Hulp bij zelfdoding: parlementsleden debatteren over criteria, vrijwel ongewijzigd

De tweede week van discussies over het levenseinde ging maandag 19 mei van start in het Palais-Bourbon, met een van de meest controversiële artikelen uit het wetsvoorstel over euthanasie . De vierde. Of, voor degenen die niet bekend zijn met de tekst die afgevaardigde (Les Démocrates) Olivier Falorni vurig verdedigt: de tekst waarin de vijf cumulatieve criteria worden beschreven waaraan moet worden voldaan om verkiesbaar te zijn. "Evenwichtige" omstandigheden, zegt de algemeen rapporteur. Voldoende "strikt" voor een deel van het halfrond; te ‘vaag’ en de deur openend voor misbruik, betoogden tegenstanders van de tekst. Over het algemeen hadden ze geen goed doel. Met uitzondering van één onderwerp dat de Nationale Assemblee al lang bezighoudt: het in aanmerking nemen van psychisch lijden.

Voor het aanvragen van hulp bij sterven zijn in de huidige tekst een aantal voorwaarden opgenomen. Er is de leeftijd (18 jaar) – goedgekeurd op zaterdagavond – en de nationaliteit (Frans of stabiele verblijfplaats). U moet ook lijden aan een "ernstige en ongeneeslijke aandoening, ongeacht de oorzaak, die levensbedreigend is of zich in een vergevorderd of terminaal stadium bevindt." De versie van de commissie voorzag in de aanwezigheid van "lichamelijk of psychisch lijden" , "dat afhankelijk van de persoon resistent is tegen de behandeling of ondraaglijk", indien de persoon besluit de behandeling niet te ondergaan of ermee te stoppen. Protest van parlementariërs: deze formulering zou kunnen suggereren dat alleen psychisch lijden voldoende is om het verzoek in aanmerking te laten komen. "We krijgen waarschuwingen van psychologen, psychiaters en psychoanalytici […] hun dagelijkse rol is om hun patiënten ervan te overtuigen dat er [een uitweg voor hen] is. "We zouden een verkeerd signaal afgeven", aldus Annie Vidal (Samen voor de Republiek) – tevens co-rapporteur van het wetsvoorstel over palliatieve zorg. "Er is een fluctuatie in de wil, psychisch lijden kan constant of tijdelijk zijn, het is een belangrijk element", voegde zijn LR-collega Thibault Bazin eraan toe.

Niet genoeg om Olivier Falorni, noch de minister van Volksgezondheid, Catherine Vautrin, te overtuigen. "Psychisch lijden op zich komt in geen geval in aanmerking voor euthanasie; het moet verband houden met de ernstige en ongeneeslijke toestand", benadrukte de algemeen rapporteur. Argument van de minister: "We hebben het hier over een patiënt in een zorgpad", "die lijdt aan een ernstige en ongeneeslijke aandoening die zijn levensverwachting bedreigt. Ik wil niet dat iemand denkt dat we alleen naar psychische pijn kijken". Een ander bezwaar komt van LR Philippe Juvin , die graag wijst op de risico's die verbonden zijn aan het opnemen van patiënten met psychiatrische stoornissen: "Een schizofreen die meerdere zelfmoordpogingen doet, is ernstig en ongeneeslijk !" De suggestie wordt gewekt dat deze pogingen levensgevaarlijk zijn. "Het slaat nergens op", zei Olivier Falorni.

De afgevaardigden keurden desondanks twee amendementen goed, ingediend door de parlementsleden van Horizons, Liot en LR: in dit stadium moet psychisch lijden dus "constant" zijn en kan het "op zichzelf" niet "er in enig geval toe leiden dat iemand baat heeft bij euthanasie" . Tegen het advies van de regering en de rapporteurs in dus. Want tijdens alle debatten bleef Olivier Falorni bij zijn standpunt, zonder concessies te doen: "De huidige versie is de best mogelijke tekst", met een "geduldig opgebouwd evenwicht" . Catherine Vautrin neemt in grote lijnen dezelfde positie in.

Het enige amendement van de regering, dat eerder die dag werd goedgekeurd en door de rapporteurs werd gesteund, was gericht op het verduidelijken van een ander heikel punt: de definitie van de 'gevorderde fase' van de aandoening. De toevoeging van de minister bestond hoofdzakelijk uit een herhaling van de opmerking die de Hoge Autoriteit voor de Volksgezondheid begin deze maand had gemaakt : de gevorderde fase is "de aanvang van een onomkeerbaar proces dat gekenmerkt wordt door een verslechtering van de gezondheidstoestand van de zieke, die zijn levenskwaliteit aantast."

Voor sommigen een bevredigende definitie; altijd te vaag voor anderen. Willen we [hulp bij zelfdoding] openstellen voor mensen die aan het einde van hun leven zijn, of voor mensen die nog een aantal jaren te leven hebben? vroeg Philippe Juvin. "Maar onder welke omstandigheden zouden [ze] kunnen leven? Onder welke omstandigheden zouden we ze willen dwingen te leven als we weten dat ze gaan sterven?", protesteerde Stéphane Delautrette. Volgens de PS-vertegenwoordiger is de "echte vraag" die van het " lijden " . "Je wilt dat ze aan deze mensen worden opgelegd [...] tot ze doodsangst hebben." Ik denk dat het niet menselijk is."

Het laatste criterium, ‘de wil op een vrije en geïnformeerde manier kunnen uiten’ , werd maandagavond onderzocht. Blijft zoals het is. Sommige parlementariërs wilden de garantie van voorafgaande toegang tot palliatieve zorg (of zelfs tot zorg in het algemeen) toevoegen. De discussie werd gevoerd door gekozen vertegenwoordigers van zowel rechts als links. Ondertussen zijn medische problemen, lange wachttijden voor afspraken en de staat van de openbare ziekenhuizen chronisch geworden en is er al jaren geen verbetering opgetreden. Yannick Monnet (Democratische en Republikeinse Linkerzijde) pleitte er zelfs voor om er een criterium van te maken. Zijn socialistische collega Dominique Potier was het met hem eens en wees op het risico van 'republikeinse ongelijkheid' en dat mensen die geen toegang hebben tot zorg, bij gebrek aan beter wellicht hun toevlucht zullen nemen tot euthanasie. De rapporteurs van de tekst en de minister waren van mening dat dit element in toekomstige bepalingen van de tekst is opgenomen.

Deze amendementen werden allemaal verworpen. Evenals maatregelen die gericht zijn op uitsluiting van alle personen die onder juridische bescherming staan ​​en die lijden aan psychiatrische stoornissen of een verstandelijke beperking. Bescherming voor de meest kwetsbaren , zo betoogden hun verdedigers. Er is een risico op stigmatisering, antwoordde Olivier Falorni. De algemeen rapporteur benadrukte nogmaals de balans van zijn tekst (en niet alleen artikel 4): in de huidige situatie moeten mensen worden beoordeeld als "in staat" om hun vrije en geïnformeerde wil te uiten , de procedure "voorziet in de herhaling van de wil" en sluit iedereen uit "wiens onderscheidingsvermogen ernstig is aangetast door een ziekte tijdens het proces".

Ondanks de meningsverschillen bleef de toon dezelfde als de voorgaande dagen: kalm. Er klonken hier en daar wat protesten in een tamelijk dunbevolkte zaal, met kritiek op de honderd of zo amendementen die Gérault Verny had ingediend – tekenen van mogelijke obstructie die het Ciottistische parlementslid ontkent – ​​maar er waren geen regelrechte uitbarstingen. De stemming van maandag moet nog worden bevestigd door middel van een stemming over het volledige artikel. Er moeten nog 1446 amendementen op de gehele tekst worden overwogen. De debatten worden dinsdagmiddag hervat.