Welke uitdagingen staan paus Leo XIV te wachten?

De Katholieke Kerk heeft een nieuwe paus en voor het eerst is hij een Amerikaan.
Paus Leo XIV werd donderdag gekozen als opvolger van paus Franciscus, die in april overleed. Leo, een 69-jarige inwoner van Chicago, heeft verschillende functies binnen de kerk bekleed, waaronder die van bisschop in Peru en als leider van de Orde van Sint Augustinus . Recentelijk was hij voorzitter van een raad die belast was met het kiezen van nieuwe bisschoppen. Volgens zijn broer is Leo al jarenlang fan van de White Sox .
Hoewel deze biografische details belangrijk zijn en inzicht bieden in de man achter de titel, kunnen ze ons niet veel vertellen over de grootste vragen die Leo's hemelvaart oproept: Waar zal hij zijn Kerk naartoe leiden? Zal hij hervormingen doorvoeren? En hoe zal hij de vele uitdagingen waarmee de instelling wordt geconfronteerd, aanpakken?
Om deze en andere vragen te beantwoorden, wendde ik mij tot Michele Dillon , decaan van de Faculteit der Geesteswetenschappen aan de Universiteit van New Hampshire en wetenschapper op het gebied van de Katholieke Kerk.
Hieronder vindt u ons gesprek, dat voor de lengte en duidelijkheid is bewerkt.
Wat moeten mensen weten over de nieuwe paus?
Zeer indrukwekkend is de verscheidenheid aan ervaringen die paus Leo XIV meebrengt naar zijn functie.
Hij is al twintig jaar als missionaris in Peru actief en kent daardoor uit eigen ervaring de behoeften van de plaatselijke kerken in de arme, afgelegen gebieden. Deze gebieden zijn van groot belang voor de kerk.
Het is ook erg belangrijk dat hij, recentelijk, hoofd is geweest van het Dicasterie – de afdeling van het Vaticaan die verantwoordelijk is voor bisschoppen – dus hij is echt heel nauw betrokken geweest bij het screenen en benoemen van nieuwe bisschoppen, en bij het aanbevelen van bisschopsbenoemingen wereldwijd. Het netwerk van bisschoppen [dat hij heeft ontwikkeld] zal belangrijk zijn, niet alleen formeel, maar ook informeel. Vermoedelijk kan hij letterlijk de telefoon pakken en een specifieke bisschop in een bepaald bisdom om advies of informatie vragen.
En het is belangrijk om te weten dat hij een Augustijn is en het hoofd was van de orde der Augustijnen. Hij brengt dus die Augustijnse traditie mee, die een heel belangrijk onderdeel is van de kerk, zowel theologisch als in de wereld van vandaag.
Natuurlijk is het feit dat hij Amerikaan is een grote verrassing, maar er is altijd de onzekerheid dat elke kardinaal die daarheen gaat, wie dan ook, uiteindelijk paus kan worden. We zijn altijd verbaasd wie de volgende paus is.
Wat de doorslag gaf ten gunste van zijn pausschap, is niet alleen dat hij een Amerikaan is, maar ook dat hij zo diep geworteld is in Zuid-Amerika. Ik kan me voorstellen dat de kardinalen uit Zuid- en Midden-Amerika veel respect voor hem zouden hebben, net als de kardinalen uit Afrika en Azië, die die missionaire traditie en ervaring echt waarderen.
Hij is werkelijk een geweldige Amerikaan uit Chicago, een stad met een rijke geschiedenis en waar het katholicisme nog steeds levendig is in alle parochies in Chicago. Daarnaast brengt hij ook zijn ervaring van buiten Amerika mee naar deze baan.
Al met al brengt hij zeer ruime pastorale ervaring mee, evenals ervaring in uitvoerend management.
Hij begrijpt het werk van het Vaticaan, de interne werking van de bureaucratie van het Vaticaan en kan zich waarschijnlijk goed verplaatsen in de complexiteit ervan.
Wat zijn enkele van de uitdagingen en belangrijke beslissingen waar paus Leo mee te maken krijgt?
Het is niet zo dat er een beslissing op zijn bureau ligt. Maar er zijn zeker veel lopende, urgente kwesties in de kerk.
Een daarvan zijn de financiën van het Vaticaan, een terugkerend probleem. Franciscus heeft zelf veel moeite gedaan om de Vaticaanse Bank en haar boekhoudpraktijken te hervormen. Hij had enig succes met het transparanter maken ervan; hij schakelde een aantal externe experts in, hoewel dat niet per se erg succesvol was, omdat velen van hen uiteindelijk om de een of andere reden vertrokken, soms onder een wolk van schandalen.
En natuurlijk hadden we tijdens de ambtsperiode van Franciscus beschuldigingen van verduistering tegen kardinaal Becciu , die niet kon stemmen in dit meest recente conclaaf. Die beschuldigingen van verduistering doen denken aan beschuldigingen die we elk decennium hebben gehad, zeker in mijn leven, teruggaand tot het corruptieschandaal rond de Banco Ambrosiano dat zijn weg vond naar The Godfather Part III .
Het is een groot probleem, want – je wilt natuurlijk geen wanbeheer – maar ook omdat het Vaticaan, hoewel het veel activa heeft, ook veel uitgaven heeft. En de groeimarkt van het katholicisme ligt tegenwoordig in de armste regio's ter wereld, in Afrika en delen van Azië. Het is in grote mate afhankelijk van geld uit Amerika, dat onevenredig veel geeft in verhouding tot zijn aandeel in de katholieke bevolking wereldwijd.
[Een andere kwestie zal waarschijnlijk] de voortzetting van de diplomatie van het Vaticaan zijn. In de situatie rond Israël en Palestina en de situatie tussen Rusland en Oekraïne is het Vaticaan actief betrokken geweest bij diplomatieke interventies en heeft het geprobeerd achter de schermen te werken, zoals altijd in dit soort situaties. Paus Leo XIV noemde vrede meerdere keren in zijn openingstoespraak. En dat is duidelijk iets waar hij over na zal denken – iets wat hem waarschijnlijk al lang bezighoudt, en als paus kan ik me voorstellen dat dat een dringende prioriteit voor hem zal zijn.
Dan heb je nog de verschillende debatten binnen de katholieke kerk. Veel daarvan zijn sterk Europees- en Amerikaans-georiënteerde debatten die te maken hebben met seksuele moraal en de rol van vrouwen. Dit zijn zaken die hier op het noordelijk halfrond en tot op zekere hoogte in Zuid-Amerika meer op de voorgrond treden, maar minder in Afrika en Azië. Dat is een soort spanningsveld binnen de wereldkerk, en daar zal hij zeker aandacht aan moeten besteden.
Ten slotte zijn alle mensen die in de hiërarchie van de Kerk zijn opgeklommen, op de een of andere manier betrokken geraakt bij diverse schandalen rond seksueel misbruik door geestelijken – niet dat ze zelf seksueel misbruik hebben gepleegd, maar ze hadden vaak wel enige aandacht voor de manier waarop met de kwesties werd omgegaan, of dat nu binnen een orde was, zoals de Augustijnenorde die de huidige paus Leo leidde, of in hun rol als bisschop. Dit zijn zaken die wereldwijd een urgent probleem vormen.
Hebben wij enig idee hoe paus Leo deze kwesties zou benaderen?
De kerk heeft echt aanzienlijke vooruitgang geboekt in het beschermen van kinderen tegen seksueel misbruik, en het is dus zaak ervoor te zorgen dat deze waarborgen worden gehandhaafd en de doelen bereiken die ze moeten dienen. Daar zou hij aandacht aan moeten besteden.
De commissie [voor seksueel misbruik] die door paus Franciscus in het Vaticaan is ingesteld – hij zal die commissie nieuw leven moeten inblazen. Veel leden hebben in de loop der jaren aangegeven dat ze het gevoel hebben dat ze niet volledig werden gesteund door andere kerkelijke functionarissen binnen het Vaticaan, of dat hun werk op verschillende manieren werd belemmerd. Dat is iets waar hij vrij vroeg een beslissing over zou kunnen nemen om die groep echt te versterken en hen de middelen te geven die ze nodig hebben.
Ik denk dat de kwestie van vrouwen in de kerk op een laag pitje zal komen te staan. Ik denk niet dat hij daar in de beginfase veel over zal zeggen, [om te voorkomen] dat hij op een bepaalde manier instemt met iemands zogenaamde strekking binnen de kerk.
Ik kan het mis hebben, en ik zou best wel eens verbaasd kunnen zijn. Er zijn bijvoorbeeld verschillende commissies geweest die zich bezighielden met vrouwelijke diakens; hij zou daarover een beslissing kunnen nemen, maar die commissies zelf waren zo controversieel, en tijdens Franciscus' ambtstermijn heeft hij zelfs de namen van de leden van de commissie niet bekendgemaakt, dus het zou me verbazen als deze nieuwe paus daar plotseling een topprioriteit van zou maken.
Je zei dat er verschillende facties bestaan. Zijn er facties die misschien meer bemoedigd zijn door de verheffing van deze paus dan andere?
Ik denk dat iedereen die het pausschap van Franciscus zo sterk steunde, zeker erg blij zal zijn met deze keuze. Ik denk ook dat degenen die hun bedenkingen bij Franciscus hadden, open zullen staan om deze nieuwe paus een kans te geven, omdat hij een man met een groot karakter en veel ervaring lijkt.
Het katholicisme is altijd een pluralistische traditie geweest, met veel geografische, doctrinaire en sociale diversiteit. Paus Leo XIV benadrukte in zijn vroege toespraken eenheid, erkennend dat je binnen het katholicisme diversiteit én gemeenschap kunt hebben. Je hoeft het niet over alles eens te zijn, maar je kunt wel een verenigde gemeenschap vormen op een positieve, dynamische manier.
Ik denk dat mensen hem alle mogelijke steun zouden willen geven om te zien hoe hij de kerk vooruit helpt in deze tijd van verdeeldheid. Vaak wordt die verdeeldheid overdreven omdat het in het nieuws komt.
Ik gebruik de termen 'liberaal', 'conservatief' en 'progressief' niet graag, omdat ze niet volledig aansluiten bij hoe wij politiek gezien over liberaal, conservatief en progressief denken. Maar de meeste Amerikaanse katholieken zijn gematigde katholieken, en dat al lang. Ze waarderen en willen deelnemen aan het volledige sacramentele leven van de Kerk, en ze zijn erg trots op hun katholieke identiteit, maar ze zijn het er al jaren niet mee eens. Veel Amerikaanse katholieken gaan hun eigen weg in sommige van deze kwesties rond seksuele moraal, maar ze zijn desalniettemin trotse katholieken en toegewijd aan de traditie.
Wat vertelt het feit dat de kardinalen paus Leo kozen ons over de mogelijke richting van de Kerk?
Het feit dat hij de naam Paus Leo koos [is veelzeggend].
Leo XIII was in feite de eerste paus van de katholieke traditie van sociale rechtvaardigheid, zoals we die vandaag de dag noemen. Hij was de paus van de laatste jaren van de 19e eeuw tot in de allereerste jaren van de 20e eeuw – een tijd van enorme sociale en economische veranderingen, uitbreiding van de industrialisatie, uitbreiding van het fabrieksleven en verstedelijking.
Hij was zeer gevoelig voor de impact van al die structurele veranderingen op het gewone leven van mensen, met name fabrieksarbeiders en andere werknemers. En hij schreef wat misschien wel de eerste sociale encycliek werd, Rerum novarum , waarin hij de nadruk legde op het belang van zorg voor werknemers, rechtvaardige lonen en volledige inclusie van iedereen in de samenleving – ook al kan de strijd om winst er vaak toe leiden dat mensen gemarginaliseerd en aan de kant geschoven worden.
Dat is in de decennia daarna, in verschillende gedaantes, echt de consistente boodschap van de katholieke sociale leer geweest. De keuze voor Leo was voor mij buitengewoon betekenisvol, omdat dat echt een teken is van de toewijding van paus Leo XIV aan het verder versterken van de traditie van sociale rechtvaardigheid van de kerk.
Dat is iets wat paus Franciscus deed en wat andere pausen vóór hem ook deden, maar paus Franciscus heeft het zeker nog verder versterkt en verheven.
Hij noemde zichzelf geen Franciscus II, wat ik een goede zaak vind. Het is goed om een nieuwe naam te hebben. Maar dat hij Leo koos, laat zien dat hij de kerk – op een manier die volledig in lijn is met het vroegste evangelie – wil betrekken bij al deze grote kwesties van vandaag, of het nu gaat om klimaatverandering, economische ongelijkheid, vluchtelingen en asielzoekers, al die complexe kwesties, [op een manier die] voortkomt uit enkele van de kernprincipes die Leo XIII heeft geformuleerd.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk in de nieuwsbrief Today, Explained. Meld u hier aan voor meer verhalen zoals deze.
Vox