Yeni bir araştırma gösteriyor ki: Çok dillilik yaşlanmayı yavaşlatıyor ve bunamaya karşı koruyor

Düzenli olarak birden fazla dil konuşan kişiler ortalama olarak daha yavaş yaşlanıyor. Bu, 27 Avrupa ülkesinde 86.000'den fazla yetişkinden alınan verilerin kullanıldığı bir çalışmanın bulgusudur. Araştırma ekibi eğitim, fiziksel aktivite ve sosyal etkiler gibi diğer koruyucu faktörleri hesaba kattığında bile, çok dilliliğin yaşlanmayı geciktirdiği görülmüştür.

"Nature Aging" dergisinde yayınlanan bir çalışmada, Trinity College Dublin'den Agustin Ibañez liderliğindeki uluslararası ekip, katılımcıların yaşlarını biyolojik veriler ve sağlık, zindelik, yaşam tarzı ve sosyal aktivite gibi davranışsal özelliklerle karşılaştırdı. Bu karşılaştırma, katılımcıların kronolojik yaşlarından biyolojik olarak daha genç mi yoksa daha yaşlı mı olduklarını hesaplamalarına olanak sağladı. Katılımcıların yaşları 50 ile 90 arasında değişiyordu.

Çok dilli bireylerin, yalnızca tek dil konuşanlara kıyasla hızlı yaşlanma olasılığı önemli ölçüde daha düşüktü. Her ek dil, koruyucu etkiyi artırdı. Araştırmacılar bunu doza bağlı bir etki olarak tanımlıyor.

Peter Berlit'e göre, çalışma aynı zamanda bunamaya karşı koruyucu bir etkiye de işaret ediyor. Alman Nöroloji Derneği (DGN) Genel Sekreteri, "Bu çalışma, çok dilliliğin bunamaya karşı açıkça koruyucu bir faktör olduğunu gösteren daha küçük gözlemsel çalışmaları doğruluyor," dedi. Çalışmaya hiçbir bunama hastası dahil edilmemiş olsa da Berlit, yaşlılıkta bilişsel gerileme riskini azaltabilecek mekanizmalara dair önemli ipuçları görüyor. "Birden fazla dil kullanmak, bilişsel yeteneklerdeki düşüşe karşı dayanıklılığı gerçekten de artırıyor."

Araştırmacılar bu etkiyi bilişsel rezerv olarak adlandırılan şeye bağlıyor. Çalışmaya dahil olmayan Berlit, "Çok dillilik beyinde bir tampon görevi görüyor gibi görünüyor," diye açıkladı. "Birden fazla dil konuşanlar, yaşlılıkta daha fazla hafızaya sahip oluyor."

İngiltere'deki Lancaster Üniversitesi'nden sinirbilimciler Jason Rothman ve Federico Gallo, çalışmayla ilgili yorumlarında, "Etkisi açıkça belgelendi; şimdiki zorluk, mekanizmalarını anlamak ve bunları sağlıklı yaşlanma stratejilerine dönüştürmek," diye yazıyor. Çok dillilik, halk sağlığı için, egzersizi veya sigarayı bırakmayı teşvik eden programlar kadar önemli olabilecek, uygun maliyetli bir kaldıraçtır.

DGN Genel Sekreteri Berlit de etkili bir önleme yönteminden bahsetti: "Yeni bir dil öğrenmek, demansın önlenmesi için basit ve çok etkili bir öneridir. Herkesin uygulayabileceği bir halk sağlığı önlemidir."

Araştırmacılar şimdi, ileri yaşlarda yeni dil öğrenmenin, yaşam boyu çok dillilikle aynı koruyucu etkiye sahip olup olmadığını araştırmak istiyor. Berlit, "Gelecekteki çalışmalar, çocuklukta öğrenilen diller ile yaşlılıkta öğrenilen diller arasında ayrım yapmalıdır. Her ikisinin de bir etkisi olduğuna inanıyorum, ancak bunun hala kanıtlanması gerekiyor," dedi.

RND/dpa