Trump wil NASA-budget radicaal verlagen – gevolgen voor Europa gevreesd

Er gingen al langer geruchten dat NASA niet zou ontkomen aan de bezuinigingsmaatregelen van Donald Trump. Het nieuwe begrotingsvoorstel voor 2026 dat de regering-Trump inmiddels heeft gepresenteerd, laat het zwart op wit zien: de Amerikaanse president trekt inderdaad de rode pen tevoorschijn bij het ruimtevaartagentschap. Het budget van het agentschap wordt met ongeveer 24 procent gekort. Het zou de grootste jaarlijkse bezuiniging op NASA-financiering in de Amerikaanse geschiedenis zijn.

Het ruimtevaartagentschap heeft voor het komende jaar 18,8 miljard dollar tot zijn beschikking. Dat zijn er ongeveer zes miljard minder dan dit jaar. Op vrijwel alle gebieden – van lucht- en ruimtevaarttechnologie tot ruimteonderzoek – wordt de financiering teruggeschroefd. Belangrijke NASA-programma's worden geannuleerd:

• de Mars Sample Return Mission , die monsters van de Rode Planeet naar de aarde moest brengen. Een missie die vanuit het perspectief van de Trump-regering ‘onbetaalbaar’ is.
• de SLS-raket van de Artemis-missies , die de mensheid terug naar de maan moet brengen. "Alleen al de SLS kost 4 miljard dollar per lancering, wat 140 procent meer is dan begroot", staat in het begrotingsontwerp. Na drie vluchten moet de ‘extreem dure en vertraagde’ raket (technische problemen vertraagden de ontwikkeling met meerdere jaren) uit productie worden genomen. Het moet worden vervangen door ‘kosteneffectievere commerciële systemen die ambitieuzere maanmissies mogelijk maken.’ Waarschijnlijk verwijst dit vooral naar de ‘Starship’-raket van Trumps vertrouweling Elon Musk. De Amerikaanse president is een groot bewonderaar van Musk en zijn eigen ruimtevaartbedrijf SpaceX.

Het lijkt erop dat de levensduur van de SLS-raket geteld is: Trump vindt de raket te duur en moet daarom worden ontmanteld.

Bron: IMAGO/UPI Photo

• de Lunar Gateway – het ruimtestation in een baan om de maan dat bedoeld was om te helpen bij de terugkeer naar de maan en de doorreis naar Mars.

Ook het Internationale Ruimtestation (ISS) ondervindt de gevolgen van Trumps bezuinigingen bij NASA. "Het aantal vluchten van bemanning en vracht naar het station zou aanzienlijk worden verminderd", kondigde de administratie aan. In plaats van 3 miljard dollar, wil Trump volgend jaar slechts 2,5 miljard dollar uitgeven aan het ruimtestation.

Het vrijgekomen geld zal worden gebruikt voor een project dat de Amerikaanse president nauw aan het hart ligt: ​​terugkeren naar de maan en Mars. Human Space Exploration is het enige NASA-programma dat in 2026 financiering zal ontvangen. Er is nog eens 647 miljoen dollar gereserveerd om de mensheid – of liever gezegd de VS – naar Mars en de Maan te brengen (terug). En idealiter ‘vóór China’, zoals in het begrotingsontwerp staat.

Kritiek op Trumps bezuinigingsmaatregelen komt van de non-profitorganisatie The Planetary Society. “Deze voorgestelde bezuiniging zou een historische stap achteruit zijn voor het Amerikaanse leiderschap op het gebied van ruimtewetenschap, -exploratie en -innovatie”, waarschuwt ze. "Het budget van NASA zo snel en zo drastisch verlagen, zonder inbreng van een bevestigde NASA-directeur (Trumps genomineerde voor de functie is miljardair Jared Isaacman, red.) of als reactie op een weloverwogen beleidsdoelstelling, zal de organisatie niet efficiënter maken. Het zal chaos creëren, belastinggeld verspillen en het Amerikaanse leiderschap in de ruimte ondermijnen."

De organisatie heeft het Amerikaanse Congres opgeroepen om Trumps begrotingsvoorstel af te wijzen en de financiering van NASA volledig te herstellen. Het Congres moet nog een besluit nemen.

NASA onthoudt zich van kritiek op Trumps begrotingsplannen. Ze is ervan overtuigd: "Dit budget zorgt ervoor dat NASA financieel duurzaam blijft om baanbrekend onderzoek uit te voeren en de gedurfde missie van het agentschap te vervullen", aldus het ruimtevaartagentschap in een verklaring . Voortbouwend op de belofte van de president om de efficiëntie te verhogen, stippelt deze begroting een doelgericht, innovatief en financieel verantwoord pad uit naar Amerika's volgende grote tijdperk van bemande ruimtevaart.

Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan zijn er echter zorgen over de samenwerking met de VS. “We werken al tientallen jaren samen met de VS, op basis van waarden en vertrouwen”, benadrukt Hermann Ludwig Möller, directeur van de in Wenen gevestigde denktank “European Space Policy Institute” (ESPI). "We moeten ze zeker proberen te beschermen." Het verlies van de basis voor samenwerking is een veel groter verlies dan de materiële schade die de bezuinigingen op ruimtevaartprogramma's veroorzaken.

Het is al langer duidelijk dat ook Europa de gevolgen van de bezuinigingsmaatregelen van NASA zal voelen. De Europese Ruimtevaartorganisatie ESA is immers betrokken bij ruimtevaartprogramma's die Trump nu wil stopzetten. Voorbeelden hiervan zijn de Mars Sample Return Mission, de Lunar Gateway en het Orion-ruimtevaartuig van de Artemis-missies. “We moeten ervan uitgaan dat er grote veranderingen zullen plaatsvinden die ons direct raken en die ook pijnlijk kunnen zijn”, zegt Möller.

ESA-directeur-generaal Josef Aschbacher zei dat er wordt onderzocht welke invloed de voorgestelde wijzigingen op de werkzaamheden van het ruimtevaartagentschap zouden kunnen hebben. Er vinden reeds vervolgvergaderingen met NASA plaats. "ESA staat nog steeds open voor samenwerking met NASA wat betreft de programma's die moeten worden ingekort of beëindigd, maar voert tegelijkertijd samen met de lidstaten een evaluatie uit van de gevolgen daarvan met het oog op de vergadering van de veiligheidsraad in juni", aldus de minister.

Blijft samenwerken met de VS: ESA-secretaris-generaal Josef Aschbacher.

Bron: Jens Kalaene/dpa

Vanuit het perspectief van ESPI-directeur Möller is Trumps begrotingsvoorstel een ‘wake-up call’ voor Europa om onafhankelijker te worden van de VS. "Dit is het moment waarop we onze eigen capaciteiten en autonomie moeten ontwikkelen. Dat hadden we ook zonder Trump moeten doen", waarschuwt hij. Voor bemande ruimtevaart vertrouwt Europa op de ruimtecapsules van SpaceX om naar het ISS te vliegen. Ook op het gebied van satellietcommunicatie loopt Europa achter, vervolgde Möller. In de toekomst zullen de veiligheid en verdediging van Europa vanuit de ruimte ook een grotere rol spelen.

Om onafhankelijker te worden van de VS, is het belangrijk om samen te werken met andere ruimtevaartlanden. ESA heeft onlangs plannen aangekondigd voor nauwere samenwerking met de Indian Space Research Organisation op het gebied van bemande ruimtevaart. De gezamenlijke intentieverklaring richt zich op activiteiten in een lage baan om de aarde en mogelijke toekomstige maanmissies. Möller is ervan overtuigd dat de Verenigde Arabische Emiraten en Zuid-Korea nog belangrijker kunnen worden als partners. “We moeten ons niet afkeren van het Westen”, zegt hij, “maar we moeten ons ook opstellen tegenover andere partners en gezamenlijke oplossingen ontwikkelen.”