Nog een paar weken

30 juni was de datum. Niet symbolisch: afgesproken. De overeenkomst tussen ERC en de PSOE voor een nieuw financieringsmodel bevatte die toezegging. Maar bij aankomst was er geen spoor van het model te bekennen. Geen document, geen voorstel, geen richtlijnen. ERC heeft het echter niet over een splitsing. Ze hebben het over een marge.

Oriol Junqueras, sprekend vanuit Bellpuig, stelde dit weekend dat als de PSOE "nog een paar weken" nodig heeft, ze dat dan maar moeten doen. Nog meer bewijs voor de mate waarin een deel van de Catalaanse politiek nog steeds vastzit aan het vertrouwen op het eindeloze krediet van een staat die niet op tijd betaalt, maar altijd stabiel int.

Illa wordt gezien als het kalme alternatief, terwijl anderen onderhandelen tussen ontslagen

De verlaging van de lat is geen toeval. Het maakt deel uit van een al lang bestaande verschuiving in het politieke landschap. ERC kiest er al lang voor om het spel van institutionele verantwoordelijkheid te spelen, maar dan in een Madrid-stijl: minder confrontatie, meer vertraging. Dit is niet nieuw, maar ook opvallend, omdat de onderliggende boodschap duidelijk is: Catalonië kan wachten. Tot na de verkiezingen. Tot er ruimte is. Tot de machtsverhoudingen verbeteren. Tot het makkelijker is. Maar er wordt nooit uitgelegd wanneer dat zal zijn.

Ondertussen handhaaft de staat stilte- en zuurstofquota. Ze belooft te luisteren, maar schrijft niets. Ze heeft het over singulariteit, maar dan voor iedereen. En in Catalonië lijken we het normaal te hebben gevonden dat afspraken niet worden nagekomen, maar ook niet worden afgekeurd. Het is niet waarschijnlijk dat ze in Madrid boos zullen zijn. Of erger nog: dat er iets moet gebeuren.

Unieke financiering is niet langer een dwingende eis, maar eerder een verwachting met een vervaldatum die voortduurt als een recept dat niemand bij de apotheek durft te halen. En dat te midden van een land dat jarenlang heeft geleerd krantenkoppen te lezen en wist dat ze niet zouden gebeuren. Een land dat geen wonderen meer verwacht, maar misschien (zo mag men hopen) wel enige waardigheid.

In deze context heeft de PSC een voordeel. Gehuld in de schijn van gematigdheid en de belofte van efficiëntie, kan het een historisch gebaar presenteren wat in werkelijkheid niets meer is dan het bewaren van de kalmte die het goed uitkomt. Als reactie hierop geeft de ERC anderen krediet dat het niet heeft. Het rekt deadlines, tempert zijn retoriek en vermijdt conflicten.

Ondertussen weet Salvador Illa een betrouwbare indruk te wekken. Hij zit aan de tafels en doet zich voor als een oplossing, niet als een probleemoplosser. Met een kalme toon speelt hij in op de verwarring van anderen, zonder ook maar zijn stem te verheffen. Zijn leiderschap is discreet maar effectief: terwijl anderen zich uitputten in het onderhandelen tussen ontslagen, presenteert hij zichzelf als een kalm alternatief. Het resultaat is niet zozeer een ideologische winst als wel een vermeend gezag.

En over een paar weken ligt er misschien wel een uniek financieringsvoorstel. Of misschien ook niet. Maar wat er al is, is een duidelijk gevoel dat de Catalaanse politiek een fase van vrijwillige onderwerping is ingegaan, vermomd als pragmatisme. Want als zelfs datgene waarover is afgesproken niet wordt geëist, betekent dat niet dat ze het je niet geven: het betekent dat je het niet verdient.