Hier verrijst de nieuwe Groningse AI-fabriek, overheid investeert 130 miljoen

Dat zeggen demissionair minister Vincent Karremans van Economische Zaken en de gemeente Groningen tegen RTL Z. Karremans stuurde vandaag ook een brief aan de Tweede Kamer.

Een AI-fabriek of AI-faciliteit is een plek waar AI kan worden ontwikkeld, met de nodige rekenkracht (supercomputers), data(centra) en expertise van onderzoekers en startups op één plek. Het is eigenlijk geen echte fabriek, maar een plek waar alle benodigde ingrediënten samenkomen.

'Geld is bij elkaar'

Het Rijk legt bijna 70 miljoen euro in. "De regionale bestuurders dragen vanuit de Economische Agenda Nij Begun nog eens 60 miljoen euro bij." Dat geld komt uit een investeringsfonds voor economisch herstel in Groningen en Drenthe na de aardbevingen.

Ook bij de EU is een financieringsaanvraag ingediend, waardoor de totale investering op 200 miljoen euro moet uitkomen. In gesprek met RTL Z zegt de minister dat hij snel 'een go' verwacht van de EU. "Het geld is bij elkaar, nu kunnen we aan de slag met de bouw." Per eind 2026 moet de faciliteit er zijn.

Demissionair minister Vincent Karremans van Economische Zaken legt uit waarom de AI-fabriek nodig is.

"Dit is geen luxe, maar pure noodzaak om onze digitale onafhankelijkheid én concurrentiekracht te behouden", zegt Karremans. Kunstmatige intelligentie (AI) speelt een steeds belangrijkere rol in onze economie, maar de belangrijkste innovatie op dit gebied komt uit de VS en China. En dat moeten we volgens de minister niet willen.

Zelf in huis

"We willen zelf de techniek in huis hebben, voor onze startups en wetenschappers, maar vooral voor onze economie."

Nederland wil al een tijdje graag een AI-fabriek bouwen, om zelf stappen te zetten op het gebied van kunstmatige intelligentie. De wens sluit aan bij de Europese ambitie om hét AI-continent te worden - en dus minder afhankelijk van grote Amerikaanse techbedrijven, zoals Nvidia en AMD.

Gaat een klein fabriekje het verschil maken? "Ja", zegt Karremans. Want op dit moment is er nog helemaal niets in Nederland, terwijl de behoefte groot is. De grote namen inhalen, is natuurlijk niet zomaar gedaan.

Een AI-fabriek of AI-faciliteit is uiteindelijk een heel grote rekenmachine waar je zelf AI-modellen kunt bouwen. Denk bijvoorbeeld aan de taalmodellen waar de bekende chatbots ChatGPT van OpenAI en Gemini van Google op draaien.

Vooralsnog zijn het vooral de grote techbedrijven zoals Alphabet, Microsoft en Amazon die dat soort modellen kunnen maken, omdat zij toegang hebben tot computers met de vereiste rekenkracht, legde AI-professor Tom Heskes van de Radboud Universiteit eerder uit aan RTL Z. Maar een eigen AI-fabriek moet dat veranderen. Ondernemers en overheden kunnen hier samenwerken aan nieuwe technieken voor bijvoorbeeld de zorg en het screenen op ziektes of het beveiligen van Nederland.

Oude tabaksfabriek

En die fabriek moet dus verrijzen in Groningen op het terrein van de voormalige tabaksfabriek van Niemeyer. "We zullen een deel van het terrein vrijmaken voor de AI-faciliteit, dus niet de hele fabriek in beslag nemen", zegt Marloes van der Meij, woordvoerder van de Economische Agenda Nij Begun van de regio.

Groningen is volgens Karremans de juiste kandidaat voor de fabriek: "Groningen heeft ruimte, plek op het stroomnet en al veel bestaande kennis op dit gebied, onder meer via de universiteit."