China verslaat de EU op het gebied van belangrijke grondstoffen. Ze behandelen ons als smekelingen.

• China is niet van plan om de voorsprong die het heeft op het gebied van controle over de productie van zeldzame aardmetalen, op te geven.
• De EU beschikt niet over de middelen om druk uit te oefenen op Peking.
• Aan het einde van het decennium zullen de Chinezen nog steeds de industrie domineren.

Wang Yi's bezoek is een soort overleg voorafgaand aan de top van Europese leiders met Chinese ambtgenoten die eind juli gepland staat. In theorie heeft Donald Trumps importheffingenbeleid de Europese Unie en China economisch dichter bij elkaar gebracht, maar in de praktijk groeit de rivaliteit tussen beide partijen.

Zeldzame aardmetalen zijn hier een uiting van . Europa zou graag meer leveringen uit China zien, maar China gebruikt ze als een instrument van invloed.

"Zeldzame aardmetalen waren, zijn en zullen geen probleem vormen tussen China en Europa of tussen China en Duitsland", aldus Wang volgens Reuters.

- Als er wetsvoorstellen worden ingediend, kan aan de normale behoeften van Europa en Duitsland worden voldaan, voegde de politicus toe.

Analisten geven hier kort commentaar op: Peking wil zijn doelen bereiken door middel van elementen . En de belangrijkste is economische dominantie.

Elementen die nodig zijn voor de nieuwste technologieën

Wat zijn zeldzame aardmetalen eigenlijk? Dit is een groep van 17 elementen, waaronder 15 zogenaamde lanthaniden (lanthaan, cerium, praseodymium, neodymium, promethium, samarium, europium, gadolinium, terbium, dysprosium, holmium, erbium, thulium, ytterbium en lutetium), evenals scandium en yttrium. De naam "zeldzame aardmetalen" is op zijn minst gedeeltelijk misleidend, omdat vier van de besproken elementen vrij algemeen voorkomen in de aardkorst. De overige 13 komen iets minder vaak voor.

Het probleem is dat hun dichtheid erg laag is, wat een economisch efficiënte productie bemoeilijkt. Alsof dat nog niet genoeg is, is het productieproces zelf ook nog eens lastig en energie-intensief.

En natuurlijk kun je je afvragen of de productie ervan daarom wel nodig is? Helaas is het antwoord ja. Zonder deze elementen zouden sommige massaproducten, zoals mobiele telefoons, computers of elektrische auto's, veel slechter of helemaal niet werken.

Er moet ook benadrukt worden dat de besproken elementen van groot militair belang zijn . Ze worden gebruikt in elektronische componenten van militaire wapens of uitrusting.

China kent zijn positie en maakt daar meedogenloos gebruik van

Yi's woorden kwamen nadat Peking begin april beperkingen had opgelegd aan exporteurs die een vergunning van de Chinese autoriteiten nodig hadden. In de praktijk controleren de Chinese communisten, onder het mom van een gebrek aan exportvergunningen, handmatig wie de elementen krijgt en wie niet.

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Johann Wadephul zei dat de beperkingen tot "ernstige bezorgdheid" leidden en het imago van China in Duitsland als betrouwbare handelspartner schaadden.

Tegelijkertijd verzachtte hij deze woorden volgens Reuters door te stellen dat de partijen op weg zijn naar het vinden van evenwichtige oplossingen die de nodige versoepeling met zich meebrengen.

Toen Wang Yi echter gevraagd werd of er een akkoord over beperkingen kon worden bereikt, antwoordde hij:

Dit is geen Chinees-Europese kwestie; controle op goederen voor tweeërlei gebruik is standaardpraktijk. Zowel China als Duitsland hebben het recht om dit te doen.

De woorden van de Chinese minister maken de ruimte voor discussie vrijwel ongedaan. China is niet van plan concessies te doen. Het heeft een voorsprong opgebouwd die het nu angstvallig bewaakt.

Peking domineert de markt voor zeldzame aardmetalen

Peking kan zich elke concessie veroorloven die het wil, omdat het in de loop der jaren een concurrentievoordeel heeft opgebouwd op het gebied van zeldzame aardmetalen. Dit is echter niet altijd ethisch verantwoord gebeurd. Het volstaat te bedenken dat wanneer een westers bedrijf een groot investeringsproject plande op het gebied van de winning of verwerking van elementen, de prijzen van de elementen snel daalden omdat Peking er grotere hoeveelheden van op de markt bracht. Dit betekende meestal dat het project economisch ineffectief was en vaak werd afgeblazen.

Pas de laatste twee jaar, toen China de leveringen effectief begon op te schorten, verklaarden sommige landen dat de projecten vanwege de nationale veiligheid door de centrale overheid moesten worden gesteund.

Voorlopig kan echter niemand China evenaren. Volgens analyses van het gespecialiseerde vakblad The Northern Miner beheersen de Chinezen maar liefst 53,3 procent van de bronnen voor zeldzame aardmetalen . Hun eigen grondstoffen, geschat op 44 miljoen ton, omvatten de zogenaamde invloedssfeer (Thailand, Vietnam, Tanzania en Cambodja) met nog eens 4,3 miljoen ton aan grondstoffen.

Ter vergelijking: de Amerikaanse grondstoffen bedragen 1,9 miljoen ton. Grote zakelijke invloeden in Zuid-Amerika versterken de Amerikaanse positie echter via Braziliaanse grondstoffen, die naar schatting 21 miljoen ton bedragen. Dit komt neer op een invloedssfeer van ongeveer 25,2 procent.

De Northern Miner vermeldt ook een coalitie van bereidwillige partijen, met grondstoffen uit Canada, Australië en Europa. Deze bedragen echter in totaal ongeveer 8 miljoen ton.

En omdat de rest van de reserves zich vooral in landen als Rusland, India en Zuid-Afrika bevinden, hebben westerse landen een relatief klein stukje van de taart.

Peking heeft een nog groter voordeel in de productie van elementen

Maar daarmee zijn de problemen nog niet voorbij. Mijnbouw is één ding, winning is een ander. In de periode 2020-2023 bedroeg het aandeel van China en zijn 'bevriende' landen in de elementproductie meer dan 90 procent.

Een bijzonder interessant geval is de productie van magneten uit zeldzame aardmetalen; essentiële elementen voor elektrische voertuigen, defensietechnologieën en nieuwe technologieën in het algemeen.

In de periode 2020-2023 kwam maar liefst 99,4% van de magneten uit China (en zijn invloedssfeer). Hoewel regeringen van individuele landen proberen dit te veranderen, gaat het langzaam. Tegen het einde van het decennium zou China de productie van "slechts" 89,7% van de magneten moeten beheersen.

De Europese Unie loopt nog steeds achter. Het rijkste gebied van de Gemeenschap is Groenland. Het probleem is dat er snelle beslissingen en veel geld nodig zijn om ze te gebruiken. Voorlopig ontbreken die echter definitief.