Giorgio Armani. De koning van de Italiaanse mode

Beschouwd als de meest succesvolle Italiaanse modeontwerper ooit, synoniem voor ingetogen, moderne elegantie, herdefinieerde hij de betekenis van luxe en was hij behoorlijk kritisch in zijn besprekingen. In tegenstelling tot wat veel mensen denken en bepleiten, moest luxe voor hem comfortabel zijn. "Een goede ontwerper moet ervoor zorgen dat mensen zich op hun gemak voelen, niet alleen esthetisch aantrekkelijk," geloofde hij.

Volgens de ontwerper schuilt ware luxe in eenvoud, discretie en blijvende kwaliteit, niet in exhibitionisme. "Luxe is duidelijk de richting die me het meest interesseert, maar er is veel verwarring tussen luxe en exhibitionisme. Voor mij is het concept luxe traditioneler, exclusiever en verfijnder dan massamarktluxe," zei hij. In een interview met GQ in 2021 vatte hij zijn filosofie samen in één woord: rispettosi. "Respect voor het lichaam, voor de stof, voor de consument en voor de wereld." In hetzelfde gesprek omschreef hij zichzelf verrassend genoeg als "anti-mode". Stijl draaide voor hem niet om het volgen van voorbijgaande trends, maar eerder om "het creëren van consistentie". Toen hem door hetzelfde tijdschrift werd gevraagd wat hij zou veranderen aan de huidige mode, antwoordde hij: "De buitensporige snelheid. We worden gedwongen om razendsnel ideeën en collecties te produceren, maar uitvinding en kwaliteit kosten tijd." Mijn oplossing is continuïteit... Ik ontwikkel me in mijn eigen tempo, want de vrouwen en mannen die ik kleed verwachten dat van mij, niet alleen ideeën die alleen geschikt zijn voor de catwalk. Mode moet opnieuw een menselijker en echter tempo vinden."

De Italiaanse modeontwerper Giorgio Armani overleed op donderdag 4 september op 91-jarige leeftijd. Zijn overlijden werd met "oneindig verdriet" aangekondigd door de Armani Group, die hem omschrijft als hun "bedenker, oprichter en onvermoeibare drijvende kracht". "Giorgio Armani is vredig heengegaan, omringd door zijn dierbaren, na tot zijn laatste dagen te hebben gewerkt. Hij was een pionier die zijn visie op mode naar alle aspecten van het leven uitbreidde", aldus de verklaring van de vijftigjarige groep, die belooft "zijn waarden van onafhankelijkheid te blijven behouden". In dezelfde verklaring staat dat zijn familie en medewerkers ernaar zullen streven zijn geest levend te houden. The Guardian herinnert zich dat de ontwerper vanwege gezondheidsproblemen afwezig was bij zijn laatste drie shows, gehouden in juni en juli. "Zijn aanwezigheid bij de viering van het 50-jarig jubileum van het merk was gepland voor eind deze maand, inclusief een tentoonstelling in de Pinacoteca di Brera in Milaan", benadrukt hij.

Volgens Corriere della Sera bracht hij zijn laatste weken door met herstellen in Forte dei Marmi, een badplaats in Toscane, met familie en vrienden. Dezelfde krant meldde dat zijn gezondheid was verslechterd "door plotselinge maagpijn", maar dat "niets wees op het ergste".

Modeontwerper 'bij toeval'

Giorgio Armani werd op 11 juli 1934 geboren in Piacenza, Noord-Italië, in een bescheiden gezin. Zijn vader, Ugo Armani, werkte als accountant bij een transportbedrijf en zijn moeder, Maria Raimondi, was huisvrouw. Hij was de tweede van drie kinderen en zijn jeugd werd verwoest door de oorlog: de Tweede Wereldoorlog brak uit toen hij nog maar vijf jaar oud was. Volgens de BBC was zijn eerste herinnering, door voedseltekorten, honger. "De oorlog heeft me geleerd dat niet alles glamoureus is", zei hij. "Mijn moeder was de steunpilaar van het gezin: energiek, actief, moedig en in staat om elke dag met nieuwe ogen te bekijken. Ze leerde me het concept 'minder, maar beter'", vertelde hij aan The New York Times.

"Ik heb veel herinneringen aan mijn jeugd (...) en mijn ouders hebben mijn werk zeker beïnvloed. Ik herinner me hun elegantie. Een eenvoudige elegantie. Het was vooral een innerlijke elegantie; we hadden tenslotte niet veel geld," herinnerde hij zich in de documentaire Made in Milan uit 1991. "Ik herinner me ook dat mijn moeder mijn kleren en die van mijn broers maakte. We waren de afgunst van al onze klasgenoten. We zagen er rijk uit, ook al waren we arm," voegde hij eraan toe. Hij had echter nooit gedacht dat hij uiteindelijk in de mode terecht zou komen. Sterker nog, Armani studeerde zelfs voor dokter. "Ik heb een paar jaar geneeskunde gestudeerd, maar op een gegeven moment besloot ik dat het tijd was voor iets anders, want die studies waren erg lang en moeilijk," gaf hij toe in een interview met Business of Fashion.

Uiteindelijk werd hij aangenomen door het historische modewarenhuis La Rinascente in Milaan, waar hij van alles wat leerde. De BBC schrijft dat hij wist welke stoffen zijn klanten mooi vonden, naar textielfabrieken ging om ze te kopen, een expert werd in de vervaardiging ervan en zijn kennis gebruikte om zijn kleermakerij te perfectioneren. Zijn toewijding, professionaliteit en talent trokken uiteindelijk de aandacht van Nino Cerruti, een invloedrijke haute couture-ontwerper die wereldwijd als een referentie in wol en kasjmier werd beschouwd, met wie hij in 1961 begon samen te werken.

Deze periode was bepalend voor de manier waarop Armani jaren later de mode zou revolutioneren. Waarom? Omdat hij bij Cerruti voornamelijk aan de herenkledinglijn werkte, die de reputatie had "zeer formeel" en "traditioneel" te zijn, en zelfs toen begon hij dat idee te deconstrueren door te experimenteren met verschillende snitten, stoffen en verhoudingen. Tegelijkertijd werkte hij als freelancer voor andere modehuizen zoals Zegna en Ungaro. "Ik kwam bijna per ongeluk in de mode terecht, en toen groeide het zo sterk dat het me volledig in beslag nam en mijn hele leven in beslag nam (...) Ik had nooit gedacht dat ik deze wereld zou betreden, maar ik ontmoette toevallig mensen die in verschillende sectoren in de industrie werkten, van marketing tot distributie. Ik realiseerde me dat ik creatief iets kon bijdragen, dus stemde ik ermee in om bij een groot modemerk aan de slag te gaan en de herenkledinglijn te beheren," onthulde hij aan Vogue.

Het rijk

In 1966 ontmoette Armani Sergio Galeotti, een jonge leerling-architect, op wie hij smoorverliefd werd. Hij zag Armani's potentieel en moedigde hem aan om zijn eigen bedrijf te starten. Om dit te financieren, overtuigde Galeotti zijn partner ervan zijn Volkswagen Kever te verkopen, en in 1975 richtten ze samen Giorgio Armani SpA op. Armani, toen 41, verzorgde de creatieve kant en Sergio de zakelijke kant. "Het was Sergio die in mij geloofde en me de wereld vanuit een breder perspectief liet zien", vertrouwde hij GQ toe toen hij 80 was.

Volgens The Guardian was zijn eerste presentatie in 1975 "een pionier in het idee om mannen te kleden met een zachtere, krachtigere touch", wat hem de titel "Koning van de Blazer" opleverde. De ontwerper maakte er een lichter, vloeiender en ongevoerd kledingstuk van, waardoor het mannenlichaam bevrijd werd van de rigiditeit van traditioneel maatwerk. Hij paste het ook aan de damesgarderobe aan, waardoor veel van de overdreven, getailleerde silhouetten van andere merken werden losgelaten. Drie jaar na de oprichting van het merk sloot het bedrijf een overeenkomst met kledingfabrikant GFT, waardoor deze luxe kleding kon gaan produceren.

In 1980 katapulteerde Armani naar internationale roem toen acteur Richard Gere verschillende van zijn ontwerpen droeg in de film American Gigolo. Volgens de Britse krant zou dit zijn toegangspoort tot Hollywood zijn, waar hij ook de manier waarop ontwerpers met beroemdheden omgingen revolutioneerde. Waar ontwerpers in het verleden een relatie hadden met een specifieke ster, won Armani er verschillende voor zich door ze te kleden voor zowel het grote scherm als de rode loper. Onder hen bevinden zich Sean Connery, Jodie Foster, Robert De Niro, Tom Cruise, Julia Roberts, Angelina Jolie, Christian Bale, Cate Blanchett, Michelle Pfeiffer, Clive Owen, Anne Hathaway, George Clooney, Leonardo DiCaprio en Brad Pitt. Naast films ontwierp hij ook stukken voor verschillende muziekfiguren, zoals David Bowie, Prince, Madonna, Beyoncé en Lady Gaga.

Volgens de BBC duurde het slechts tien jaar voordat Giorgio de bestverkopende Europese ontwerper in de VS werd, waardoor Milaan uitgroeide tot een belangrijke commerciële en creatieve kracht in de wereldwijde mode, na Parijs. Daarna breidde hij zijn activiteiten uit. De ontwerper lanceerde Armani Jeans en Emporio Armani. Vervolgens lanceerde hij brillen, schoenen, sportkleding, cosmetica, accessoires, meubels, hotels, cafés, restaurants en woningen. Met andere woorden, Giorgio slaagde erin een "complete" stijl en imperium te creëren.

In 1985, op 40-jarige leeftijd, stierf haar partner aan hiv, en ondanks haar successen was haar leven nooit meer hetzelfde: "Toen Sergio stierf, stierf een deel van mij. Ik moet zeggen dat ik mezelf feliciteer met het doorstaan ​​van zulke intense pijn", onthulde ze in een interview met Globo. "Ik heb een jaar lang van ziekenhuis naar ziekenhuis gereisd. Om hem geen pijn te doen, bleef ik werken (...) Ik bracht hem foto's van de modeshows mee", legde ze uit.

Ondanks de pijn wijdde Armani zich nog meer aan de uitbreiding van zijn imperium en, terwijl anderen hun merken verkochten, bleef hij altijd onafhankelijk. Hij begreep de onafhankelijkheid van zijn merk als "een essentiële waarde". "Ik kan mijn eigen concepten creëren en ideeën verkennen, vrij van welke eisen dan ook (...) Dat is onbetaalbaar. Daarom heb ik, hoewel ik vaak ben benaderd, altijd aanbiedingen om mijn bedrijf te kopen afgewezen", meldt Globo.

Enkele dagen voor zijn dood legde de ontwerper in een interview met de Financial Times uit hoe hij de erfenis van zijn op € 8,6 miljard geschat fortuin en het luxe-imperium dat hij in bijna vijf decennia had opgebouwd, voorbereidde. Dit plan omvatte naaste figuren zoals Leo Dell'Orco (zijn partner en hoofd van de herenafdeling), evenals verschillende familieleden: zijn nichtjes Silvana en Roberta, zijn neef Andrea Camerana en zijn zus Rosanna.

In 2016 richtte de ontwerper de Giorgio Armani Foundation op om het bestuur van het bedrijf te beschermen en de onafhankelijkheid van externe belangen te waarborgen.