Het nieuwe leven van Europees linnen tussen innovatie en duurzaamheid

Van onze correspondent - SAINT-PIERRE-LE-VIGER (NORMANDIË)

Het meest verwachte evenement is de circusvoorstelling met linnen touwen van het gezelschap Appese, die vanavond in het zeventiende-eeuwse Château de Silleron de nieuwe editie van het Festival du Lin et de la Fibre Artistique opent, van vandaag tot en met zondag in tien gemeenten van het district Seine-Maritime. Het festival wordt sinds 2001 georganiseerd om de plant te promoten en te waarderen die van oudsher in deze regio van Normandië wordt verbouwd en de eerste producent van hoogwaardig linnen ter wereld is. De textielvezel is de oudste die door de mensheid wordt gebruikt (enkele fragmenten ervan zijn in Georgië gevonden en dateren van 36.000 jaar geleden); door de geschiedenis van het Middellandse Zeegebied heen vond de vezel zijn thuisland in Frankrijk, mede dankzij Karel de Grote, die in 789 eiste dat elk gezin in het land over het nodige gereedschap beschikte om linnen te weven.

En hoewel het volgens Textile Exchange vandaag de dag slechts 0,5% van de vezels uitmaakt (polyester domineert met 57%), beleeft het een hernieuwd, wijdverbreid succes dankzij de vraag van een mode-industrie die hongert naar steeds duurzamere en traceerbare materialen. Tussen 2014 en 2024 nam in Europa het met vlas bebouwde areaal met 128% toe en verdubbelde de productie tot 200 duizend ton. Vlas vereist geen irrigatie of pesticiden, de verwerking ervan maakt geen gebruik van synthetische chemie en al het afval wordt hergebruikt, van de bouw tot de veeteelt. Zelfs het Amerikaanse dollarbiljet bestaat voor 25% uit vlasvezels. Want met zijn tere blauwe bloemen, die in dit gebied op 10 km van het Engelse Kanaal als een andere plantenzee deinen, is de vlasplant sterk en taai. De hoge stengels kraken onder de voetstappen van degenen die de velden bezoeken die zich in een bijna grenzeloze horizontaliteit uitstrekken, slechts onderbroken door klokkentorens en eiken.

"Dit vlas is het beste ter wereld", legt Thierry Goujon, algemeen directeur van de coöperatie Terre de Lin, de grootste Europese vlasproducent, opgericht in 1940 en vandaag de dag 780 bedrijven verenigt, uit terwijl hij de planten koestert. "De grond is uitstekend, de lange wortels van de plant kunnen wel een meter diep gaan. Het klimaat is perfect, we hebben de nodige luchtvochtigheid. Zo verkrijgen we zeer lange vezels van uitstekende kwaliteit, de meest kostbare en gewilde." Vlas wordt in de zomer gerooid en tot half september op de grond geweekt, waarna de stengels worden verzameld voor de zwingelfase (het scheiden van de vezels van de houtachtige kern van de stengels) en de kamfase.

Nooit was er een term in de textielwereld toepasselijker om over linnen te spreken, aangezien de bewerkte vezel eruitziet als een massa dik blond haar ("Haar haar was blonder dan vlas", schreef Jean Froissart in de 14e eeuw in L'Espinette amoureuse). "Hoewel er veel onderzoek en technologie is, is productie een zeer oude kunst, die veel gevoeligheid van boeren vereist", voegt Goujon eraan toe. Van het veld gaan we naar de industriële fabriek van Terre de Lin, in Saint-Pierre-le-Viger, een dorp met 290 inwoners dat wordt doorkruist door de rivier de Dun, die zo uit een sprookje van Perrault lijkt te komen. Goujon neemt een streng gekamde vezels en laat die door zijn vingers glijden: "Zo begrijpen we kwaliteit en finesse, het is iets dat we in de loop der tijd leren en dat we willen doorgeven."