Polen protesteert tegen Russisch plan om begraafplaats van Poolse slachtoffers van Sovjet-massamoorden te ‘verwoesten’

Het Poolse Instituut voor Nationale Herinnering (IPN) heeft kritiek geuit op de plannen van Rusland om Poolse symbolen te verwijderen van de begraafplaats van Katyn. Op de begraafplaats liggen de stoffelijke overschotten van duizenden Polen die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Sovjet-Unie zijn vermoord.

In een verklaring verwees het IPN naar berichten in de Russische media dat de regionale autoriteiten in Smolensk opdracht hadden gegeven om Poolse militaire symbolen van de begraafplaats te verwijderen, nadat lokale aanklagers oordeelden dat deze in strijd waren met de regelgeving inzake cultureel erfgoed en de herdenking van de Sovjetoverwinning in de oorlog.

"Het Instituut voor Nationale Herinnering protesteert krachtig tegen deze plannen... om de begraafplaats te verwoesten", schreef het IPN. "Elk land dat zichzelf beschaafd wil noemen, moet begraafplaatsen als heilig en onschendbaar beschouwen."

Tot de Russische plannen behoren onder meer de verwijdering van de Virtuti Militari, die symbool staat voor de Poolse militaire successen tegen Rusland in 1792, en het Septembercampagnekruis, dat de verdediging van Polen tegen de gezamenlijke invasies door nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie in september 1939 herdenkt.

In mei werden dezelfde symbolen verwijderd van een andere begraafplaats in het nabijgelegen Mednoje, eveneens gewijd aan Poolse slachtoffers van de Sovjetmassamoorden. Dit incident leidde tot protesten vanuit Polen, waarbij de minister van Buitenlandse Zaken zei dat het deel uitmaakte van Moskous pogingen om "historische leugens" over de oorlog te verspreiden.

In 2022 protesteerde Polen eveneens tegen het verwijderen van Poolse vlaggen van de begraafplaatsen van Katyn en Mednoje. Vorig jaar publiceerde het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken een verklaring waarin een aantal onjuiste en revisionistische beweringen die Poetin regelmatig over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog deed, werden rechtgezet.

Ongeveer 22.000 Poolse officieren en intelligentsia – gevangengenomen door de Sovjets na hun invasie van Polen – kwamen om bij de massamoorden in Katyn . De Sovjet-Unie ontkende echter decennialang de verantwoordelijkheid, en de laatste jaren zijn er in Rusland hernieuwde pogingen gedaan om de misdaad te verdoezelen.

In bredere zin luidt de officiële historische versie van Rusland dat het pas in 1941 aan de oorlog deelnam, toen nazi-Duitsland de Sovjet-Unie binnenviel. Daarmee wordt het feit verdoezeld dat Moskou eerder een bondgenootschap met Berlijn had gesloten en dat de twee landen in 1939 samen Polen waren binnengevallen.

In een verklaring van deze week merkte het IPN op dat het Molotov-Ribbentroppact tussen de Sovjet-Unie en nazi-Duitsland “de directe oorzaak werd van het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog” en leidde tot “de gezamenlijke aanval van Duitsland en Sovjet-Rusland op Polen in september 1939”.

De Poolse instelling ontkende ook de beweringen van de regionale autoriteiten in Smolensk dat Polen de “massale vernietiging van graven en monumenten van Sovjetbevrijdingssoldaten” op haar grondgebied zou hebben ondernomen.

Hoewel het IPN opmerkte dat deze ‘soldaten geen bevrijders genoemd kunnen worden’, aangezien zij Polen onder Sovjetcontrole brachten, wees het erop dat Polen geen Sovjetgraven heeft vernietigd en er juist aan werkt om ze te beschermen en te herstellen.

Polen heeft echter de afgelopen jaren tientallen Sovjetmonumenten gesloopt als onderdeel van een ‘decommunisatiecampagne’ die door de voormalige regering werd gelanceerd en door het IPN werd uitgevoerd.

Hoofdfoto: Polen in Rusland (onder CC BY-NC-ND 3.0 PL )