Emek gelirleri buhar olup eridi
EKONOMİ SERVİSİ
Emeğiyle geçinen milyonlar, yılın ilk altı ayında milyarlarca lira kaybetti. Önceki gün açıklanan haziran enflasyonu ile zam yapılan kamu emekçileri ve emeklilerin ücretleri, geçen altı ayda eridikçe eridi.
DİSK Araştırma Merkezi'nin (DİSK-AR) hazırladığı Ücret Kayıpları İzleme Raporu, ücretlilerin kaybolan alım gücünü bir kez daha ortaya koydu. Rapora göre 2025’te altı aylık resmi enflasyonun işçi ücretlerinde yarattığı kayıp 125,3 milyar TL oldu. Kamu emekçilerinin maaş kayıpları 41,8 milyar TL, emekli aylıklarındaki kayıp ise 51,3 milyar TL olarak tahmin edildi. Emek gelirlerinde Ocak-Haziran döneminde toplam kayıp en az 218 milyar 334 milyon TL oldu.
ARA ZAM YAPILMAYAN ASGARİ ÜCRET ERİDİTemmuz ayında ara zam yapılmayan, Ocak ayında 'Şimşek programı'nın hedef enflasyonuyla uyumlu olarak açlık sınırına dahi çekilmeyen asgari ücrette kayıp devasa boyuta ulaştı. Yılın ilk yarısında asgari ücretliler 3 bin 685 lira kaybetti. Kişi başına 6 aylık ortalama erime de 6 bin 485 lira olarak hesaplandı.
Asgari ücretin bir buçuk katı brüt kazanan, net ücreti 29 bin 743 olan bir işçi enflasyonla 4 bin 958 lira kaybetti. Net ücreti 38 bin 486 TL olan bir işçinin enflasyon kaybı 6 bin 416 oldu. Neti 47 bin 119 TL kazanan bir işçinin enflasyon kaybı en az 7 bin 855 TL'ye ulaştı.
DİSK-AR raporunda, temmuz dahil olacak şekilde 2025’te yaşanan birikimli kayıplar ele alındı. Raporda, "Enflasyonun işçi ücretleri, memur maaşları ve emekli aylıklarında yarattığı toplam kayıp devasa boyutlara ulaşıyor. Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran 2025’te TÜİK tarafından açıklanan yüzde 16,67’lik altı aylık resmi enflasyonun emek gelirlerinde yarattığı toplam kayıp en az 218,3 milyar TL oldu. Kayıplar her ay hızla büyüyor" denildi.
Raporda, "Emek gelirleri yalnızca enflasyonla değil, gelir vergileri ile de eridi. "Emek gelirlerindeki tekil kayıplar tüm emek gelirlerinde birikimli devasa kayıp yaratmaktadır" denilerek vergi adaletine de dikkat çekildi. Haziran 2025’te asgari ücretin 1,5 katı ile 2 katı düzeyindeki ücretlerin yüzde 20’lik ve asgari ücretin 2,5 katı ile 3 katı düzeyindeki ücretlerin yüzde 27'lik gelir vergisi dilimine girmesi nedeniyle bu ücretlerin kaybı da arttı.
En düşük emekli aylığında resmi enflasyonun yarattığı tahribat 2 bin 412 TL oldu. Emekli aylıklarında kişi başına ortalama kayıp 3 bin 193 TL olarak hesaplandı. Önceki 6 ayda 43 bin 726 lira olan en düşük memur maaşı, 6 ayda 9 bin 130 lira kaybetti.
MEGAKENTTE HAYAT 2,5 YILDA %217 PAHALILAŞTI
Megakentte yaşamanın maliyeti 30 aydır kesintisiz artıyor. İstanbul Planlama Ajansı (İPA) tarafından yapılan çalışma, İstanbul'da yaşamanın maliyeti ortaya koydu. Yapılan araştırmaya göre, İstanbul’da yaşamanın maliyeti geçen yılın aynı ayına göre yüzde 47,13 arttı. İstanbul’da dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti 93 bin 465 lira olarak hesaplandı. İstanbul’da yaşam maliyeti, asgari ücretin 4 katını dahi geçerken önceki gün belirlenen en düşük emekli aylığının 5,5 katını aştı.
Yaşam maliyeti, mayıs ayında nisana kıyasla yüzde 1,9 yükseldi. Ortalama maliyet geçtiğimiz aya göre 1743 lira artmış oldu.
Maliyet, 2023’ten bugüne 2,5 yıldır aralıksız arttı. 2023 Ocak ayında İstanbul’da yaşayabilmek için gereken tutar yine İPA tarafından 29 bin 429 lira olarak hesaplanmıştı. 2,5 yılda maliyet artışı tam 64 bin 36 lira oldu. Maliyet, 2,5 yılda oransal olarak yüzde 217,59 artış kaydetti.
BirGün
