Sağlık. Kilo vermek yüksek tansiyonu ortadan kaldırmaya yeter mi?

İster bayram yemeklerine dalmış olun, ister aşırıya kaçmış olun, ister yıllar içinde sinsice kilo almış olun, doktorlar, özellikle de yüksek tansiyon hastalarına sık sık "kilo vermeniz gerekiyor" tavsiyesinde bulunur. Peki, kilo vermek tansiyonu düşürür mü? Hatta normalleştirir mi?

Gerçekte, fazla kilolardan kurtulmakla bile, en azından iki tip hipertansiyonlu kişide, kan basıncında bir düşüş veya yüksek tansiyonun tedavisi her zaman sağlanamamaktadır.

Ailevi hipertansiyonu olan kilolu bireylerde kilo kaybı genel sağlık açısından faydalı olsa da kan basıncına bir etkisi olması pek olası değildir: çoğu durumda kan basıncında normalleşme görülmez.

Bunlar, nispeten genç yaşta, genellikle 50 yaşından önce hipertansiyon geliştiren ve ebeveynlerinden en az birinin nispeten erken yaşta hipertansiyon tedavisi gördüğü kişilerdir. Sadece antihipertansif ilaçlar hipertansiyonu etkili bir şekilde kontrol altına alabilir ve böylece felç ve kalp yetmezliğine karşı koruma sağlayabilir.

Kilo verme çabalarının kan basıncında iyileşmeye yol açmadığı bir diğer senaryo ise, hipertansiyonu 60 yaşından sonra gelişen ancak 50 yaşından çok önce kilo alan kişilerdir. Bu durumda da, kan basıncını kontrol etmede yalnızca antihipertansif ilaçlar gerçekten etkili olacaktır.

Öte yandan, ellili yaşlarındaki genç ve kilolu bir kişi yüksek tansiyonu olduğunu fark ettiğinde her şey bitmiş sayılmaz! Eğer fazla kilo hareketsiz bir yaşam tarzından, yetersiz fiziksel aktiviteden veya dengesiz beslenmeden kaynaklanıyorsa, yine de harekete geçmek mümkündür.

Bu aşamada, kan basıncını düşürmek için 4-5 kilo vermek yeterli olabilir. Hatta kan basıncının normale dönmesi ve dolayısıyla antihipertansif ilaçlardan vazgeçmek bile mümkündür. Bu, elbette kilo kaybının korunması ve kan basıncındaki normalleşmenin sürdürülmesi koşuluyla mümkündür.

Ancak kilo kaybı yavaş gerçekleşiyorsa, doktor 5 kilo verdikten sonra kilo vermeyi durdurabilmeyi umarak antihipertansif tedaviye başlamaktan çekinmeyecektir. Bu, hastaya motivasyon sağlar.

Bir diğer hasta kategorisi ise, bulyon küpleri, zeytin vb. gibi gizli tuz içeren ürünlerin aşırı tüketiminden dolayı hipertansiyonu ciddi şekilde etkilenen kişilerdir. Bu kişiler için, gizli tuz oranı daha düşük ürünlere geçiş yapmak gerçek bir fark yaratabilir.

İşte tam da bu, beslenme düzenini yeniden dengeleyen ve kan basıncını düşüren DASH diyetinin (Hipertansiyonu Durdurmak İçin Beslenme Yaklaşımları) amacıdır. Bu diyet, potasyum açısından zengin besinlerin (meyve, sebze, tohum) alımını artırır ve sodyum (tuz) alımını azaltır. Sonuçlar iki hafta sonra gözlemlenebilir. Kan basıncını düşüren ancak kilo kaybına yol açmayan bu diyet, hipertansiyonu olan herkeste işe yaramaz, ancak denemeye değer.

Fransız Hipertansiyon Araştırma Vakfı/Fransız Hipertansiyon Derneği tarafından röportaj yapılan Bordeaux'lu nefrolog Dr. Sébastien Rubin, "İlk DASH çalışmasının temel sonucu, DASH diyetiyle, yalnızca tuz alımını azaltma tavsiyesine kıyasla kan basıncında daha fazla düşüş sağlanabileceğini göstermekti," diye açıklıyor. "Bu, diyetle alınan potasyum alımını artırmanın ve sodyum alımını azaltmanın, kan basıncını düşürmenin en etkili yolu olduğunu gösterdi." DASH diyeti dört temel ilkeye dayanmaktadır:

• Potasyum alımını artırmak için bol miktarda meyve ve sebze tüketin;
• Hayvansal kaynaklı doymuş yağ ve kolesterolün azaltılması, günlük süt ürünlerinin %0 oranında tüketilmesi;
• Ceviz, badem gibi kuruyemişlerden günde en az beş porsiyon tüketmek;
• Tuz alımını sınırlayın.

Son senaryoda, hipertansiyonun diyabetle ilişkili olduğu durumlarda kilo vermek, düzenli olarak en azından orta düzeyde fiziksel aktivitede bulunmak ve diyabet için beslenme önerilerine uymak da kan basıncı üzerinde olumlu sonuçlar gösterebilir.

Kaynak: Filippou CD ve diğerleri. Hipertansiyonu Durdurmak İçin Diyet Yaklaşımları (DASH) Diyeti ve Hipertansiyonu Olan ve Olmayan Yetişkinlerde Kan Basıncının Düşürülmesi: Rastgele Kontrollü Çalışmaların Sistematik Bir İncelemesi ve Meta-Analizi. Adv Nutr. 2020 1 Eylül;11(5):1150-1160; Hipertansiyon Araştırma Vakfı Dokümantasyonu.