İHA üreticisi Rafael | İsrailli silah şirketi AB fonlarını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya

Avrupa Komisyonu, İsrail devlet savunma şirketi Rafael'in X platformunda tartışmalı bir tanıtım videosu yayınlamasının ardından bir etik incelemesi başlattı. 7 Temmuz'da yayınlanan sahnede, şirketin küçük kamikaze insansız hava aracının Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bir sokakta silahsız bir adamı öldürdüğü görülüyor. Şiddetli sosyal medya protestolarının ardından Rafael, Spike Firefly'ın yer aldığı videoyu sildi, ancak video kullanıcılar tarafından indirilip paylaşıldı .

Çevrimiçi dergi "EU Observer" olayı haber yaptı. Rafael, 2023 yılında tamamen "sivil uygulamalar" içeren "su altı güvenliği" konulu bir proje için toplam 442.750 avro AB fonu aldı. Fon, Horizon Europe araştırma çerçeve programından geldi.

AB Komisyonu sözcüsü, dergiye yaptığı açıklamada, davanın Horizon Europe programının bağımsız etik danışmanına iletildiğini doğruladı. Sözcü, şimdi Rafael'in, hibe alıcılarını "AB, uluslararası ve ulusal hukuk kapsamındaki tüm geçerli yasal yükümlülüklere" uymaya ve "temel AB değerlerine" uymaya mecbur eden hibe sözleşmesinin şartlarını ihlal edip etmediğini değerlendirecek.

Komisyon temsilcisi, "Tedbir kapsamında herhangi bir uyumsuzluk belirtisi ortaya çıkarsa, onaylanan fonun tamamının veya bir kısmının alıcıdan geri alınması olasılığı da dahil olmak üzere tüm gerekli adımlar atılacaktır," şeklinde açıklama yaptı. Aynı proje kapsamında İsrail Savunma Bakanlığı'na 100.000 avro ve Tel Aviv Üniversitesi'ne 299.000 avro kaynak sağlandı.

Rafael, İsrail Savunma Bakanlığı'nın ana yüklenicilerinden biridir ve uluslararası alanda "Demir Kubbe" füze savunma sisteminin üreticisi olarak bilinmektedir. Rafael'in askeri ekipmanları Gazze Savaşı'nda da kullanılmaktadır. İsrail'in Ekim 2023'te Filistin kıyı şeridini işgal etmesinden bu yana, Rafael geçen yıl satışlarında %27 artış kaydetti.

AB Komisyonu, diğer İsrailli savunma şirketlerinin Horizon Europe fonu alıp almadığını açıklamayı reddetti. EU Observer'ın Haziran ayında yaptığı bir araştırma, bir diğer İsrailli drone üreticisi olan Israel Aerospace Industries'in Avrupa Savunma Fonu'ndan milyonlarca avro aldığını ortaya koymuştu. Ayrıca, AB sınır ajansı Frontex, bu üreticiden iki büyük drone kiralamıştı .

Avrupa Parlamentosu'ndaki Sol ve Yeşil Partilerden beş İtalyan milletvekili, Komisyon'a Rafael'in gelecekte AB tarafından finanse edilen araştırma faaliyetlerinden dışlanıp dışlanmaması gerektiğini değerlendirmesini isteyen bir mektup yazdı.

EU Observer'a göre, İngiliz ve İtalyan üniversitelerinden yedi akademisyen de geçen hafta eleştirilerini dile getirdi. Rapora göre, Rafael'in drone sistemleri, Nisan 2024'te ABD yardım kuruluşu World Central Kitchen'ın yedi çalışanının ölümüne yol açan bir İsrail saldırısında da kullanılmıştı; oysa konvoy önceden duyurulmuş ve açıkça tespit edilebiliyordu. Akademisyenlere göre, savaş suçlarına doğrudan karışan bir ortağa fon sağlamak, AB Komisyonu için "ciddi hesap verebilirlik sonuçları" doğurabilirdi.