İşçi Partisi'nin bir yılı: Tahvil piyasasının yıkıcı kararı işaret etmesiyle şehrin sabrı tükeniyor

İşçi Partisi tam bir yıl önce iktidara geldi ve önemli bir çoğunlukla, giderek zayıflayan İngiliz ekonomisini canlandırma vaadiyle geldi.

Başbakan Keir Starmer, Maliye Bakanı Rachel Reeves ve kabinedeki meslektaşları, Temmuz 2024'teki zaferlerinin ardından derhal bir Şehir cazibesi saldırısı başlattılar ve işletmeleri ve yatırımcıları İşçi Partisi'nin ekonomik stratejisini desteklemeye ikna etmeyi umuyorlardı.

Ancak Muhafazakar Parti liderlerinin iktidarda olduğu birkaç yıllık belirsizliğin ardından birçok kişi ihtiyatlı bir iyimserlik içinde görünse de sabır hızla tükeniyor.

Ekonomik büyüme zayıf seyrediyor, iş dünyası ve tüketici güveni giderek zayıflıyor ve İngiltere'nin enflasyon beklentileri küresel rakiplerini aşmaya devam ediyor.

Refah reformunun sulandırılması ve kış yakıt yardımı konusunda geri adım atılması, aktivistler tarafından memnuniyetle karşılansa da, parlamentodaki büyük çoğunluğun sağladığı politika kesinliğini aşındırdı ve İşçi Partisi'nin giderek kırılganlaşan mali pozisyonunu kontrol altına alabileceği yönündeki umutları zedeledi.

Reeves şimdilik Başbakan'ın güvenini kazanmış gibi görünse de, piyasaların bu haftaki Başbakana Sorular oturumuna verdiği tepki, İngiltere'nin işlerini yoluna koyma becerisine ilişkin piyasa endişesini ortaya koyuyor.

Nisan ayından bu yana işverenlerin ulusal sigorta primlerindeki artış ve geçim ücretindeki artış, daha yüksek işgücü maliyetlerinin ekonomik çıktıyı olumsuz etkilemesinin yanı sıra genel enflasyonu da artırmasıyla ikilemi daha da kötüleştirdi.

Sonuç olarak, uzun vadeli devlet tahvili getirilerinde (devlet borçlanma faizi) çift haneli artışlar görüldü; 10 ve 30 yıllık getiriler geçen yıla göre sırasıyla 36 ve 67 baz puan arttı.

Ayrıca, İngiltere devlet tahvillerinin getirileri ile küresel benzerleri arasında artık büyük bir uçurum var.

Şu anda Franklin Templeton'da yatırım stratejisti olarak çalışan piyasa uzmanı Michael Browne, This is Money'e şunları söyledi: 'Piyasalar size İngiltere'de Almanya'dakinin yaklaşık iki ila üç katı olan kalıcı bir enflasyon endişesi olduğunu söylüyor.

'Bu, tahvil piyasasında şu anda enflasyonist pozisyonumuz konusunda bir güven eksikliği olduğunu gösteriyor.'

İşçi Partisi'nin Muhafazakar Parti'nin bıraktığı 'mali kara delik' konusundaki şikayetleri medya ve seçmenler arasında sınırlı bir sempatiyle karşılanırken, piyasa katılımcıları İngiltere'deki ekonomik sıkıntıların yeni bir olgu olmadığının farkında.

Browne, 'İşçi Partisi, GSYİH'ye oranla yüzde 95'lik bir borç oranı devraldı. Bu, büyüme oranlarının son derece düşük olduğu ve muhtemelen düşük kalmaya devam edeceği bir dönemde ortaya çıkan artan faiz oranı maliyetleriydi' dedi.

'Enflasyon da yüzde 3,5-4 civarında seyrediyordu, dolayısıyla İngiltere Merkez Bankası size yardımcı olmak için faiz oranlarını çok fazla düşürmeyecekti.'

İşçi Partisi'nin iktidara geldiğinden bu yana 'özellikle de yakın dönemdeki seleflerine kıyasla' 'piyasaları altüst etmeyi başaramadığını' belirtiyor.

Browne ayrıca günlük harcamaları sermaye harcamalarından ayırmaya yönelik 'gerçekten mantıklı' çabaları ve sermaye projelerine yönelik harcamalar için ayrılan alanı sağlamak amacıyla hükümetin mali kurallarında yapılan ayarlamaları övdü.

Benzer şekilde, Panmure Liberum Başekonomisti Simon French, 'yaşlanan bir nüfus, yeterince yatırım yapılmayan bir altyapı, daha uygun sermaye maliyeti koşulları altında tasarlanan mali yükümlülükler... ve yaklaşık 20 yıldır yavaşlayan üretkenlik artışının olduğu gelişmiş bir ekonomiyi yönetmenin kolay bir iş olmadığını' söyledi.

'Bunun üzerine savunma harcamalarındaki nesiller arası değişim ve benzeri görülmemiş uluslararası ticaret kesintileri tehditleri eklendiğinde, bu görevin aşılmaz görünmeye başladığı görülüyor' diye ekledi.

Fransız ayrıca, ekonomik yavaşlamanın bir "değişim seçimi"nin yaygın bir belirtisi olmasına rağmen, İngiltere'nin GSYİH'sinin seçimden bu yana G7 medyanını "yakından takip ettiğini", mevcut verilerin üç çeyreğinde bileşik bazda yüzde 0,8 arttığını kaydetti.

'Özel sektörün yeni bir düzenleyici ve vergi muhatabına yanıt vermesi ve kamu sektörünün faaliyetlerini yeni bakanlık önceliklerine göre yeniden düzenlemesiyle faaliyetlerde yavaşlama, 1979, 1997 ve 2010'daki İngiltere değişim seçimlerinde deneyimlendi' dedi.

Jeopolitik ortamın kötüleşmesi ve zararlı ticaret tarifelerinin uygulanması da bu duruma yardımcı olmadı.

Ancak Fransız, İşçi Partisi'nin ekonomik performansını '10 üzerinden 6 puan olarak değerlendiriyor; net bir şekilde iyileştirmeye açık'.

'Bu skor, zorlu iç ve dış koşulları, seçim öncesinde yerleşik hale gelen yumuşak ekonomik eğilimleri ve aynı zamanda bazı kendi kalesine atılan golleri de dikkate alıyor' dedi.

Ulusal İstatistik Ofisi'nin son verilerine göre, Tüketici Fiyat Endeksi Mayıs sonu itibarıyla 12 aylık dönemde yüzde 3,4 seviyesinde gerçekleşti.

Bu oran bir önceki ayın yüzde 3,5'inden düşük olsa da, TÜFE'nin BoE'nin yüzde 2 hedefine bir süre daha gerilemesi beklenmiyor.

Ekonomistler, kamu sektörü maaşlarındaki enflasyonun üzerindeki artışların yanı sıra asgari ücret ve Kuzey İrlanda'daki artışların, İngiltere Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) G7 ülkelerinden ayrışmasına ve geçen yılki seçim öncesinde devam eden eşitlik eğiliminin sona ermesine yol açtığını belirtiyor.

Aynı zamanda, işgücü maliyetlerinin yükselmesi iş piyasasını etkilemeye başladı; işsizlik tarihi düşük seviyelerden yavaş yavaş yükseliyor ve boş iş oranı azalıyor.

Yöneticiler Enstitüsü Başekonomisti Anna Leach, İşçi Partisi'nin işletmelere yönelik vergi artışlarının, partinin "İngiltere'yi dünyanın herhangi bir yerinde yatırım yapmak için en iyi ülke yapma" endüstriyel stratejisini "zaten baltaladığını" söyledi.

'Gerçek şu ki, hükümet büyümenin önündeki engelleri ortadan kaldırmaktan çok işletmelere vergi koyma konusunda daha radikal davrandı.'

Devamını oku

'Eğer İngiltere'nin ekonomik talihini değiştireceksek, düzenlemelerin kaldırılmasında (özellikle planlama reformu) daha hızlı ilerleme ve daha büyük hırs görmemiz ve işletmeler için vergi manzarasının yeniden değerlendirilmesi gerekiyor.'

Ekonomik ivme aynı zamanda İngilizlerin harcamak yerine tasarruf hesaplarına para yatırmayı tercih etmesine yol açan tüketici güvenindeki hasarla da karşı karşıya.

Bütçe Sorumluluğu Ofisi, Mart ayında 2025 yılı için GSYH büyüme tahminlerini yüzde 2'den yüzde 1'e düşürdü ve ekonominin önümüzdeki beş yıl içinde yaklaşık yüzde 1,5 oranında genişlemesinin beklendiğini açıkladı.

Ancak BoE, hükümetin yardımına koşarak daha fazla ekonomik bozulmayı önlemek için faiz oranı kesintileri konusunda çekimser davranıyor. Merkez bankası, enflasyonu kontrol altında tutmak için sürekli olarak yavaş ve istikrarlı bir yaklaşım sinyali verdi.

BoE'nin bu yıl faiz oranlarını iki kez daha düşürmesi ve temel faiz oranını %4,25'ten %3,75'e çıkarması bekleniyor. ABD Federal Rezervi de yavaş yavaş faiz indirirken, Avrupa Merkez Bankası temel politika faiz oranını zaten %2'ye düşürdü.

Franklin Templeton'dan Browne, "Eğer bir dengesizlik varsa, para politikası ile mali politika senkronize değilse, bu durum uzun süre böyle kalacaktır." dedi.

Yüksek enflasyon ortamında faiz oranlarında yavaş ve istikrarlı bir indirim yaklaşımının, İngiltere'nin daha fazla tahvil ihraç etmesine rağmen, uzun vadeli devlet borçlanma oranlarının zaten acı verici seviyelerde kalmasına yol açması muhtemel.

Panmure Liberum'dan French, 'Devlet tahvili piyasası spreadleri, hem cari bütçe dengesinde hem de toplam devlet borçlanma toplamlarında bozulmaya ilişkin endişeye işaret ediyor' dedi.

Hükümetin sosyal yardım reformlarının geçirilmesiyle 5 milyar sterlin kadar tasarruf sağlanması amaçlanmıştı, ancak bu tasarrufların azaltılması, Maliye Bakanı'nın mali kurallarını sürdürebilmesi için milyarlarca sterlinlik bir açığı kapatması anlamına geliyor.

Reeves, ekonomik büyümenin iyileşmesinin kendisini daha fazla acı verici harcama kesintisine gitmekten kurtaracağını veya hükümetin bireylere yönelik vergileri artırmama sözünü bozacağını umuyordu.

Ancak maddi bir büyümenin olmaması nedeniyle bu sonbaharda zorlu seçimler bekleniyor.

Browne şöyle dedi: 'Şu anki seçenekleri [şunlardır]; bir, şüphesiz şirketlere ve servete odaklanan daha fazla vergi. İki, sorun değilmiş gibi davranarak umursamamak ve tüm itibarını kaybetmek, [veya] üç, başka yerlerde kesintiler bulmak.

'Birinci seçenek ekonomiyi vergi ve harcama döngüsüne doğru itiyor. İkinci seçenek tahvil piyasasını Truss'ın 44 günlük Başbakanlığı sırasında yaptığı gibi korkutuyor ve üçüncü seçeneğin olmayacağını biliyoruz.

Chelsea Financial Services Genel Müdürü Darius McDermott ise şunları söyledi: 'Reeves'in politikaları hatalı olabilir ancak yatırımcılar için asıl endişe, piyasaların güvenilir mali liderlik belirtileri aradığı bir dönemde, potansiyel bir başkanın partiyi daha da sola itebilmesi.

'Zorlu kararlara doğru net bir dönüş yapılmazsa, bu rahatsızlığın İngiltere borçlarına olan güvenin daha da kötüye gitmesi riski var.'