Palestina erkennen, en tegen welke prijs?

De Portugese regering heeft besloten de staat Palestina te erkennen, nadat ze in juni had gezegd dat dit alleen zou gebeuren onder een aantal voorwaarden waaraan duidelijk niet is voldaan: "de veilige vrijlating van de gijzelaars"; "interne hervormingen door de Palestijnse Autoriteit", "de demilitarisering van de staat", "de ontwapening van Hamas" en "de erkenning van de staat Israël door de Palestijnse Autoriteit".

Dit is een lastig te begrijpen salto, aangezien objectief aan geen van de voorwaarden is voldaan. Het is hoogstwaarschijnlijk een toegeven aan mediadruk, ondanks de verklaring van de premier vorige maand dat hij "geen cijfers zou verzinnen om in het nieuws te komen", en een toegeven aan externe druk, ondanks de verklaring van de minister van Buitenlandse Zaken een paar dagen geleden dat "Portugal een soeverein land is".

Het is bovenal een ernstige fout, waartegen wij ons vastberaden zullen verzetten.

Dit is diplomatieke onzin. Als de Portugese regering trouw wil blijven aan de "nobelheid" van haar besluit, moet ze duidelijk maken of ze na officiële erkenning een diplomatieke en consulaire vertegenwoordiging in Palestina zal openen, in welk deel van het gebied, en of ze haar diplomatieke korps daarheen zal verplaatsen. Of dat de Portugese diplomatie voor Palestina zal worden voortgezet... in Israël?

Dit is juridische en politieke onzin. Waar worden de criteria voor de erkenning van een staat, vastgelegd in het Verdrag van Montevideo van 1933, gehaald? Een permanente bevolking, een afgebakend grondgebied, een effectieve regering en het vermogen om internationale betrekkingen te onderhouden? Wat voor staat is Palestina eigenlijk?

Welk wezen is dit, waarvan de bevolking verdeeld is over afzonderlijke enclaves, onder verschillende vormen van controle staat, zonder een functionerend politiek systeem of een verenigde autoriteit die volledige soevereiniteit kan uitoefenen over een gebied met onbepaalde grenzen?

Gaza wordt geregeerd door een terroristische organisatie die de oorlog heeft verklaard aan de Palestijnse Autoriteit, die haar basis heeft op de Westelijke Jordaanoever. Deze organisatie heeft op haar beurt sinds 2005 geen verkiezingen meer gehouden. Als dat wel zou gebeuren, zou ze die verliezen aan Hamas, dat door de Europese Unie zelf officieel als een terroristische organisatie wordt aangemerkt.

Wat voor staat is dit eigenlijk, die niet weet waar hij begint, wie hem vertegenwoordigt of aan wie hij verantwoording moet afleggen – verdeeld tussen degenen die de Joden beschuldigen van het plegen van een nieuwe Holocaust en degenen die ontkennen dat er ooit een heeft plaatsgevonden? Palestina als staat erkennen, onder deze omstandigheden, betekent afstand doen van het concept van staatssoevereiniteit.

Het is een ernstig veiligheidsrisico. De erkenning komt als reactie op de pogrom van 7 oktober 2023, waarbij Joodse burgers (baby's, vrouwen, ouderen) werden verkracht, levend verbrand en geëxecuteerd. Velen blijven gegijzeld in Hamas-tunnels. Het erkennen van een staat onder deze omstandigheden is barbaarsheid omvormen tot een criterium voor soevereiniteit, alsof de slachting van Joden nu de nieuwe vereiste is om Montevideo tevreden te stellen. We belonen terrorisme, moedigen de herhaling ervan aan en verheffen het tot de status van een politieke basis.

Het is een botsing met de geschiedenis. De toekomst van het Midden-Oosten ligt niet in de duisternis van Hamas en het hedendaagse Iran. Die ligt in het licht van de nieuwe Regionale Orde van de Abraham-akkoorden, die de betrekkingen tussen Israël en verschillende moslimstaten normaliseerde en het vooruitzicht op een welvarende en waardige tweede helft van de 21e eeuw bracht in een regio die in de 7e eeuw door stagnerende krachten werd geteisterd.

De tweestatenoplossing is de enige mogelijke weg naar duurzame vrede in het Israëlisch-Palestijnse conflict en de enige manier voor beide volkeren om het waardige en fatsoenlijke leven te leiden dat ze beiden verdienen. Zoals Simon Schama zei aan het einde van de magnifieke BBC-serie *The Story of the Jews* (geïnspireerd op zijn gelijknamige boek): "De Bijbel staat vol ontmoetingen tussen mensen en God, tussen mensen onderling, en tussen vervreemde broers." Het is tijd dat deze vervreemde broers elkaar weer ontmoeten.

Maar deze oplossing, die uiteindelijk de erkenning van de staat Palestina inhoudt – strikt genomen wederzijdse erkenning – moet onderworpen zijn aan voorafgaande, niet-onderhandelbare voorwaarden.

De "Tweestatenoplossing" zou onderdeel moeten zijn van het vredesproces, waarbij beide partijen betrokken zijn, en nooit een extern dictaat. Het kan zelfs een van de krachtigste stimulansen zijn voor de onderhandelingsgeest en de goede wil tussen de partijen die belang hebben bij een leven in vrede en veiligheid.

Het is cruciaal dat de erkenning van de staat Palestina plaatsvindt binnen het kader van een consensus in Europees perspectief. Het ergste wat de Europese Unie kan overkomen, is dat ze opnieuw verdeeld lijkt in haar buitenlands beleid.

Het is onverantwoord om erkenning door Portugal te overwegen binnen het kader van een verdeelde coalitie, gedreven door interne politieke redenen van andere staten, of het nu Frankrijk of Spanje is.

De erkenning van de staat Palestina moet ook worden afgestemd met de belangrijkste bondgenoten van Portugal en de Europese Unie. Bovendien is het voor ons van groot belang om rekening te houden met de standpunten van onze Atlantische bondgenoten en vrienden, met name de Verenigde Staten.

Zoals de Portugese regering aanvankelijk stelde, moet erkenning ook afhankelijk zijn van de uitschakeling van Hamas, de vrijlating van alle gijzelaars, een grondige hervorming van de Palestijnse Autoriteit en de erkenning van Israël door alle Palestijnse groeperingen. Daarbij moeten vrije en eerlijke verkiezingen worden gehouden op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook.

We zullen deze onbezonnenheid en deze dubbele overgave aan mediadruk en barbarij duur betalen. Wanneer beschavingen de vastheid van hun morele overtuigingen verliezen, kunnen alleen zwakke protagonisten hen leiden en de irrelevantie waartoe ze veroordeeld zijn, bevredigen.

Europarlementariër en universitair hoofddocent