Gemeente Maashorst bouwt nieuwe opvanglocatie voor asielzoekers, rellen of niet

De Brabantse gemeente Maashorst gaat op drie locaties in totaal 341 asielzoekers opvangen, naast honderden Oekraïeners en statushouders. Dat besloot de gemeenteraad donderdagavond laat, na een vergadering die op veel belangstelling van inwoners kon rekenen en waarbij de emoties af en toe hoog opliepen.

De voorzitter maande het publiek meerdere keren tot stilte; één man werd door de beveiliging het pand uit begeleid. Taferelen zoals in april bleven echter uit. Toen ontaarden protesten tegen de plannen tot twee keer toe in rellen, waarbij demonstranten onder meer met dranghekken en zwaar vuurwerk gooiden. De politie arresteerde in totaal veertien mensen.

Maashorst is niet de enige gemeente waar protesten tegen asielzoekerscentra uit de hand liepen. In gemeenten Montferland, Houten, en Tubbergen werden burgemeesters bedreigd. In Berlicum staken actievoerders op een beoogde azc-locatie autobanden in brand en hingen ze varkenspoten aan een hek. In Best werd, net als Uden, onderdeel van de gemeente Maashorst, met vuurwerk gegooid.

Bestuurlijke soap

Ook de totstandkoming van de huidige asielopvang in Maashorst, een tijdelijke noodopvang in een Van der Valk-hotel aan de noordrand van Uden, was eind 2023 een bestuurlijke soap. Omwonenden spanden meerdere rechtszaken aan; de opvang mocht uiteindelijk open blijven, maar de rechter oordeelde wel dat de inspraakprocedure onzorgvuldig was uitgevoerd.

Toen Maashorst op zoek ging naar nieuwe opvanglocaties, organiseerde het daarom drie inspraakavonden. Daar kwamen — op een gemeente van 60.000 inwoners — in totaal slechts 51 geïnteresseerden op af. Nog eens 36 mensen vulden een online enquête in.

Uiteindelijk koos de gemeente ervoor om de opvang over drie plaatsen te verdelen. In de dorpen Zeeland en Schaijk komen ieder 250 opvangplaatsen; bij een sportpark in Uden komt een grotere opvang, die plaats biedt aan zo’n 500 mensen. Ook de 300 asielzoekers in het Van der Valk-hotel moeten daar heen, wanneer de huidige opvang op 1 oktober 2026 sluit. Naast de asielzoekers gaan voorlopig 390 Oekraïeners en nog 250 anderen, waaronder statushouders, van de opvangplaatsen gebruikmaken.

In Uden moeten bovendien tijdelijke woningen komen voor starters en mensen uit de gemeente die dringend op zoek zijn naar een huis. Volgens het gemeentebestuur zijn de huidige plannen niet alleen het resultaat van de inspraakavonden en de enquête, maar ook van “wensen uit de gemeenteraad”.

Voldongen feit

Maar oppositiepartijen in de raad zeggen donderdagavond dat ze voor een voldongen feit zijn geplaatst. Bewoners noch gemeenteraad konden meepraten over alternatieve locaties, zo klinkt het. Ook de wens om in plaats van een grote locatie in Uden meerdere kleine locaties te openen, kon niet op steun van het college rekenen.

Die wens was dan ook niet haalbaar, zegt burgemeester Hans van der Pas desgevraagd tegen NRC. “De gemeenteraad heeft vorig jaar achttien uitgangspunten opgesteld voor de nieuwe locaties. We hebben geprobeerd aan zo veel mogelijk te voldoen. Daarbij zijn we uitgekomen op deze drie locaties.”

Je kunt als gemeente burgers niet over elk stapje in het proces laten meebeslissen, zegt Van der Pas. “Dat doen we bij de keuze voor woningbouwlocaties ook niet. Als je zegt: ‘nou, hier zijn tien locaties, kiest u maar’, dan blijven er nul over. Of ze komen in de meest zwakke wijken, die het minst in staat zijn om te procederen.”

Niet één strafbaar feit

Van der Pas’ collega, burgemeester Mark Boumans van Doetinchem, zei vorige maand tegen de NOS een verband te zien tussen de hevigheid van de protesten en het asielbeleid van het kabinet-Schoof. „Sinds de spreidingswet ter discussie is komen te staan, zijn de protesten ook weer terug”, aldus Boumans, die ook voorzitter is van de adviescommissie asiel en migratie van de VNG.

Daar sluit Van der Pas zich bij aan. De asielzoekers zelf zorgen ondertussen nauwelijks voor problemen, zegt de burgemeester: “We hebben elke twee weken contact met het COA over de locatie in het Van der Valk-hotel. In de anderhalf jaar dat de asielzoekers daar nu zitten, is er niet één strafbaar feit gepleegd.”

Raadslid Emiel Jozephs van coalitiepartij Jong Maashorst gaat tijdens de vergadering nog een stap verder: “De enige problemen en onrust die we de afgelopen periode in onze gemeente gehad hebben, waren de rellen tijdens demonstraties over huisvesting van deze doelgroep.”

Lees ook

Lokale politici voelen zich door Den Haag ‘in de steek gelaten’ bij asielprotesten: ‘Wij staan hier in de frontlinie’