Powód, dla którego tak trudno schudnąć na diecie – okazuje się, że nasz mózg nas oszukuje

Naukowcy odkryli, że podczas diety ludzkie mózgi przypominają sobie nasze dawne, bardziej masywne ciała, co może sabotować nasze działania i prowadzić do ponownego przybierania na wadze. Duńscy naukowcy z Uniwersytetu Kopenhaskiego twierdzą, że nasze mózgi posiadają „silne mechanizmy obrony masy ciała” – i potrafią „pamiętać”, ile ważyliśmy wcześniej.

Dla naszych praprzodków oznaczało to, że jeśli schudli w trudnych czasach, takich jak zima , ich ciała były w stanie „wrócić” do swojej normalnej wagi w lepszych czasach. Jednak dla współczesnych Brytyjczyków oznacza to, że nasze mózgi mogą nas „sabotować” podczas diety, wysyłając sygnały wywołujące zachcianki – nakłaniając nas do odzyskania dawnej tkanki tłuszczowej .

Naukowcy Valdemar Brimnes Ingemann Johansen, doktorant na Wydziale Zdrowia i Nauk Medycznych Uniwersytetu Kopenhaskiego, oraz Christoffer Clemmensen, adiunkt i kierownik grupy w Centrum Podstawowych Badań Metabolicznych Fundacji Novo Nordisk na Uniwersytecie Kopenhaskim, zbadali powiązania tkanki tłuszczowej z mózgiem w ramach swojego badania zatytułowanego „ Kontrola mózgu nad homeostazą energetyczną: implikacje dla farmakoterapii przeciw otyłości”.

Wyjaśniając swoje badania w prostszy sposób w wywiadzie dla The Conversation , duet wspólnie pisze, że przez dziesięciolecia wmawiano nam, że „utrata wagi to kwestia silnej woli: mniej jedz, więcej się ruszaj”.

Jednak duet twierdzi, że „współczesna nauka dowiodła, że ​​w rzeczywistości tak nie jest”.

Po pierwsze, tłumaczą, że musimy cofnąć się w czasie o kilkaset tysięcy lat, aby poznać naszych przodków, ponieważ sposób, w jaki żyli nasi przodkowie, może być przyczyną „wielu trudności, jakie mamy dzisiaj z odchudzaniem”.

Autorzy wyjaśniają: „Dla naszych przodków tkanka tłuszczowa była kołem ratunkowym: zbyt mała jej ilość mogła oznaczać głód, a zbyt duża mogła spowolnić tempo życia.

„Z biegiem czasu ludzkie ciało nauczyło się zadziwiająco dobrze chronić swoje rezerwy energii, wykorzystując w tym celu złożone mechanizmy obronne organizmu, wbudowane w mózg.

„Jednak w świecie, w którym jedzenie jest wszędzie, a ruch jest opcjonalny, te same systemy, które kiedyś pomagały nam przetrwać niepewność, teraz utrudniają utratę wagi.

„Kiedy ktoś traci na wadze, organizm reaguje tak, jakby zagrażało to jego przetrwaniu. Hormony głodu gwałtownie rosną, apetyt się nasila, a wydatek energetyczny spada.

„Te adaptacje mają na celu optymalizację magazynowania i wykorzystywania energii w środowiskach, w których dostępność pożywienia jest zmienna.

„Ale dziś, mając łatwy dostęp do taniego, kalorycznego śmieciowego jedzenia i siedzącego trybu życia, te same adaptacje, które kiedyś pomagały nam przetrwać, mogą nam przysporzyć kilku problemów”.

Naukowcy odkryli w swoich nowych badaniach, że „nasz mózg dysponuje również silnymi mechanizmami obrony masy ciała – i może w pewien sposób „pamiętać”, jaka była ta waga”.

Dalej piszą: „Dla naszych przodków oznaczało to, że jeśli w trudnych czasach stracili na wadze, ich ciała były w stanie „wrócić” do zwykłej wagi w lepszych czasach.

„Dla nas, współczesnych ludzi, oznacza to, że nasz mózg i ciało zapamiętują każdy dodatkowy przyrost wagi, jakby od tego zależało nasze przetrwanie i życie.

„W efekcie, gdy ciało stało się cięższe, mózg zaczyna traktować tę większą wagę jako nową normę – poziom, którego czuje się zobowiązany bronić.

„Fakt, że nasze ciała mają zdolność „zapamiętywania” naszej poprzedniej większej wagi, pomaga wyjaśnić, dlaczego tak wiele osób ponownie przybiera na wadze po przejściu na dietę”.

Podkreślają, że badania naukowe dowodzą, iż przybieranie na wadze nie jest wynikiem braku dyscypliny; nasza biologia po prostu „robi dokładnie to, do czego została stworzona w toku ewolucji: broni się przed utratą wagi”.

Niedawno Daily Express poinformował, że sprzedaż środków przeciwtłuszczowych Mounjaro i Wegovy w lipcu 2025 r. osiągnęła 2,5 miliona, podczas gdy w lipcu 2024 r. sprzedano ich 493 000.

Początkowo opracowane jako „lek przeciwcukrzycowy”, mają być szeroko dostępne w ramach NHS na mocy planów opracowanych przez Wesa Streetinga. Obecnie jednak rzadko można je kupić bezpłatnie na receptę, dlatego wiele osób decyduje się na prywatną opiekę medyczną.

Szczepionki – początkowo opracowane jako leczenie przeciwcukrzycowe – działają poprzez naśladowanie hormonów jelitowych, które przekazują mózgowi sygnał nakazujący ograniczenie apetytu. Niektórzy jednak odczuwają nieprzyjemne skutki uboczne przyjmowania leków lub też zastrzyki nie działają.

Duńscy naukowcy dodają: „Często zdarza się też, że po zakończeniu leczenia biologia wraca do normy – a utracona waga powraca.

Postęp w badaniach nad otyłością i metabolizmem może oznaczać, że przyszłe terapie będą mogły tłumić sygnały, które powodują powrót organizmu do pierwotnej masy ciała, nawet po zakończeniu okresu leczenia.

Badania pokazują również, że dobre zdrowie to nie to samo, co „prawidłowa waga”. Ćwiczenia, dobry sen, zbilansowana dieta i dobre samopoczucie psychiczne mogą poprawić zdrowie serca i metabolizm, nawet jeśli waga ledwo się zmienia.

„Oczywiście otyłość nie jest wyłącznie problemem indywidualnym – aby naprawdę zająć się jej przyczynami, potrzebne jest podejście obejmujące całe społeczeństwo”.

Twierdzą, że badania wskazują, iż kilka środków zapobiegawczych może przynieść efekty – na przykład inwestowanie w zdrowsze posiłki w szkołach, ograniczenie marketingu śmieciowego jedzenia skierowanego do dzieci, projektowanie dzielnic, w których chodzenie pieszo i jazda na rowerze mają pierwszeństwo przed jazdą samochodem, a także oferowanie przez restauracje ustandaryzowanych porcji jedzenia.

Naukowcy zwracają też baczną uwagę na kluczowe etapy wczesnego życia – od ciąży do mniej więcej siódmego roku życia – kiedy układ regulacji masy ciała u dziecka jest szczególnie podatny na zmiany.

Badania wskazują, że to, co jedzą rodzice, sposób karmienia niemowląt i wczesne nawyki związane ze stylem życia mogą wpływać na to, w jaki sposób mózg reguluje apetyt i odkłada tłuszcz w nadchodzących latach.

Autorzy podsumowali: „Jeśli chcesz schudnąć, nadal możesz wiele zrobić – przede wszystkim skupiając się mniej na dietach-cudach, a bardziej na zrównoważonych nawykach, które sprzyjają ogólnemu dobremu samopoczuciu.

„Na przykład priorytetowe traktowanie snu pomaga regulować apetyt, a regularna aktywność – nawet chodzenie – może poprawić poziom cukru we krwi i zdrowie serca.

„Najważniejsze jest to, że otyłość nie jest osobistą porażką, ale raczej stanem biologicznym, ukształtowanym przez nasz mózg, geny i środowisko, w którym żyjemy.

„Dobrą wiadomością jest to, że postęp w dziedzinie neurologii i farmakologii otwiera nowe możliwości w zakresie leczenia, a strategie zapobiegawcze mogą zmienić sytuację przyszłych pokoleń.

„Jeśli więc walczysz o utratę wagi i jej utrzymanie, wiedz, że nie jesteś sam i to nie twoja wina. Mózg to groźny przeciwnik. Ale dzięki nauce, medycynie i mądrzejszej polityce zaczynamy zmieniać zasady gry”.