Z emeryturą czy bez: Jak długo żyją Kolumbijczycy po przejściu na emeryturę i jak to wygląda w porównaniu z innymi krajami?

Raport Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) „Pensions at a Glance” wskazuje, że w Kolumbii mężczyźni, którzy przechodzą na emeryturę, żyją krócej niż 15 lat, co jest najniższym wskaźnikiem wśród krajów członkowskich.

Kolumbia ma również trzecią najniższą oczekiwaną długość życia mężczyzn po zakończeniu zatrudnienia w zestawieniu OECD, obejmującym kraje członkowskie i nieczłonkowskie. Zajmuje ona miejsce za Indonezją (8,6 roku) i Indiami (11,2 roku).

Według organizacji wskaźnik ten, czyli oczekiwana długość życia po opuszczeniu rynku pracy, jest kluczowy dla zrozumienia wyzwań stojących przed systemami emerytalnymi i dla jakości życia na starość.

Dla porównania, średnia długość życia po opuszczeniu rynku pracy w krajach OECD wynosi 18,4 roku dla mężczyzn i 22,8 roku dla kobiet. Tymczasem Kolumbia ma jedną z największych różnic w tym zakresie w bloku – mężczyźni przechodzą na emeryturę w wieku 67,8 lat, a kobiety w wieku 60,7 lat.

Wskaźnik „oczekiwanej długości życia po przejściu na emeryturę”, mierzony przez OECD, nie uwzględnia uprawnień do emerytury. Mierzy on jedynie, ile lat dana osoba może przeżyć średnio od momentu zaprzestania pracy do śmierci. Innymi słowy, szacuje on długość życia w wieku produkcyjnym lub zależnym, a tym samym liczbę lat, które powinna obejmować emerytura. Wartość ta jest niezależna od ustawowo określonego wieku emerytalnego, który w Kolumbii wynosi 62 lata dla mężczyzn i 57 lat dla kobiet.

W krajach takich jak Francja i Luksemburg mężczyźni mogą spodziewać się życia ponad 23 lat po odejściu z pracy, a kobiety około 27 lat. W Kolumbii natomiast mężczyźni żyją średnio 13 lat, podczas gdy kobiety są poniżej średniej OECD wynoszącej 21,2 lat.

„Kolumbia, Kostaryka i Korea mają niski przeciętny wiek emerytalny, ale wysoki, ponieważ ograniczony dostęp do emerytur w tych krajach oznacza, że pracownicy muszą kontynuować pracę aż do późnego wieku, aby uzupełnić swoje dochody” – twierdzi ODCE.

W Kolumbii różnica w oczekiwanej długości życia po opuszczeniu rynku pracy między mężczyznami a kobietami wynosi 6,6 roku i jest jedną z najwyższych w OECD. Kraj ten ma również jeden z najwyższych efektywnych wieków emerytalnych w grupie – 67,8 lat dla mężczyzn i 60,7 lat dla kobiet, choć organizacja twierdzi, że w praktyce rzeczywisty wiek emerytalny znacznie się różni w zależności od systemu emerytalnego, publicznego czy prywatnego.

OECD wskazuje, że chociaż kobiety w Kolumbii żyją dłużej po przejściu na emeryturę, Są bardziej narażeni na ubóstwo w podeszłym wieku. Sytuację tę tłumaczy kilka czynników, takich jak:

W krajach członkowskich OECD różnica między mężczyznami a kobietami w oczekiwanej długości życia po przejściu na emeryturę wynosi średnio 4,3 roku . W Kolumbii przekracza ona sześć lat. „To połączenie dłuższej bezrobotności i niższych dochodów sprawia, że kobiety stanowią grupę szczególnie wrażliwą na starość” – twierdzi organizacja.

Islandia i Japonia notują najwyższy wiek mężczyzn opuszczających rynek pracy – 68,3 lat. Na kolejnym miejscu znajduje się Kolumbia (67,8 lat), a na trzecim Chile (67,3 lat).

Według raportu, wiek ten częściowo wyjaśnia, dlaczego pomimo wysokiej średniej długości życia, oczekiwana długość życia po przejściu na emeryturę jest umiarkowana. Na przykład w Japonii mężczyźni mogą spodziewać się 17 lat życia po przejściu na emeryturę, a kobiety 22,8. W Islandii wartości te wynoszą odpowiednio 17,5 i 21,3. Z kolei w Chile różnica jest wyraźniejsza: 16,2 lat dla mężczyzn i 21,7 lat dla kobiet.

Według OECD liczby te ilustrują, w jaki sposób aktywne starzenie się i późniejsze przechodzenie na emeryturę mogą łagodzić finansowe skutki dłuższego życia, choć rodzą również pytania o jakość życia i zdolność do pracy w późniejszym wieku.

W Indiach kobiety i mężczyźni żyją średnio 11 lat po przejściu na emeryturę: 11,2 roku dla mężczyzn i 11,5 roku dla kobiet. W Arabii Saudyjskiej kobiety żyją dłużej – 30,4 roku, a mężczyźni – 21,3 roku.

Według OECD, wydłużenie okresu życia po przejściu na emeryturę stwarza kluczowe wyzwania dla stabilności fiskalnej, adekwatności świadczeń emerytalnych i równości płci. Na przykład w krajach takich jak Kolumbia, gdzie zasięg świadczeń emerytalnych jest ograniczony, a nieformalność wysoka, dłuższa długość życia po przejściu na emeryturę zwiększa presję na gospodarstwa domowe i systemy zabezpieczenia społecznego.

Co więcej, różnica między płciami oznacza, że kobiety potrzebują specjalnych strategii ochrony, ponieważ zazwyczaj otrzymują niższe emerytury i żyją dłużej, często samotnie. OECD ostrzega, że systemy, w których emerytury są indeksowane jedynie do ceny, mogą pogłębiać nierówności dochodowe w starszym wieku.

W tym kontekście planowanie emerytalne nie może ograniczać się do składek na system emerytalny. Wymaga ono międzysektorowych strategii w obszarze edukacji, mieszkalnictwa, technologii, profilaktyki zdrowotnej i opieki długoterminowej.

W raporcie podkreślono m.in., że od 2000 r. nastąpiło spowolnienie wzrostu oczekiwanej długości życia po przejściu na emeryturę, co wynikało z faktu, że podniósł się również wiek, w którym ludzie opuszczają rynek pracy, co częściowo zniwelowało wzrost długości życia.

Zidentyfikowano również niższe wartości graniczne: 14 lat dla mężczyzn na Litwie i 18,1 lat dla kobiet w Meksyku. Pomimo tych różnic, ogólna tendencja jest wzrostowa.

„Średnia oczekiwana liczba lat życia po opuszczeniu rynku pracy znacząco wzrosła z biegiem czasu. W 1972 roku mężczyźni i kobiety w krajach OECD mogli spodziewać się o sześć lat krótszego życia po przejściu na emeryturę niż obecnie” – czytamy w raporcie.