Cory Doctorow: “Amazon, Microsoft en Google gedragen zich als een kartel met meer macht dan de VN.”

Er is een verhaal dat tijdens de goudkoorts halverwege de 19e eeuw niet de 300.000 kolonisten die vanuit het oosten van de Verenigde Staten naar Californië reisden rijk werden, maar degenen die houwelen en scheppen verkochten om naar het kostbare metaal te zoeken. In de huidige economie stimuleert dit de app-economie: van Airbnb, Uber en Booking tot Google Drive lijkt het erop dat het niet zozeer om het genereren van waarde gaat, maar om het verkopen van tools waarmee anderen kunnen werken.

Wanneer we dit verhaal van de pioniers van 1848 echter overzetten naar het huidige Silicon Valley, zit er een addertje onder het gras: "Tegenwoordig wil iedereen 'digitale houwelen en scheppen' verkopen: niet om waarde te genereren, maar om de gereedschappen te verkopen zodat anderen het kunnen doen. Theoreticus Douglas Rushkoff noemt dit ' meta gaan' : geen taxichauffeur zijn, maar een rijbewijs hebben; of beter nog, de app ontwikkelen die chauffeurs met passagiers verbindt. Hoe verder je van productief werk verwijderd bent, hoe meer je bent afgeschermd van risico's, en dat is wat de markt beloont . Daarom heerst er in Silicon Valley zoveel bubbels, maar ik denk dat die metafoor tegenwoordig een mythe is: een narcistische manier om de commerciële waarde van applicaties op te blazen."

De recensie is van Cory Doctorow , een Canadese schrijver, activist en criticus, die in februari van dit jaar Picks and Shovels publiceerde, de derde roman in de saga van Martin Hench, een jongeman uit San Francisco die in 1986 op de hoogte raakt van de misstanden van een technologiebedrijf dat economische misdaden pleegt en deze verhult met de technologieën van die tijd.

In haar fictie ontmoet Hench een groep vrouwen in de technologiesector. Ze worden systematisch buitengesloten van het systeem, maar opereren als een technopolitiek verzet. Ze worden een sleutelspeler in 'reverse engineering', een van de belangrijkste leidende ideeën: het ontmantelen van systemen, ze begrijpen en alternatieven creëren. Zoals gebeurde met de PC in het begin van de jaren 1980, met klonen. Dit waren computers die compatibel waren met het IBM- monopolie, maar die door andere merken, zoals Compaq, werden geproduceerd en voor een lagere prijs werden verkocht.

"Vroeger was er weerstand . Tegenwoordig concentreren bedrijven zich en leggen ze gebruikers voorwaarden op. Wanneer een groot deel van de online wereld afhankelijk is van een paar aanbieders – zoals Microsoft Azure, AWS (Amazon) of Google Cloud – gedragen deze giganten zich als een kartel: ze hebben internationale macht, zelfs groter dan die van de VN, waarvoor in ieder geval consensus tussen landen nodig is. Deze bedrijven hoeven het alleen onderling eens te worden over de voorwaarden die ze willen opleggen ", legt hij uit aan dit medium.

Hier, alles over zijn roman, de dominantie van Big Tech , het monopolie van de 5 giganten (Google, Apple, Facebook -Meta-, Amazon en Microsoft), interoperabiliteit als sleutelbegrip, de nieuwe wereldorde die Trump wil opleggen met tarieven en de "enshittificatie" van de platformen die we dagelijks gebruiken, in gesprek met Clarín.

Cory Doctorow begon de term 'enshittification' te gebruiken, wat moeilijk te vertalen is naar het Spaans, maar vrij duidelijk is in het Engels: hoe de platforms die we dagelijks gebruiken 'shit' zijn geworden voor gebruikers. Het is een idee dat de auteur de afgelopen drie jaar in zijn boeken heeft onderzocht ( The Internet Scam en Strangulation Capitalism ), en dat hij presenteerde op hackerconferenties zoals DEF CON ( zie ), die de term vorig jaar als leidraad namen. Sommige Argentijnse auteurs hebben het zelfs in het Spaans vertaald als “shitification”.

De zoekmachine van Google veranderde in een zee van reclame, vol misleidende nieuwsartikelen (met titels als "De dollar stierf" door een wisselkoersschommeling), Instagram en Facebook stonden vol met berichten van virale influencers die eisten dat ze geen content van vrienden meer zouden tonen, en Microsoft vulde Windows met onnodige AI-applicaties die, in plaats van te helpen, de computer alleen maar irriteren en langzamer maken, waardoor je gedwongen wordt meer geld te investeren in een nieuwe computer.

─Wat is enshittificatie en hoe manifesteert het zich in Picos y Palas ?

─Ik heb enshittificatie niet alleen beschreven als een fenomeen dat je van buitenaf een bedrijf kunt waarnemen en dat verslechtert (of veel bedrijven die verslechteren), maar ook als een sociaal fenomeen, iets dat verandert in de omgeving waardoor alles verslechtert. En bovenal is het een materieel fenomeen. Het boek speelt zich af voordat deze wetten inzake intellectueel eigendom voor het eerst in de Verenigde Staten van kracht werden. De eerste wet was artikel 1201 van de Digital Millennium Copyright Act (DMCA) uit 1998, voordat het een wereldwijde wettelijke regeling werd. Er gebeurt iets in het boek: er is een rechtvaardige strijd tegen de ‘enshittificatie’ van deze wetten.

─Er is een groep mensen die een computerbedrijf bezitten, geleid door Eerwaarde Heren, en die de verkoop aan mensen kunnen verpesten. Bijvoorbeeld door ze te dwingen om alleen de inkt te gebruiken die ze zelf verkopen voor hun printers. En als het bedrijf van de dominee zijn toevlucht neemt tot geweld om zijn problemen op te lossen, komt dat deels doordat ze geen beroep kunnen doen op de rechter; Het intellectuele eigendomsrecht is nog niet zo ver uitgebreid dat het de voorkeuren van een aandeelhouder kan omzetten in juridische verplichtingen tegenover concurrenten. Dat is wat er in onze tijd het meest is veranderd en wat “Picos y Palas” probeert weer te geven. Vroeger bestond er meer weerstand tegen deze verschijnselen.

─Wat is er veranderd tussen de jaren 80, waarin het boek zich afspeelt, en het heden?

─Kijk, het is niet zo dat mensen een MBA gingen halen, hebzuchtig werden en slechte dingen gingen doen. Er zijn altijd al hebzuchtige mensen geweest, maar het verschil tussen de tijd dat onze apparaten goed waren en de diensten die we gebruikten [Uber, Airbnb, Amazon, Google, etc.] was over het algemeen goed. Tegenwoordig worden ze slechter, maar dit lijkt geen invloed te hebben op die bedrijven. Het verschil is dat er voorheen consequenties waren voor het beperken van de dienstverlening door grote bedrijven, en dat die consequenties nu verdwenen zijn.

─Wat voor gevolgen?

─Vroeger moesten deze bedrijven zich zorgen maken over toezichthouders en concurrenten , en zelfs over hun eigen werknemers. Die waren zo schaars dat ze ontslag konden nemen als ze gebruikers zouden schaden. Dat verdween allemaal door massaontslagen, deregulering en monopolisering.

─Er staan ​​twee heel sterke ideeën in het boek die te maken hebben met interoperabiliteit en reverse engineering. Hoe verschijnen ze en waarom zijn ze zo belangrijk?

─Ja, want bedrijven moesten zich ook zorgen maken over interoperabiliteit. Bedrijven vreesden dat iemand het product dat ze hadden geshimd, zou reverse engineeren om het compatibel en bruikbaar te maken, ook al was het niet het officiële product. Als u dus de prijs verhoogt van de printerinkt die u verkoopt, zal iemand uw cartridge uit elkaar halen om te zien hoe deze werkt , een alternatieve cartridge maken en deze verkopen. Dat is reverse engineering om het ene product compatibel te maken met het andere.

─En dit verschijnt in het boek als een vorm van verzet. Waarom is het zo belangrijk?

─ Het is een latente eigenschap in alle technologie . Elk apparaat kan met elk ander apparaat ‘praten’ en elk programma kan door een ander programma worden gewijzigd. De enige computer die we kennen is namelijk een zogenaamde universele von Neumann-machine. Die computer wordt gedefinieerd door zijn vermogen om elk geldig programma uit te voeren. Dat betekent dat overal waar een enshitificerend programma is, ook een niet-enshitificerend programma is.

─Elon Musk heeft bijvoorbeeld de manier waarop Twitter werkt aangepast . Zo zie je geen titels van nieuwsartikelen meer als je een bericht deelt. Iemand kan dan een programma schrijven dat de koppen weer terugzet (bijvoorbeeld een browserextensie). En zo kun je wel duizend voorbeelden bedenken die laten zien dat alles aangepast kan worden. Denk bijvoorbeeld aan auto's of tractoren die niet door de gebruiker gerepareerd kunnen worden, printers die willen dat je de cartridges gebruikt die zij zelf produceren, enzovoort.

─Denk je dat het mogelijk is om je voor te stellen dat deze hele situatie verandert, bijvoorbeeld door regelgeving zoals die waarmee Bill Gates eind jaren negentig te maken kreeg met Internet Explorer?

─ Er is geen reden om te denken dat de huidige technologie haar definitieve vorm heeft. Het zou vreemd zijn als we na slechts 25 jaar internet al een perfect en onveranderlijk model zouden hebben. Sterker nog, vóór het internet bestond, was ook de technologie geconcentreerd. Het waren antitrustmaatregelen die de wedstrijd openden: tegen AT&T, dat de ontwikkeling van modems toestond; tegen IBM , dat de PC promootte; en tegen Microsoft, dat ruimte gaf aan bedrijven als Google .

─Wat is het probleem waardoor bedrijven tegenwoordig zoveel controle over hun gebruikers hebben?

─Het is de wet die dit alles in de weg staat, niet de technologie. Het intellectueel eigendomsrecht vormt het allergrootste obstakel voor een wereld waarin de technologieën die we gebruiken, kunnen worden aangepast zodat ze lokaal toepasbaar zijn, onze rechten worden gerespecteerd, onze privacy niet wordt geschonden, ons loon niet wordt gestolen of alles kunnen doen wat we willen met onze technologische infrastructuur.

─Welke invloed zouden Trumps tarieven op het ecosysteem van Silicon Valley en Big Tech kunnen hebben?

─Trumps tarieven zullen een herschikking teweegbrengen, zelfs als hij van gedachten verandert, zoals hij meestal doet. Al meer dan 20 jaar oefent de Verenigde Staten druk uit op landen als Canada, Argentinië en zelfs de Europese Unie om wetten aan te nemen die reverse engineering verbieden en bedrijven beschermen tegen de gevolgen als ze gebruikers schade toebrengen. Dat model zou kunnen gaan afbrokkelen.

─ Zodat technologiehubs buiten de VS terrein kunnen winnen.

─Het is een historische kans voor andere landen om zich een meer divers en gedistribueerd technologisch ecosysteem voor te stellen, met gemeenschappelijke standaarden, interoperabiliteit en beslissingen die dichter bij de mensen worden genomen . Als de VS geen vrijhandel meer kent, waarom zouden we ons dan nog moeten houden aan wetten inzake intellectueel eigendom die alleen Silicon Valley ten goede komen?

─Kan dit allemaal veranderen? Kan de dominantie van grote bedrijven zoals Microsoft, Amazon en Apple worden teruggedraaid?

─Mijn vriend Mitchell Kapor, die Lotus heeft opgericht en Lotus 1-2-3 heeft uitgevonden en ook de Electronic Frontier Foundation (EFF) heeft opgericht, zei ooit: "Architectuur is politiek", wat betekent dat het ontwerp van een infrastructuur zeer invloedrijk is voor het soort samenleving dat er "bovenop" zal leven. Alles wat we weten is gemaakt door mensen die nu leven. We kunnen hen dus vragen hoe ze het deden, we hoeven niets opnieuw uit te vinden. Het gaat er gewoon om dat we iets doen wat we een paar generaties geleden ook deden, toen ik nog een kind was. Dus ja: natuurlijk kunnen we het nog een keer doen. Het is onze plicht om deze enshitificatie ongedaan te maken.

“Picks and Shovels” werd in februari 2025 gepubliceerd, maar heeft momenteel geen Spaanse editie. Cory Doctorow brengt op 7 oktober een nieuw boek uit, " Enshittification ". Hij lanceert bovendien een project ter ere van het 25-jarig jubileum van Creative Commons en werkt actief samen met landen om na te denken over nieuwe wetten inzake intellectueel eigendom in het Trump-tijdperk.