Viering van de 700e verjaardag van de oprichting van Mexico-Tenochtitlan

"Er wordt gezegd dat ze het mythische Aztlán verlieten – waar het wit van de reigers het landschap kleurt – en na een migratie van ongeveer 200 jaar, vol wisselvalligheden, vonden ze op een klein eilandje midden in het Texcocomeer het land dat hun goddelijk beloofd was. Bij aankomst werd alles om hen heen helemaal wit: de wilgen, de tulbanden, het riet, de kikkers, de vissen, alles leek op het mythische Aztlán."

Afgelopen zaterdag, 26 juli, stond Mexico-Stad even stil in de tijd om te herdenken dat 700 jaar geleden de Chichimeca-stammen bij het Texcocomeer aankwamen en het Grote Tenochtitlan stichtten.

Op het centrale plein van de hoofdstad waren veel leden van de Nationale Garde en het Mexicaanse leger te zien, samen met honderden vrouwen en kinderen verkleed als krijgers, dansers en macehuales (die de stichtingsreis van de Mexicaanse hoofdstad uitbeelden, zoals vastgelegd in de "Bedevaartsstrook" (Boturini Codex)), in een monumentale theatervoorstelling onder leiding van de president van Mexico, Claudia Sheinbaum Pardo, en het hoofd van de regering, Clara Brugada Molina.

De Teocalli van de Heilige Oorlog

Lorena Vázquez Vallin, archeologe en onderzoeker bij het Nationaal Instituut voor Antropologie en Geschiedenis (INAH), die als proloog voor deze kroniek fungeert, ging uitgebreid in op de stichtingsmythe.

De Mexica zeiden dat Huitzilopochtli, hun beschermgod, de exacte plek had aangewezen waar ze hun tempel moesten stichten en daaromheen de grote stad moesten bouwen, om zo het machtigste rijk ooit op deze breedtegraad te worden. Het voorteken van de adelaar op een cactus, waarmee de godheid voor hun ogen de gekozen locatie onthulde, lijkt te hebben plaatsgevonden in het jaar 2, 1325. Dit wordt, net als sommige documenten na de verovering, gesuggereerd door de Teocalli van de Heilige Oorlog, een Mexica-beeldhouwwerk dat onder de fundamenten van het Nationaal Paleis is gevonden, waarvan de president van de Republiek opdracht heeft gegeven een replica op dit plein te plaatsen om het dichter bij de Mexicanen te brengen.

Enkele minuten eerder had de president het lint doorgeknipt voor het eerste "Mexico-Tenochtitlan Memorial. Zeven Eeuwen Erfenis van Grootheid", een reproductie van het eerder genoemde beeld, dat voor de Marianapoort, op de noordhoek van het Nationaal Paleis, was geplaatst.

De regeringsleider zou verantwoordelijk zijn voor de beschrijving van het gedenkteken: "De adelaar die op de cactus zit (...) markeerde het einde van een lange pelgrimstocht en het begin van een beschaving die voorbestemd was om de tijd te overstijgen. Deze ontmoeting werd gebeeldhouwd in een van de belangrijkste sculpturen van het Mexica-volk, de Teocalli van de Stichting of van de Oorlog (...). Er staat een mythische datum op gegraveerd, het jaar 2 Casa, dat wil zeggen 1325, 700 jaar geleden."

"Hier bloeiden ze op en bouwden ze een van de grootste en meest verbazingwekkende steden uit de oudheid. Onze stad Mexico-Tenochtitlan was de thuisbasis van een volk dat de eeuwenoude kennis erfde van de beschavingen die vóór hen bestonden. Ze erfden het berekenen van de sterren, het tellen van dagen, nauwkeurige kennis van architectuur, het maken van stoffen en veren, en landbouw op chinampa's," las Brugada.

Na het gejuich voor de Mexica-godinnen Coatlicue, Coyolxauhqui en Tlaltecuhtli las actrice Mercedes Hernández het testament voor van Tecuichpo Ixcaxochitzin, de dochter van Moctezuma, waarin hij de bevrijding van zijn dienaren van elke onderwerping of juk beveelt. Dit document, ondertekend in 1550, wordt beschouwd als "de eerste daad van bevrijding uit de slavernij die in Amerika is vastgelegd".

Een stad van orde en kunst

De laatste boodschap kwam van president Claudia Sheinbaum, die de prestaties van de Tenocha-beschaving vóór de komst van de conquistadores schetste en de blijvende waarde van dit 'onoverwinnelijke volk' beschreef.

"Te midden van het water van het Texcocomeer ontstond een visioen van kracht en geloof. Tenochtitlan verrees als zijn oorsprong, een adelaar op een cactus, precies zoals de stichters hadden gedroomd, gehoorzamend aan het teken van de goden. Tenochtitlan was schoonheid in beweging. Vanaf de top van de tempels spraken priesters met de goden; vanaf de markten verenigde de drukte van de handel verre dorpen; vanaf de kanalen voeren kano's tussen de chinampa's, drijvende tuinen die voedsel leverden aan honderdduizenden mensen. Het was een stad van orde en kunst, van macht en poëzie," zei hij.

De architectuur was perfect, net als de sterren; en de mensen trots; alles had een doel en een harmonie, het graan op de velden en in de chinampa's, de codices in de handen van de wijzen die de herinnering bewaarden, de krijger die zijn leven gaf om het evenwicht in het universum te bewaren. Ik benadruk dat de grootsheid van Tenochtitlan niet alleen zijn kracht en schoonheid was, maar ook zijn ziel, de ontembare geest van een volk dat uit het niets oprees om alles te scheppen, dat een onherbergzaam eiland tot een rijk maakte, dat zo veel van zijn goden, zijn land en zijn voorouders hield dat ze bereid waren hun hart te offeren zodat de zon elke dag zou blijven opkomen.

De president prees ook de prestaties die de bewoners van het schiereiland aantroffen bij hun aankomst in Tenochtitlan: "een solide rijk met wetten, taal, schrift, geneeskunde, landbouw, techniek, cultuur, astronomische kennis (...) en in plaats van het te begrijpen, besloten ze het te vernietigen (...) en een langdurig kolonisatieproces te starten om alle sporen van de inheemse bevolking uit te wissen."

Hij sloot zijn toespraak af met een verwijzing naar de "diepste wond" die de discriminatie en minachting jegens inheemse volkeren in de Mexicaanse ziel hadden achtergelaten. "Zij (de conquistadores) zeiden dat het synoniem was met achterlijkheid, onwetendheid en barbarij"; "een wond die wij als Mexicanen moeten helen en die wij moeten genezen."

Na de presidentiële toespraak ondernamen honderden vrouwen, mannen en kinderen een pelgrimstocht van het volk dat ophield Azteken te zijn en Mexica werd, van het mythische Aztlán naar het Texcocomeer. Daar richtten ze het heilige gebied op ter ere van Tláloc en Huitzilopochtli.

"Onze oorsprong is geen dood verleden; het is een levend kompas. (...) Daarom zijn alle Mexicanen, van welke achtergrond dan ook, verenigd door de plicht om onze inheemse volkeren te eren, onze erfenis van grootsheid te erkennen, dit heilige land waar wij zijn geboren lief te hebben en de trots te voelen deel uit te maken van een eeuwenoud thuisland. (...). Zolang de wereld bestaat, zullen de glorie en faam van Mexico-Tenochtitlan nooit eindigen", besloot de president.