Vaticaan | Paus: Leo XIV – de anti-Trump

Met de verkiezing van paus Leo XIV, wiens echte naam Robert Francis Prevost is, heeft de Katholieke Kerk donderdagavond een nieuwe leider die een zekere continuïteit met zijn voorganger Franciscus belooft. De verwachtingen van de eerste Amerikaan die op de Stoel van Sint-Pieter zal plaatsnemen, zijn hooggespannen.

In de maanden voorafgaand aan zijn verkiezing profileerde Leo XIV zich herhaaldelijk als een geëngageerd pleitbezorger voor vluchtelingen en migranten . Op sociale media en in publieke uitspraken uitte hij scherpe kritiek op het restrictieve migratiebeleid van de VS onder president Donald Trump en zijn plaatsvervanger JD Vance. Prevost verwierp met name de poging van Vance om christelijke liefdadigheid te beperken tot het gezin en daarmee massale bezuinigingen op buitenlandse hulp te rechtvaardigen. "Jezus vraagt ​​ons niet om onze liefde voor anderen te verminderen", zei hij op zijn X-account, met een link naar een artikel waarin hij kritiek uitte op Vance's opvatting van liefdadigheid. Prevost reageerde ook met duidelijke woorden op Trumps ontmoeting met de president van El Salvador, Bukele, waarin het gebruik van een gevangenis voor Amerikaanse doeleinden werd besproken: "Zie je het lijden niet? Voel je je niet schuldig?"

Maar er hangt ook een schaduw over Prevost. De nieuwe paus is betrokken bij gevallen van seksueel geweld, zowel in Chicago als tijdens zijn tijd als bisschop in Peru. Drie zussen beschuldigen Prevost ervan dat hij niet daadkrachtig genoeg optreedt tegen twee priesters die zij beschuldigen van seksueel misbruik. Terwijl het bisdom Chiclayo in Peru beweert dat Prevost een onderzoek is gestart en de resultaten naar Rome heeft gestuurd, spreken de vrouwen dit heftig tegen: ze zijn nooit gehoord volgens het kerkelijk recht en de manier waarop de kerk de zaak afschildert, is een poging om de zaak in de doofpot te stoppen. In Chicago worden Prevost en zijn opvolger Cupich er ook van beschuldigd dat ze in de jaren tachtig en negentig gevallen van misbruik niet consequent hebben aangepakt.

Er zijn prominente stemmen die Prevost verdedigen: Peruaanse onderzoeksjournalisten benadrukken bijvoorbeeld dat hij in het schandaal rond de ultraconservatieve Sodalicio-beweging altijd de kant van de slachtoffers heeft gekozen en daardoor het doelwit werd van een lastercampagne. Toch blijft het vermoeden bestaan ​​dat de nieuwe paus op cruciale momenten niet de verlichting, maar de bescherming van de instelling voorop stelde.

In de kerkelijke politiek wordt Leo XIV gezien als een man van de middenmoot, een bruggenbouwer tussen conservatieve en progressieve krachten. Zijn jarenlange werk in Latijns-Amerika en zijn nauwe samenwerking met Franciscus getuigen van een pastorale, kosmopolitische houding. Grote hervormingen binnen de kerk zijn van hem echter nauwelijks te verwachten: Prevost heeft in het verleden nooit progressieve standpunten ingenomen, noch over de priesterwijding van vrouwen, noch over de afschaffing van het celibaat of het openstellen van relaties tussen personen van hetzelfde geslacht.

Met Leo XIV heeft de Katholieke Kerk een paus aan het hoofd die de toon kan zetten als het gaat om kwesties als armoede, migratie en sociale rechtvaardigheid. Zijn heldere kritiek op nationalistische tendensen en zijn inzet voor vluchtelingen maken hem een ​​belangrijke stem in het wereldwijde debat. De Kerk krijgt een politiek georiënteerde paus die opkomt voor de zwakken. Maar of hij ook de moed heeft om echte verandering teweeg te brengen, valt nog te bezien.