Memurlar neden emeklilik sigortasına katkı sağlamıyor?

Göreve başlamasının hemen ardından Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı Bärbel Bas, emeklilik politikalarında yeni bir tartışmaya yol açtı. Sosyal Demokrat Partili siyasetçi, Funke medya grubuna verdiği röportajda, memurlar, milletvekilleri ve serbest meslek sahiplerinin de emeklilik sigortasına katkı sağlaması gerektiğini söyledi. "Gelirleri artırmamız gerekiyor."

Hemen ardından eleştiriler geldi: Memur sendikası, iş dünyası temsilcileri ve koalisyon ortağı CDU ayağa kalktı. Peki bu hafta SPD eş başkanlığına adaylığını da açıklayan kadının bu hamlesiyle amacı ne? Reform nasıl işlemeli? Peki sonuçları ne olur?

En önemli sorular ve cevapları bir bakışta.

Peki Bas tam olarak ne istiyor?

Bu tam olarak net değil, çünkü bakanın planı hakkında birkaç kısa röportaj cümlesi dışında çok az şey biliniyor. SPD ile Sendika arasındaki koalisyon anlaşması, kamu görevlilerinin ve serbest meslek sahiplerinin yasal emeklilik sigortası sistemine dahil edilmesini açıkça öngörmüyor; ancak emeklilik reformu için öneriler geliştirmek üzere uzmanlardan oluşan bir komisyon kurulmasını öngörüyor. Bas, bu sürece fikirlerini katmak istiyor. Bakan, bu noktada esnek olmadığını bir röportajında ​​dile getirdi. "Emeklilik sigortasının finansmanına daha fazla insanı dahil etmemiz gerekiyor."

Bugünkü hukuki durum nedir?

Çalışan ve sosyal güvenlik primine tabi olan herkes emeklilik sigortasına katılmak zorundadır. Bunun için brüt ücretin yüzde 18,6'sı işveren ve çalışan tarafından eşit olarak ödenir. Katkı payı, mevcut durumda aylık geliri 8050 avro olanlara kadar alınmaktadır. Bu değerlendirme sınırının üzerinde kazanılan her avro katkıya tabi değildir.

Serbest meslek sahipleri için ise durum şu: Pilotlar, ebeler veya birçok esnaf gibi zorunlu sigortalılarsa, katkı payları farklı hesaplanmakla birlikte, emeklilik fonuna da katkı payı yatırmaları gerekiyor. Zorunlu sigortaya tabi olmayan serbest meslek sahipleri, gönüllü olarak prim ödeyerek yaşlılık dönemlerini güvence altına alabilirler.

Teorik olarak bu seçenek memurlar için de geçerli olabilir, ancak pratikte onlar emeklilere göre emeklilik hakları açısından daha iyi korunmaktadırlar. Memurlar emeklilik katkı payı ödemediklerinden brüt ücretlerinden yapılan kesintiler memurlara göre daha düşüktür.

Emeklilik ayrıcalığı adaletsiz mi?

Memurlar emeklilik konusunda iki yönlü bir avantaja sahipler: Hiçbir katkı payı ödemiyorlar ve emeklilik maaşları da benzer kazançlara sahip çalışanlarınkinden önemli ölçüde yüksek. Memurlar için emeklilik sistemine dahil olmayan bir asgari emeklilik tutarı da bulunmaktadır.

Ayrıcalıkların sebebi memurların özel statüsüdür. Bunlar için bakım ilkesi geçerlidir. Bu, devletin yaşlılıktaki yaşam giderlerini de kapsayan bakım hizmetini üstlenmesi anlamına geliyor. Buna karşılık memurlar grev hakkı gibi bazı haklarından feragat ederler.

Bunun adil olup olmadığı sorusu büyük ölçüde gözlemcinin bakış açısına bağlıdır. Daha düşük maaş gruplarında, örneğin polis veya silahlı kuvvetlerde, memurlar da pek iyi kazanmıyor. Daha yüksek maaş gruplarında ise, özel sektörde çok daha fazla kazanabilecek, özellikle nitelikli çalışanlar sıklıkla yer alıyor. Her iki durumda da emeklilik hakları kamu hizmetine girmeyi teşvik edebilir.

Bas neden sistemi değiştirmek istiyor?

SPD uzun zamandır sosyal sigorta primlerine tabi olanların çevresinin genişletilmesi gerektiğini savunuyor. Sağlık ve bakım sektöründe Sosyal Demokratlar vatandaş sigortasıyla benzer bir model izliyor. Amaç, sosyal güvenliğin gelir tabanını iyileştirmek ve böylece çalışanların demografik değişim sonucunda öngörülebilir bir şekilde katlanmak zorunda kalacakları katkılardaki artışları azaltmaktır.

Memurların emeklilik hakları ellerinden alınabilir mi?

Genel kanaate göre bu mümkün değildir. Mevcut memurlar statülerinin korunmasından yararlanırlar. Sistem değişikliğine sadece yeni işe alınanlar için karar verilebilir. Emeklilik hakkı olmayan adaylar için kamu hizmetinin daha az cazip hale gelmesi mümkündür. Bu durumda maaşların artırılması gerekecektir.

Memurlar emeklilik sistemini istikrara kavuşturacak mı?

Uzmanlar ise şüpheci. İşveren dostu Alman Ekonomi Enstitüsü (IW Köln), Bas teklifinin mevcut sorunları çözmeden bir dizi yeni sorun yaratacağını savunuyor. Kısa vadede memurların emekliye ayrılması halinde sisteme daha fazla katkı girecek olsa da, uzun vadede harcamalar da artacak ve bu artış memurların yaşam beklentisinin nüfusa göre daha yüksek olması nedeniyle orantısız olacaktır. Ancak, kritik noktaya ulaşılması biraz zaman alacaktı. Alman Ekonomi Uzmanları Konseyi'nin hesaplamasına göre, memurların emeklilik sistemine dahil edilmesi, 2070'lerin ortalarından itibaren ancak daha yüksek katkı oranlarına yol açacak. Dolayısıyla reform zaman kazandıracaktır. Ama daha fazlası değil.

Reformun kısa vadeli sonuçları ne olacak?

Emeklilik fonuna sağlanan kısa vadeli rahatlama, kamu sektörü üzerinde ücret maliyetleri açısından yine kısa vadeli bir yük ile telafi edilecektir. IW hesaplamalarına göre, devletin 1,9 milyon memuruna yaklaşık 20 milyar avro emeklilik katkısı ödemesi gerekecek. Eşit finansmanla yine 10 milyar avro olacak. Ancak bu, memurlar için net bir ücret kesintisi anlamına gelecek ve uygulanması zor olacaktır.