De controverse rond de nieuwe serie over Amanda Knox, veroordeeld en vrijgesproken in Italië voor de moord op een collega

De miniserie The Twisted Tale of Amanda Knox dramatiseert de beroemde gerechtelijke dwaling waarbij Amanda Knox werd veroordeeld – en later vrijgesproken – van de moord op haar huisgenote Meredith Kercher.

Deze achtdelige tv-serie over de zaak werd vorig jaar aangekondigd, 17 jaar na de moord op de 21-jarige Britse studente Meredith Kercher in Perugia, Italië.

Aan het begin van de opnames vertelde Stephanie, de zus van het slachtoffer, aan de Britse krant The Guardian: "Onze familie heeft veel meegemaakt en het is moeilijk te begrijpen wat het doel hiervan is."

De première van de serie The Twisted History of Amanda Knox op woensdag (20/08) op de streamingdienst Hulu in de Verenigde Staten en op Disney+ in andere landen, waaronder Brazilië, zal er waarschijnlijk toe leiden dat veel kijkers zich dezelfde vraag zullen stellen.

Het antwoord hierop is dat de serie is bedacht door Amanda Knox, Kerchers Amerikaanse huisgenote, die — samen met haar toenmalige vriend Raffaele Sollecito en zwerver Rudy Guede — aanvankelijk werd veroordeeld voor de moord in 2007.

Nadat Knox bijna vier jaar in de gevangenis had gezeten voor een misdaad waarvan ze altijd had volgehouden onschuldig te zijn, werden haar en Sollecito's veroordelingen vernietigd en werden ze in 2011 vrijgelaten. In 2014 werden ze echter opnieuw veroordeeld tijdens een nieuw proces, voordat ze in 2015 uiteindelijk werden vrijgesproken door het Italiaanse Hooggerechtshof.

Guede zat ondertussen 13 jaar van zijn 16-jarige gevangenisstraf uit en werd in 2021 vrijgelaten.

Knox werd geconfronteerd met een vreselijke gerechtelijke dwaling: het Italiaanse Hooggerechtshof noemde het onderzoek 'verbijsterend gebrekkig', terwijl het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in 2019 Italië veroordeelde hem € 18.400 (ongeveer $ 25.000) te betalen nadat er onregelmatigheden waren aangetroffen tijdens zijn verhoor door de politie.

Ze was ook slachtoffer van een rechtszaak door de media. Naast de hoofdaanklager van de zaak, Giuliano Mignini, werd ze door de pers afgeschilderd als een "promiscue vrouw" – "Foxy Knoxy", zoals de roddelbladen haar graag noemden.

Het Openbaar Ministerie stelde aanvankelijk dat zij de dood van Kercher en de twee mannen had georkestreerd als onderdeel van een satanische rituele orgie die uit de hand was gelopen.

Uiteindelijk werden Knox en Sollecito vrijgesproken, vooral omdat het DNA-bewijs dat hen met de plaats delict verbond, eveneens gebrekkig bleek.

De uitdagingen en problemen van de serie

Sindsdien spreekt Knox openlijk over haar ervaringen in Italië en de haat en schaamte die ze wereldwijd ondervond na haar onterechte veroordeling.

Haar eerste boek, Waiting to Be Heard: A Memoir , verscheen in 2013. In maart van dit jaar publiceerde ze Free: My Search for Meaning.

In 2016 wierp de Netflix-documentaire Amanda Knox opnieuw licht op haar zaak, met uitgebreide interviews.

De Verdraaide Geschiedenis van Amanda Knox legt opnieuw bloot wat ze heeft doorstaan. Maar na twee memoires, een documentaire en verschillende podcasts – waaronder Hard Knox – is het moeilijk te begrijpen wat deze nieuwe productie wil toevoegen.

Qua toon is het drama, van de hand van showrunner KJ Steinberg, producent van series als This is Us en Gossip Girl , inconsistent.

Knox, gespeeld door Grace Van Patten, komt verrassend luchtig en bijna komisch over, als een eigenzinnige studente die geniet van overdreven scènes met Kercher en vervolgens ongepaste en zwartgallige opmerkingen maakt over de gebeurtenissen die zich tijdens het onderzoek en de rechtszaak ontvouwen.

Soms voelt het verhaal overdreven geromantiseerd aan. De serie probeert zelfs Amélie te imiteren – de film die Knox en Sollecito (Giuseppe De Domenico) naar eigen zeggen keken op de avond van Kerchers moord – met kleurrijke vignetten en magisch realisme, zoals de scène waarin een groep teddyberen Knox toejuicht als hij als kind als clown optreedt.

"De hommage aan Amélie was een geweldige manier om kijkers kennis te laten maken met de persoon Amanda voordat haar vervormde versie vaste prik was in de publieke verbeelding", vertelde showrunner Steinberg aan The Seattle Times.

Ook clichés zijn er volop: van stemmen die verdwijnen en terugkeren tijdens een politieverhoor tot de geforceerde metafoor van een gevangen vogel die niet kan ontsnappen.

Een ander punt dat de serie stoort, is de oneerbiedige vertelling in een millennial-stijl door Van Patten als Knox, die doet denken aan recente true crime-series, zoals Inventing Anna en Apple Cider Vinegar .

Door te proberen de ‘lichtere’ stijl van deze producties te imiteren, vermindert de dramatisering uiteindelijk de ernst van de echte zaak.

De golf van 'hertoe-eigening' van verhalen

Het is echter begrijpelijk dat Knox, na het grote onrecht dat haar ten deel valt door haar beschuldiging van een moord die ze niet heeft gepleegd, haar verhaal nog een keer wil vertellen en haar narratief wil 'terugwinnen'.

De afgelopen tien jaar heeft een golf aan documentaires, podcasts en popcultuurdramatiseringen beroemde vrouwen geholpen hetzelfde te doen. Hierdoor is er een nieuw licht geworpen op beroemdheden uit de jaren negentig, zoals Britney Spears , Pamela Anderson, Monica Lewinsky en Tonya Harding, die na schandalen publiekelijk werden gedemoniseerd.

Interessant genoeg is Lewinsky uitvoerend producent van The Twisted History of Amanda Knox , naast Knox zelf, nadat ze in 2021 de miniserie Impeachment: American Crime Story van Ryan Murphy had gecoproduceerd, waarin Lewinsky vanuit haar perspectief over haar affaire met de toenmalige Amerikaanse president Bill Clinton vertelde.

Sommige van deze projecten, zoals die van Lewinsky, werden gemaakt met de directe medewerking van de geportretteerde personages; andere, zoals Pam & Tommy van Hulu, gaat over het seksschandaal rond Pamela Anderson.

Zoals Jessica Bennett in de New York Times vroeg over dit subgenre van 'narratieve hertoe-eigening'-producties.

Het is geen geheim dat mensen dol zijn op spektakel – en we zijn er dubbel zo dol op als het om vrouwen en seks gaat. Maar wanneer wordt de fictieve weergave van dat spektakel, en onze handeling om ernaar te kijken, net zo slecht als het kijken naar het origineel?

Het doelpunt van Knox

Knox stelde dat de serie wil benadrukken dat de echte moordenaar Rudy Guede was, wat een terecht punt is. Guede kreeg een "snel" proces en werd buiten het publieke oog veroordeeld voor de moord, zonder dat hij aan dezelfde intensieve media-aandacht werd onderworpen als Knox.

In een recent interview met Newsweek magazine zei Knox: "Niemand bekommert zich om de man die mijn kamergenoot heeft vermoord. Ik denk dat het veel zegt over wat er destijds gaande was, en altijd al in deze zaak heeft gespeeld, [namelijk] het idee dat het nooit echt om Meredith ging... De waarheid over wat er met haar is gebeurd, en de waarheid over degene die de misdaad daadwerkelijk heeft gepleegd, is volledig verloren gegaan ten gunste van een schandalig verhaal."

Toch is de dramatisering misplaatst. Dit verhaal heeft twee slachtoffers, maar door Knox' ervaringen centraal te stellen, verdringt het Kerchers dood naar de achtergrond, waardoor de delicate balans in gevaar komt van een zaak waarin een van de slachtoffers haar kant van het verhaal niet kon vertellen.

De laatste twee egocentrische afleveringen benadrukken dit. Een groot deel van de schermtijd bestaat uit overdreven scènes waarin Knox haar aanklager, Mignini (Francesco Acquaroli), ontmoet in een kerk in Italië om hem te confronteren met zijn veroordeling dat zij de misdaad heeft gepleegd.

Verrassend genoeg vond deze ontmoeting in 2022 plaats in Perugia. In de serie eindigt Mignini op melodramatische wijze huilend en roept ze naar de hemel: "God ziet dat we allebei lijden."

Zelfs in het korte eerbetoon aan Kercher aan het einde van de serie — een montage in homevideo-stijl van de jonge vrouw (gespeeld door Rhianne Barreto) die lacht, glimlacht en plezier heeft in Italië — staat Knox opnieuw centraal.

In een voice-over vertelt ze: "Het was het lot dat Meredith die avond thuis was en ik niet. Ik had geluk."

Dan vervolgt hij: "Ik vind het vreselijk dat ik door een decennium van mijn trauma moet graven om herinneringen aan haar te vinden. Ik heb nooit de kans gehad om echt om haar dood te rouwen... Ik ga terug. Ik rouw om ons beiden."

Je zou kunnen stellen dat het feit dat Kerchers zus — namens de familie — niets met de productie te maken wilde hebben, ertoe had moeten leiden dat Knox, Lewinsky en de andere verantwoordelijken het project in twijfel trokken en of het niet ten koste ging van het andere, eveneens benadeelde slachtoffer.