijkheid tot vergelding. Tegenwoordig zijn er meer dan 160 leden en worden beslissingen bij consensus genomen.

Wat is uw visie op de richting van de wereldhandel nu het multilateralisme in de war is?

Het is moeilijk te beantwoorden, omdat het niet alleen afhangt van wat de Verenigde Staten doen, maar ook van hun reacties. In 1929 en 1930, toen de VS tijdens de crisis de tarieven verhoogden, was de recessie al begonnen. Het probleem was vergelding: alle partners verhoogden ook de tarieven, en binnen vier jaar verdween twee derde van de wereldhandel, waardoor de recessie verergerde. Vandaag de dag is het risico vergelijkbaar. De reacties verschillen per partner, maar de onvoorspelbaarheid is hetzelfde. Het tariefplafond bood voorspelbaarheid en garandeerde investeringen, omdat transportkosten en tarieven bekend waren. Deze zekerheid is verdwenen: Trump wijzigt de tarieven van land tot land. Het wederkerigheidsbeginsel is verlaten. Een aanzienlijke vertraging is waarschijnlijk, in de VS en wereldwijd, mogelijk gepaard gaand met inflatie. Dit zal de productie- en bedrijfskosten verhogen, wat niet wijst op positieve vooruitzichten.

En de kansen voor Europa?

Europa moet zijn afhankelijkheid van de Verenigde Staten verminderen, hoewel deze alliantie altijd al heeft bestaan ​​dankzij de sterke investeringsstromen in beide richtingen. Momenteel is Europa vrij protectionistisch op het gebied van regelgeving, wat logisch is voor integratie, maar het moet zich openstellen voor de wereld. Het zal ook een leidende rol moeten spelen die de Verenigde Staten nu niet vervullen, en daarvoor is interne coördinatie nodig.

Hoe zit het met de overeenkomst tussen Mercosur en de Europese Unie? Welke gevolgen heeft dit voor Braziliaanse bedrijven?

Het hangt ervan af hoe het wordt geïmplementeerd. Turkije heeft een overeenkomst met de Europese douane-unie, maar die zit vol uitzonderingen en is niet voorspelbaar. Idealiter zou er meer veiligheid zijn, met name op sanitair en fytosanitair gebied, om uitbraken of technische belemmeringen te voorkomen. Duidelijke regels en bilaterale inspecties zouden helpen. Protectionisme vermindert de kans op wederzijds voordeel.

Tijdens een recent PlatôBR-evenement in New York was econoom Paul Krugman (Nobelprijswinnaar voor de economie) optimistisch over Brazilië. Bent u het daarmee eens?

Dit optimisme over Brazilië is wijdverbreid onder buitenlanders. Buitenstaanders kijken naar het macro-economische perspectief en zien Brazilië als uitstekend: het lijdt niet onder natuurrampen, het is een wereldwijde voedselbank met geavanceerde technologie, het heeft een gunstige geopolitieke situatie en het interageert met verschillende bevolkingsgroepen. Het potentieel is enorm; velen zeggen dat het land niet mis kan gaan. Maar intern overheerst het pessimisme. Brazilië is een meester in het zichzelf in de voet schieten: het heeft een kortetermijnvisie, waarbij politici denken in cycli van twee of drie jaar, niet in tien of twintig. Structurele kwesties, zoals de revolutie op de arbeidsmarkt en de noodzaak van onderwijshervorming, werpen pas op de lange termijn vruchten af.

Momenteel werkt u in de groene economie en leidt u Ambipar. Hoe ziet u deze markt?

Bedrijven hebben deze agenda al omarmd. Afval, emissies en milieudegradatie zijn onhoudbaar. Daarom investeren ze miljarden in circulariteit en de groene economie. En deze investeringen zijn niet afhankelijk van politieke cycli van drie of vier jaar. Wat er wel kan gebeuren, is dat ze er op bepaalde momenten minder over praten. Brazilië heeft een buitengewoon potentieel. Onze elektriciteitsmatrix kan 95% schoon worden.

Hoe zit het met cultureel en immigratieprotectionisme, zoals visumbeperkingen in de VS en Canada?

Spanningen op de arbeidsmarkt voeden politieke polarisatie, zoals we hebben gezien bij Trump en zijn aanhang. Deze problemen zullen niet snel verdwijnen. Een bijproduct is de zoektocht naar vijanden: de schuld geven aan import of immigranten, terwijl in werkelijkheid twee derde van de banen verdwijnt door technologische innovatie. Het is cruciaal om het onderwijs te heroverwegen en de transitie naar de arbeidsmarkt te ondersteunen, maar dat zal niet van de ene op de andere dag gebeuren. Ondertussen verschuift de retoriek naar het geven van de schuld aan buitenlanders of geïmporteerde producten, wat de verkiezingsretoriek aanwakkert.