Een simpel figuur om Trump te plezieren

De toezegging van NAVO-landen, met de dubbelzinnige uitzondering van Spanje, om hun defensie-uitgaven te verhogen tot 5% van hun bbp – niet een tiende meer of minder – is slechts een reactie op de dreigementen van Donald Trump. De verklaring die deze week door de leiders van de alliantie is ondertekend, stelt de doelstelling van 5% vast die de komende tien jaar moet worden bereikt; het zou net zo goed 4,5%, 6%... of 10% kunnen zijn, want naast percentages zijn de zogenaamde capaciteitsdoelstellingen waaraan elk lid moet voldoen de sleutel tot het functioneren van de NAVO. En alle landen woonden de top in Den Haag bij met hun huiswerk klaar: op 5 juni werd de toewijzing van getrainde – en uitgeruste – militaire capaciteiten en troepen aan elke bondgenoot overeengekomen, zodat de alliantie op elke crisis kon reageren.

De capaciteitsdoelstellingen, die om evidente veiligheidsredenen in een geheim document zijn vastgelegd, worden elke vier jaar herzien. Ze zijn gebaseerd op plausibele scenario's, rekening houdend met de huidige geopolitieke situatie. De meest recente versie, geldig tot 2029, richt zich op cyberspace, hybride dreigingen en desinformatie, zonder de Russische dreiging aan de oostflank te vergeten. Het doel is dat elk land beschikt over grondtroepen, logistieke ondersteuning, luchtverdediging, inlichtingensystemen en munitiereserves, naast een groot aantal andere elementen, om dreigingen op een samenhangende manier aan te pakken.

De sleutel voor de NAVO ligt in de capaciteitsdoelstellingen die landen moeten halen, ongeacht de 5%.

Hoewel de doelstellingen die aan Spanje zijn toegekend niet duidelijk zijn – sommige militaire bronnen wijzen op een toename van de militaire capaciteit met 30%, andere op een versterking van de raketverdediging of de beschikbaarheid van divisies voor snelle inzet – is wel duidelijk geworden dat de regering deze doelstellingen duidelijk kan halen met een toewijzing van 2,1% van het bbp. Premier Pedro Sánchez betoogde tijdens een persconferentie dan ook dat dit cijfer niet afkomstig was van het Moncloa-paleis, maar van de strijdkrachten. Bronnen binnen de alliantie, die veel minder optimistisch zijn dan Sánchez, verhogen dit cijfer tot 3,5% van het Spaanse bbp.

En hier ligt de sleutel tot het hypocriete dilemma van de cijfers. Als de berekeningen van de NAVO zouden uitkomen, waarbij Spanje 100% van zijn capaciteitsdoelstellingen zou behalen met 3,5% van het bbp, waarom zou je dan nog eens 1,5% investeren in militaire uitgaven om de president van de Verenigde Staten tevreden te stellen? Sterker nog, als de regering haar doelstelling van 2,1% zou halen, zou ze nog eens 2,9% moeten uittrekken voor defensie, terwijl de Spaanse militaire industrie – zoals grote bedrijven erkennen – niet in staat zou zijn om zo'n enorme toestroom van miljoenen te absorberen. Indra, Airbus en Navantia hebben er geen moeite mee om toe te geven dat een mogelijke "dwangmatige koopgolf" om de doelstelling van 5% te halen, het grootste risico met zich mee zou brengen dat men zijn toevlucht moet nemen tot bedrijven buiten de EU – de VS is de belangrijkste begunstigde – wat de enorme afhankelijkheid van Europa zou vergroten. Spanje kampt met twee grote zorgen in deze groeiende sector: een zwakke toeleveringsketen als gevolg van een tekort aan grondstoffen en een ernstig tekort aan gekwalificeerd personeel.

Bij herziening van de capaciteitsdoelen zal het noodzakelijk zijn om te beoordelen of de bondgenoten hun doelen hebben gehaald – en hoeveel van hun bbp ze hebben ingezet om deze te bereiken. Dit opent een nieuw scenario waarin, gezien de turbulente geopolitiek, niemand eraan twijfelt dat de noodzaak om op dreigingen te reageren zal toenemen. En in deze context schiet de door Spanje voorgestelde 2,1% ruim tekort.