Meerdere artsen en BN’ers slachtoffer van deepfakevideo’s: hoe herken je zo’n video?

Veertig artsen en BN’ers hebben aan de bel getrokken omdat zij het slachtoffer zijn geworden van deepfakevideo’s waarin medicijnen werden gepromoot. Door AI lijkt het alsof de video’s echt zijn, maar dat is niet het geval. Met alle gevolgen van dien. Maar hoe weet je nu of je naar een echte video zit te kijken of een deepfakevideo? Metro deelt hier wat belangrijke tips.

Uit een uitzending van Pointer Checkt over dit onderwerp, die zondag op YouTube verschijnt, blijkt dat onder andere neuropsycholoog Erik Scherder en intensivist Diederik Gommers het slachtoffer zijn geworden van de deepfakevideo’s.

Beide mannen zijn van plan om aangifte te doen. „Het is diep- en dieptriest dat mensen dit soort video’s maken”, zo vertelt Erik Scherder aan persbureau ANP. „Ik ga actie ondernemen en aangifte doen. Dit mag je niet ongemerkt voorbij laten gaan.” Ook Diederik Gommers is geschrokken van de video’s. „Ik krijg met regelmaat meldingen van mensen dat ik in filmpjes troep aanprijs. Dat zet mijn betrouwbaarheid als arts op het spel.”

Gommers vindt dat de politiek harder moet optreden tegen deepfakevideo’s en wil met zijn aangifte „mensen beschermen om dit soort rotzooi niet te kopen”. Hij vindt het niet kunnen dat mensen geld verdienen met de video’s, maar het is hem er ook om te doen dat mensen „niet dit soort tabletten gaan kopen van het internet”, zo vertelde hij gisteravond bij het tv-programma Pauw & De Wit.

Niet alleen Scherder en Gommers zijn in de deepfakes te zien, maar ook sportschool-ondernemer Arie Boomsma en influencer Monica Geuze. In de video’s worden echte beelden van hen gebruikt en door een met AI-nagebootste stem lijkt het alsof zij reclame maken voor de supplementen van Welness Nest, die bijvoorbeeld zouden helpen tegen vermoeidheid of overgangsklachten. Maar voor de geneeskrachtige werking ervan ontbreekt wetenschappelijk bewijs.

Hoewel de sprekers in de video’s praten als een robot en vaak mondbewegingen maken die niet altijd matchen met de uitspraken, zijn er genoeg mensen die erin trappen. Onder de video’s zijn vaak talloze reacties te vinden van mensen die willen weten waar ze de supplementen kunnen kopen.

1. Let goed op de stem

Zoals we eerder al zeiden, klinken de stemmen in deepfakes vaak een beetje robotisch. Omdat het een door AI-gegenereerde stem is, ontbreken vaak emoties en intonaties. De stem klinkt hierdoor heel ‘vlak’.

2. Let op de gezichtsuitdrukkingen

Bij emoties horen vaak ook bijbehorende gezichtsuitdrukkingen. Als iemand in een video enthousiast iets moet aanprijzen, zal AI zijn best doen om ervoor te zorgen dat deze persoon lacht en vriendelijk kijkt. Maar als je heel goed kijkt, zal je zien dat de gezichtsuitdrukking niet helemaal klopt. Zo kan het zijn dat gezichtsplooien of rimpels niet meebewegen als iemand lacht of fronst.

3. Let op synchroniciteit

Ook een niet kloppende synchroniciteit is een belangrijke aanwijzing dat het om een deepfake gaat. Je ziet dan bijvoorbeeld dat de mondbeweging en stem van de persoon die praten, niet met elkaar overeenkomen.

4. Let goed op details

Als je heel kritisch kijkt naar een deepfakevideo, zie je al snel dat bepaalde details niet kloppen. De knopen op een jasje zitten bijvoorbeeld gek, of iemand draagt een oorbel aan slechts één oor. Of een grote ketting wordt ineens ‘afgekapt’.

5. Rare verhoudingen

Hoe slechter de deepfake is, hoe gekker de verhoudingen zijn. Iemand heeft bijvoorbeeld een hoofd dat veel te groot is voor zijn lichaam, of juist andersom. Kijk daarom kritisch naar de persoon die aan het praten is.

6. Let op de ogen

We hadden het eerder al over een robotische stem, maar ook een robotisch gezicht is een belangrijke aanwijzing. De ogen van personen in deepfakevideo’s knipperen vaak niet, wat heel onnatuurlijk is.

7. Dubbelcheck

Stel nu dat je een video voorbij ziet komen van een arts die een bepaald supplement aanprijst, probeer dan altijd meerdere bronnen te raadplegen voordat je klakkeloos iets bestelt. Als een arts daadwerkelijk ‘fan’ is van een bepaald supplement, dan zal hij/zij deze logischerwijs op meerdere plekken aanprijzen. Bijvoorbeeld op een Instagram-account, een eigen website of in interviews. Ga dus niet alleen maar af op één video die je voorbij ziet komen op bijvoorbeeld Facebook.

Recentelijk werd nog een Nederlandse man opgepakt voor het maken van deepfakevideo’s met BN’ers.

Dit zijn de best gelezen artikelen van dit moment: