DNA-pionier James Watson overleden op 97-jarige leeftijd
De Amerikaanse wetenschapper en Nobelprijswinnaar James Watson, een van de medeontdekkers van de structuur van DNA, is op 97-jarige leeftijd overleden.
In 1953, in een van de grootste doorbraken van de 20e eeuw, identificeerde hij samen met de Britse wetenschapper Francis Crick de dubbele helixstructuur van DNA. Hiermee legde hij de basis voor snelle vooruitgang in de moleculaire biologie.
Maar zijn reputatie en aanzien werden ernstig geschaad door zijn opmerkingen over ras en geslacht. In een tv-programma verwees hij naar een omstreden opvatting dat genen verschillen veroorzaken tussen zwarte en witte mensen op IQ-tests.
De dood van Watson werd aan de BBC bevestigd door Cold Spring Harbor Laboratory, waar hij tientallen jaren werkte en onderzoek deed.
Watson deelde in 1962 de Nobelprijs met Maurice Wilkins en Crick voor de ontdekking van de dubbele helixstructuur van het DNA.
"Wij hebben het geheim van het leven ontdekt", zeiden ze toen.
Zijn latere opmerkingen over ras leidden ertoe dat hij zei dat hij zich buitengesloten voelde door de wetenschappelijke gemeenschap.
In 2007 vertelde de wetenschapper, die ooit bij het Cavendish Laboratory van de Universiteit van Cambridge werkte, aan de krant Times dat hij "inherent somber was over de vooruitzichten voor Afrika", omdat "al ons sociale beleid gebaseerd is op het feit dat hun intelligentie hetzelfde is als de onze - terwijl alle tests aantonen dat dit niet het geval is".
Door deze opmerkingen verloor hij zijn baan als kanselier bij het Cold Spring Harbor Laboratory in New York.
Zijn aanvullende opmerkingen in 2019 - toen hij opnieuw opperde dat er een verband is tussen ras en intelligentie - leidden ertoe dat het lab hem de eretitels van emeritus-kanselier, emeritus-hoogleraar Oliver R Grace en ere-bestuurslid ontnam.
"De uitspraken van Dr. Watson zijn verwerpelijk en worden niet door de wetenschap ondersteund", aldus het laboratorium in een verklaring.
DNA werd in 1869 ontdekt, maar onderzoekers moesten de structuur ervan nog achterhalen. Pas in 1943 beseften wetenschappers dat DNA het genetische materiaal van cellen vormt.
Met behulp van beelden verkregen door onderzoeker Rosalind Franklin van King's College, konden Crick en Watson zonder haar medeweten een fysiek model van het molecuul construeren. Maurice Wilkins, die de Nobelprijs deelde met Crick en Watson, had met Franklin samengewerkt om de structuur van het DNA-molecuul te bepalen.
Watson verkocht zijn Nobelprijsmedaille in 2014 op een veiling voor 4,8 miljoen dollar (3,6 miljoen pond). Hij zei dat hij de medaille wilde afstaan omdat hij zich buitengesloten voelde door de wetenschappelijke gemeenschap na zijn opmerkingen over ras.
Een Russische miljardair kocht het voor 4,8 miljoen dollar en gaf het hem meteen terug.
Watson werd in april 1928 in Chicago geboren als zoon van Jean en James, afstammelingen van Engelse, Schotse en Ierse kolonisten.
Op 15-jarige leeftijd kreeg hij een beurs om aan de Universiteit van Chicago te studeren.
Daar raakte hij geïnteresseerd in de nieuwe techniek van diffractie, waarbij röntgenstralen van atomen worden weerkaatst om hun innerlijke structuren te onthullen.
Om zijn onderzoek naar DNA-structuren voort te zetten, ging hij naar Cambridge, waar hij Crick ontmoette, met wie hij grootschalige modellen van mogelijke DNA-structuren begon te bouwen.
Later, na zijn wetenschappelijke ontdekking, verhuisden Watson en zijn vrouw Elizabeth naar Harvard, waar hij hoogleraar biologie werd. Het echtpaar kreeg twee zoons, van wie er één aan schizofrenie leed.
In 1968 nam hij het Cold Spring Harbor Laboratory in de staat New York over, een oude instelling die hij had omgevormd tot een van de belangrijkste wetenschappelijke onderzoeksinstituten ter wereld.
BBC
