Na de leidersvergadering: de coalitie bestaat nog steeds. Maar Szymon Hołownia wordt als verrader beschouwd.

Staat de regering voor een revolutie? Vrijdagochtend benadrukte Michał Kobosko, een van de belangrijkste politici van Polen 2050, in een interview met "Rzeczpospolita" dat de toetreding tot de regering van de resterende twee leiders van de coalitiepartijen – Szymon Hołownia en Włodzimierz Czarzasty – het beste signaal zou zijn voor een "nieuw begin". De bijeenkomst van de leiders, die enkele uren later plaatsvond, bracht echter geen verandering in de fundamentele situatie. Voor Hołownia is een dergelijke variant alleen mogelijk op voorwaarde dat ook Włodzimierz Czarzasty toetreedt tot de regering. Dit zou echter betekenen dat Czarzasty vanaf november geen maarschalk van de Sejm zal zijn, zoals voortvloeit uit het huidige coalitieakkoord.

Volgens de bevindingen van "Rzeczpospolita" is er geen enkele aanwijzing dat Czarzasty hiermee zou instemmen. De bijeenkomst van de leiders was echter vruchtbaar. Donald Tusk zou voorstellen voor regeringswijzigingen op tafel leggen. De belangrijkste conclusie van de gesprekken van vrijdag is dat de coalitie van 15 oktober nog steeds bestaat en hoogstwaarschijnlijk een reorganisatie zal doorvoeren – niet zo radicaal als de toetreding van alle leiders, en waarschijnlijk ook niet zo diepgaand als velen verwachtten. Het zal echter een verandering zijn die in ieder geval theoretisch een kans biedt op een nieuw begin, iets wat de regering en alle coalitiepartners hard nodig hebben. Het enige alternatief zijn in principe vervroegde verkiezingen.

Szymon Hołownia bij Adam Bielan. Hij is opnieuw een "verrader" van de harde kern van de kiezers van de PO. Donald Tusk is uit het vizier.

De aanleiding voor de bijeenkomst, die ongeveer vier uur duurde en gewijd was aan de eerder genoemde reorganisatie van de regering, was de sensationele informatie van Radio ZET en Newsweek dat er in de nacht van donderdag op vrijdag een bijeenkomst had plaatsgevonden bij Europarlementariër Adam Bielan, waaraan Szymon Hołownia, voorzitter van de Sejm, deelnam. Hołownia zelf legde in een verklaring na de gesprekken van de leiders uit dat hij regelmatig oppositiepolitici ontmoet. Zoals hij in hetzelfde artikel meldde, was de bijeenkomst van de leiders zelf "zeer goed".

De context van dit verhaal is dat nadat premier Donald Tusk zijn standpunt over vermeende kiezersfraude bij de verkiezingen van 1 juni had gewijzigd, zijn standpunt zwaar werd bekritiseerd door de meest fanatieke online kiezers van het Burgerplatform. Er heerste een gevoel van teleurstelling, zelfs verraad, over de prestaties van de premier bij zijn meest fervente aanhangers.

Dit is gevaarlijk voor de leider van de PO. En het is nog nooit op zo'n schaal gebeurd sinds Donald Tusk terugkeerde in de Poolse politiek. Vrijdag was de situatie echter weer normaal. De "verrader" voor de harde kern van de PO-kiezers op het web is opnieuw Hołownia, en zijn vertegenwoordigers haastten zich om te melden dat ze premier Tusk steunen. Ook enkele politici van de KO zelf en links hebben zich bij de kritiek aangesloten.

Overheidsreconstructie: coalitiepartners zitten met elkaar opgescheept

Het is opmerkelijk dat een CBOS-enquête deze week een recordlage waardering voor de regering in deze termijn liet zien, met 47 procent tegenstanders en 32 procent voorstanders. Dit is een stadium dat de PiS-regering bijvoorbeeld pas aan het einde van haar tweede termijn bereikte. De leiders van de huidige coalitie hebben dus geen bewegingsruimte.

Premier Donald Tusk zelf is ook zeer impopulair. De wederopbouw – zelfs als die niet te radicaal of diepgaand is – moet slagen, zodat de regering in het najaar ook maar een schijn van kans heeft op een nieuwe start. Er is momenteel geen alternatieve meerderheid in de Sejm. Het is moeilijk voor te stellen dat KO bijvoorbeeld zou besluiten om Polen 2050 uit de coalitie te schrappen en zichzelf te veroordelen tot een minderheidsregering. Dit zou een nieuwe stap zijn in de richting van verdere afglijding, wat vervroegde verkiezingen zou versnellen.

De coalitieleiders zijn daarom aan zichzelf veroordeeld: zowel in gesprekken over wederopbouw, personeel als in de effectieve implementatie van deze veranderingen. Hoe meer internetemoties door radicalen in deze coalitie worden aangewakkerd, hoe kleiner de overlevingskansen van alle leden. En dit ongeacht wie wie heeft gezien en op welk tijdstip – dag of nacht. De belangrijkste conclusie na de bijeenkomst van de coalitieleiders is dan ook dat de coalitie nog steeds bestaat. Of: ze bestaat nog steeds.