Gastroparese: Wanneer de maag zijn ritme verliest

Artikel geschreven door Armando Peixoto, gastro-enteroloog, ziekenhuisassistent van gastro-enterologie – Lokale gezondheidseenheid van São João; Gastro-enterologiecoördinator – Trofa Saúde Hospital da Boa Nova e Maia; Gastassistent – Faculteit Geneeskunde van de Universiteit van Porto; Secretaris-generaal van de eenheid Neurogastro-enterologie en spijsverteringsmotiliteit – Portugese Vereniging voor Gastro-enterologie (SPG)

Heb je ooit het gevoel gehad dat eten urenlang in je maag bleef 'stilstaan' na een maaltijd? Voor sommige mensen is dit ongemak dagelijks aanwezig en kan het meer betekenen dan alleen een slechte spijsvertering. Gastroparese is een aandoening die de maagmotiliteit, oftewel het normale ledigingsproces, beïnvloedt. Bij deze aandoening duurt het te lang voordat de maag voedsel naar de darmen verplaatst, zelfs zonder fysieke obstructie.

Deze ziekte treft voornamelijk vrouwen tussen de 40 en 60 jaar en kan verschillende oorzaken hebben: slecht gereguleerde diabetes (met name type 1), bepaalde buikoperaties (zoals een gastric bypass of fundoplicatie), medicijnen die de maaglediging vertragen (zoals opioïden), auto-immuunziekten of neurologische aandoeningen, enzovoort. In veel gevallen is er echter geen duidelijke oorzaak aan te wijzen en wordt het idiopathische gastroparese genoemd.

De meest voorkomende symptomen zijn misselijkheid, braken (vaak van onverteerd voedsel), een snel vol gevoel, een vol gevoel na de maaltijd, een opgeblazen gevoel en soms pijn in de bovenbuik. Deze symptomen komen vaak gelijktijdig voor en kunnen aanhoudend of wisselend zijn. Naast de fysieke impact heeft gastroparese een ernstige impact op het psychisch welzijn, het sociale leven en de professionele productiviteit. Studies vergelijken de emotionele gevolgen ervan met die van depressie of andere ernstige chronische ziekten.

Voor de diagnose zijn drie fundamentele voorwaarden nodig: (1) aanwezigheid van typische symptomen, (2) uitsluiting van mechanische obstructie, gewoonlijk door middel van endoscopie en beeldvorming, en (3) bewijs van vertraagde maaglediging door middel van specifieke tests - de meest gebruikelijke is maagledigingsscintigrafie met een standaardmaaltijd.

De behandeling is gericht op het verlichten van de symptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven. Het begint met dieetaanpassingen:

• Kleine, regelmatige maaltijden;
• Vermijd vetten en voedingsmiddelen die rijk zijn aan onoplosbare vezels;
• Geef de voorkeur aan gemalen, gepureerde of vloeibare voeding;
• Strikte controle van de bloedglucosewaarden bij diabetespatiënten;
• Beperk uw alcoholconsumptie en vermijd tabak.

Daarnaast zijn er medicijnen die de maagmotiliteit stimuleren (prokinetica) of misselijkheid verlichten (anti-emetica). Ongeveer een derde van de patiënten verbetert echter niet met medicijnen. In deze ernstigere gevallen kunnen voedingssondes, elektrische stimulatie van de maag, een pylorusoperatie of innovatieve endoscopische procedures zoals G-POEM worden toegepast.

Hoewel gastroparese relatief onbekend is, wordt het steeds vaker vastgesteld, mede dankzij de toegenomen bewustwording en verbeterde tests. Toch wordt het nog steeds vaak verward met andere aandoeningen, zoals functionele dyspepsie. Als u last heeft van aanhoudende misselijkheid, herhaaldelijk braken of een urenlang vol gevoel na het eten, neem dan contact op met uw arts. Hoe eerder de diagnose wordt gesteld, hoe groter de kans dat de symptomen onder controle zijn en de kwaliteit van leven wordt hersteld.