Het verhaal van de drie ontsnapten uit Alcatraz

"Niemand is ooit ontsnapt", zei Donald Trump in reactie op het bevel dat deze week als president van de Verenigde Staten werd gegeven om de gevangenis Alcatraz, voor de kust van San Francisco, te heropenen en uit te breiden.

De beroemdste gevangenis in de VS werd in maart 1963 gesloten, na ongeveer 29 jaar in gebruik te zijn geweest. Zelfs de ruim zestig jaar die sindsdien zijn verstreken, hebben de gevangenis niet uit het Noord-Amerikaanse beeld van veiligheid kunnen halen. Het lijkt er echter op dat het verhaal van de ontsnapping van Frank Morris en de gebroeders Anglin in 1962 uit het geheugen van de leider van het Witte Huis is gewist. Het was zelfs de inspiratie voor films als "The Escapees from Alcatraz" uit 1979, met Clint Eastwood.

De sluiting van de gevangenis op Alcatraz Island was al in 1962 onderwerp van debat, toen de omstandigheden in de gevangenis tekenen van verslechtering vertoonden en er miljoenen dollars nodig waren voor het onderhoud ervan. De ontsnapping van de drie vluchtelingen was mogelijk de druppel, hoewel nooit definitief is bewezen dat het drietal wist te ontsnappen uit de koude wateren van de Baai van San Francisco.

De FBI, destijds geleid door de historische directeur J. Edgar Hoover – die deze functie 37 jaar lang bekleedde en acht Amerikaanse presidenten diende – heeft decennialang onderzoek gedaan naar de ontsnapping en de aanwijzingen die in de loop der tijd naar boven kwamen, totdat het onderzoek werd doorverwezen naar de US Marshals. Op de website van dit politiebureau van het Ministerie van Justitie zijn nog steeds digitaal verouderde foto's te vinden van Frank Morris, John Anglin en Clarence Anglin tussen de gezochte voortvluchtigen. Als ze de ontsnapping hebben overleefd en nog in leven zijn, zijn ze tegenwoordig allemaal ouder dan 90 jaar.

In de nacht van 11 juni 1962 sliepen Frank Lee Morris en de broers John en Clarence Anglin niet meer in hun cellen in de gevangenis van Alcatraz. Ze deden wat ze altijd al hadden geprobeerd te doen tijdens hun eerdere verblijven in Amerikaanse gevangeniscellen: ontsnappen.

Frank Morris was destijds 35 jaar oud en wordt gezien als het brein achter de ontsnapping. Hij arriveerde op Alcatraz om daar een gevangenisstraf van 14 jaar uit te zitten, nadat hij op 19 september 1956 was veroordeeld voor een bankoverval in Slidell, in de staat Louisiana. Clarence Anglin had precies één maand voor de ontsnapping een gevangenisstraf van 31 jaar uitgezeten en was ook in Alcatraz voor de bankoverval in Columbia, Alabama, die in februari 1958 resulteerde in een gevangenisstraf van 15 jaar. Broeder John, 32, zat een gevangenisstraf van 10 jaar uit wegens deelname aan dezelfde misdaad met Clarence.

Vóór Alcatraz probeerden John en Clarence Anglin te ontsnappen uit Leavenworth Federal Prison in Kansas, destijds de grootste zwaarbewaakte gevangenis van het land. Ze verstopten zich in grote metalen kisten die in de gevangenis gebruikt worden om brood in te vervoeren, maar ze kwamen niet verder dan de gevangenisbakkerij.

Frank Morris, die in januari 1960 Alcatraz binnenkwam, had ook een strafblad vol met meerdere ontsnappingspogingen, en de autoriteiten gaven bevel tot zijn overplaatsing. John Anglin kwam daar eind dat jaar aan en begin 1961 was het de beurt aan Clarence Anglin om toegelaten te worden tot het gevangeniseiland.

Volgens David Widner, de neef van de gebroeders Anglin, die aan CNN vertelde, vonden de ooms het " niet leuk om opgesloten te zitten " en "wilden ze betere dingen die ze niet hadden." En omdat ze niet wisten hoe ze die moesten bemachtigen, stalen ze. "Mijn moeder, broers en zussen zeiden altijd dat zij de 'MacGyvers' van hun tijd waren", voegde hij toe, verwijzend naar de bekende serie uit eind jaren 80, begin jaren 90.

Uit FBI-documenten blijkt dat er tientallen aanklachten zijn ingediend tegen de twee broers uit het landelijke Georgia, in het zuiden van de Verenigde Staten. De meeste van hen hebben betrekking op diefstal of inbraak.

De drie gevangenen kenden elkaar al van eerdere verblijven in het Amerikaanse gevangenissysteem en belandden samen in naast elkaar gelegen cellen. Zo ontstond de behoefte om een ​​nieuw ontsnappingsplan te bedenken.

Eerdere ontsnappingspogingen waren al een bewijs van verbeeldingskracht en stoutmoedigheid. Bij Alcatraz overtroffen Morris en de gebroeders Anglin echter alle eerdere plannen. Met behulp van rubberen regenjassen improviseerden ze een vlot en met een ingenieuze mix van overgebleven cement, katoen, lijm, verf en haar van de kapperszaak van de gevangenis maakten ze drie sculpturen van hoofden.

Het resultaat van hun inspanningen waren zeer primitieve replica's van menselijke hoofden. Die zouden niemand die ze van dichtbij zag voor de gek houden, maar ze waren geloofwaardig genoeg om een ​​inspectie op afstand te misleiden, bijvoorbeeld toen bewakers langs de cellen liepen om de ongeveer 250 gevangenen te tellen die in 1962 in de cellen van Alcatraz verbleven.

De illusie dat ze in hun eigen cellen sliepen, was essentieel om de ontsnapping voldoende tijd te geven. Pas de volgende ochtend besefte de gevangenis dat Frank, John en Clarence niet meer waren waar ze hoorden te zijn. Het trio kreeg ook hulp van een andere gevangene, Allen West. Hij was betrokken bij het ontsnappingsplan, maar kon zijn cel niet op tijd verlaten. Later getuigde hij voor de FBI, waarin hij zijn steun uitsprak voor de pogingen om de drie voortvluchtigen te arresteren.

West vertelde vervolgens dat de plannen zes maanden eerder waren begonnen, in december, toen een van de verdachten oude zaagbladen in de gevangenis vond. Met behulp van geïmproviseerd gereedschap, gemaakt van gevonden materialen, zoals een boormachine/schroevendraaier gemaakt van de motor van een kapotte stofzuiger, begon de groep de ventilatieplaten in de cellen los te maken. Deze waren rondom het dak voorzien van gaten, zodat het stuk muur kon worden verwijderd.