Wordt het een jongen of een meisje? Uit een onderzoek van Harvard blijkt dat de kans om het geslacht van een baby te bepalen niet altijd fiftyfifty is.

Geslachtsonthullingen zijn een memorabel moment geworden tijdens de zwangerschap, wanneer koppels samen met vrienden en familie samenkomen om het nieuws te delen. Maar wat bepaalt het geslacht van een baby op het moment van de conceptie? Hoewel het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen van het sperma, een proces dat als volledig willekeurig wordt beschouwd, wijst een nieuw onderzoek uit dat andere factoren de doorslag kunnen geven voor een persoon of koppel, en bepalen of hun nageslacht een meisje of een jongen is.

Het onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Science Advances , omvatte gegevens uit twee grote, lopende onderzoeken in de Verenigde Staten, de Nurses' Health Study II (NHSII) en de Nurses' Health Study 3 (NHS3) , met geboortegegevens en genoomwijde associatiegegevens van 58.007 vrouwen . Een analyse waarmee ze hoopten antwoorden te vinden op vragen zoals of de kans op het krijgen van een zoon of dochter echt een kwestie van 50-50 is bij elke geboorte, of dat er genetische eigenschappen of reproductieve factoren zijn die verband houden met een grotere kans op nakomelingen van slechts één geslacht .

Over de resultaten van dit onderzoek sprak EL TIEMPO met Dr. Jorge Chavarro , een Colombiaanse wetenschapper die momenteel hoogleraar Voeding en Epidemiologie is aan de Harvard T.H. Chan School of Public Health en een van de auteurs van het onderzoek, waarin wordt gesteld dat de kans dat elk gezin zonen of dochters krijgt een 'geladen' muntstuk is, dat ook wordt beïnvloed door de leeftijd van de moeder en genetica .

Degene die dit idee echt initieerde, was de tweede auteur, Dr. Bernard A. Rosner , een biostatisticus die verschillende publicaties over dit onderwerp in de literatuur had gezien. Zij wezen erop dat wanneer je naar geaggregeerde gegevens kijkt en de gezinsgrootte in ogenschouw neemt, de geslachtsverdeling niet volledig willekeurig lijkt te zijn, zoals je zou verwachten. Het is echter niet helemaal duidelijk waarom dit zo is. Het is ook een veelgehoorde opmerking: bijna iedereen kent minstens één gezin waarin alle kinderen jongens of alle meisjes zijn, wat altijd de vraag oproept of het puur toeval is of niet . De belangrijkste motivatie was dus die nieuwsgierigheid: begrijpen hoeveel hiervan te wijten is aan toeval en hoeveel niet.

We gebruikten gegevens uit twee grote onderzoeken: de Nurses' Health Study 2 en de Nurses' Health Study 3. Op basis hiervan analyseerden we de zwangerschapsgeschiedenis van de deelnemers. Wat we ontdekten, is dat, hoewel de geslachtsverdeling op individueel niveau – waar elke levendgeborene de analyse-eenheid is – willekeurig lijkt, de verdeling afwijkt van wat verwacht wordt wanneer we rekening houden met de aanwezigheid van broers en zussen (d.w.z. niet-onafhankelijke observaties). Zo heeft een gezin met twee kinderen een groter aandeel één jongen en één meisje dan willekeurig verwacht zou worden. In grotere gezinnen, met drie, vier, vijf of zes kinderen, zijn er minder gevallen met ten minste één jongen en één meisje dan verwacht, en meer gevallen van gezinnen met kinderen van slechts één geslacht. De vraag rijst dan: wordt dit veroorzaakt door biologie of is het een reactie op patronen van reproductief gedrag?

Andere studies hebben aangetoond dat de beslissing om meer kinderen te krijgen, wordt beïnvloed door het geslacht van eerdere kinderen. Met name in gezinnen met twee jongens of twee meisjes is de kans groter dat ouders een derde zwangerschap nastreven, in tegenstelling tot gezinnen met al een jongen en een meisje. Dit patroon geldt zelfs wanneer rekening wordt gehouden met de gezinsgrootte. Sinds de komst van effectieve anticonceptiemethoden in de jaren zestig is het gebruikelijk dat stellen besluiten geen kinderen meer te krijgen zodra ze van elk geslacht één kind hebben. Zo komen gezinnen met jongen-jongen-meisje of jongen-jongen-jongen-meisje vaker voor dan verwacht, wat wijst op een neiging om te "stoppen" met het hebben van het gewenste geslacht dat er voorheen niet was.

In onze gegevens hebben we bevestigd dat dit patroon bestaat. Maar daarnaast wilden we zien of er, los van deze reproductieve gedragsfactor, biologische factoren zijn die deze afwijking van de op toeval gebaseerde verwachtingen kunnen verklaren.

Ja. Om dit te onderzoeken, hebben we het laatste kind in elk gezin uit de analyse verwijderd – omdat dit het meest waarschijnlijk een gedragsbeslissing weerspiegelt – en de verbanden werden nog sterker. Dit suggereert dat er naast reproductief gedrag nog andere factoren een rol spelen. Vervolgens voerden we een diagnostische analyse uit van demografische, leefstijl- en reproductieve factoren van de vrouwen die aan de studies deelnamen. We ontdekten dat de leeftijd van de vrouw bij de eerste geboorte de enige factor was die consistent verband hield met de kans op kinderen van slechts één geslacht.

We ontdekten dat hoe ouder een vrouw was ten tijde van haar eerste kind, hoe groter de kans was dat ze kinderen van slechts één geslacht zou krijgen. Dit zou te maken kunnen hebben met het feit dat vrouwen die later kinderen krijgen, doorgaans kleinere gezinnen hebben en minder mogelijkheden om de geslachtsverhouding in evenwicht te brengen. Maar we zagen dit verband ook in gezinnen met twee, drie of vier kinderen, wat suggereert dat het niet alleen verklaard wordt door de gezinsgrootte of de reproductieve levensduur. Dit wijst waarschijnlijk op andere leeftijdsgerelateerde processen die we niet kunnen identificeren.

We weten dat er veel leeftijdsgerelateerde veranderingen zijn in de reproductieve fysiologie van vrouwen die een rol zouden kunnen spelen: veranderingen in de hormonale patronen van de menstruatiecyclus, veranderingen in de pH-waarde van de vagina of in de lengte van de folliculaire cyclus, bijvoorbeeld. Elk van deze factoren zou de oorzaak kunnen zijn van het signaal dat we hebben gedetecteerd. Maar het is ook mogelijk dat wat we interpreteren als een effect van de leeftijd van de moeder, in werkelijkheid iets weerspiegelt dat verband houdt met de leeftijd van de vader, aangezien de twee leeftijden bij koppels vaak sterk gecorreleerd zijn. Dat is een beperking van het onderzoek: we hebben geen informatie over de vaders, dus we kunnen niet vaststellen of sommige verbanden te wijten zijn aan mannelijke of vrouwelijke veroudering.

Vervolgens voerden we een genoomwijde associatieanalyse (GWAS) uit. We vergeleken het volledige genoom van vrouwen die kinderen van slechts één geslacht (alleen jongens of alleen meisjes) hadden, met dat van vrouwen die minstens één kind van elk geslacht hadden. We zagen geen enkel signaal dat verband hield met het krijgen van alleen jongens of alleen meisjes, maar we zagen wel een zeer duidelijk genetisch signaal met de kans op alleen jongens en een compleet ander, eveneens genoomwijd, significant signaal met de kans op alleen meisjes. Dit suggereert dat er mogelijk eerder onbeschreven biologische mechanismen zijn die verband houden met de specifieke overleving van mannelijke en vrouwelijke embryo's, maar we weten niet precies waarom dit het geval is. Wat nogal intrigerend is, is dat het signaal dat we zien, voor zowel jongens als meisjes, geen verband houdt met genen die iets te maken hebben met embryonale ontwikkeling, de kans op miskramen of de kans op onvruchtbaarheid.

Het signaal dat we eerst bij meisjes zien, is veel sterker dan het signaal dat we zien bij de kans op alleen jongens. Van de 25 sterkste labels die aan meisjes worden gekoppeld, zitten er 20 in hetzelfde gen, dat eerder in verband werd gebracht met craniofaciale ontwikkeling. Maar wat heeft dat te maken met de overleving van vrouwelijke embryo's? We hebben geen idee, maar het is absoluut fascinerend. Dit is een van de leukste projecten die ik ooit in mijn leven heb gehad.

Dit roept veel vragen op over de geslachtsbepaling ten tijde van de conceptie en de overleving van het embryo. De geslachtsbepaling is theoretisch gezien misschien fifty-fifty, maar die waarschijnlijkheid is duidelijk niet constant voor alle paren. Wanneer we het op individueel niveau analyseren, lijkt het willekeurig, maar als we broers en zussen bekijken, zien we dat sommige paren een grotere of kleinere kans hebben om kinderen van slechts één geslacht te krijgen. En aangezien die waarschijnlijkheid willekeurig verdeeld lijkt te zijn over de populatie, in combinatie met de gemeenschappelijke beslissing om te "stoppen" na het krijgen van beide geslachten, wordt het waargenomen patroon geaccentueerd.

Er zijn twee niveaus. Het eerste is simpelweg fascinerend vanuit wetenschappelijk oogpunt. Het tweede is dat het praktische implicaties heeft. Bijvoorbeeld, voor wie een gezin plant: als je al twee meisjes hebt, is de kans groter dat het bij een derde kind ook weer een meisje wordt. Het is geen zekerheid, maar wel waarschijnlijker (ongeveer 61 procent). Dus als je nog een meisje krijgt, weet je in ieder geval dat de kans statistisch gezien groter is en zul je niet verrast zijn.

Deze studie heeft belangrijke implicaties voor onderzoek naar reproductieve gezondheid. Ze toont duidelijk aan dat het belangrijk is om rekening te houden met correlaties tussen zwangerschapsuitkomsten binnen dezelfde vrouw of hetzelfde koppel. Het is bijvoorbeeld bekend dat het geboortegewicht van twee broers of zussen sterker gecorreleerd is dan dat van twee niet-verwante kinderen. Maar dit soort correlaties worden nog steeds vaak genegeerd in de medische literatuur. Onze studie is een duidelijk voorbeeld van hoe het negeren van deze correlaties tot onjuiste conclusies kan leiden. Voor degenen die nieuw zijn in het onderzoek, is het ook een uitstekende casestudy om het belang te illustreren van het overwegen van gecorreleerde uitkomsten bij de analyse van familiedata. Dit is misschien niet voor iedereen een cruciaal onderwerp, maar het is absoluut fascinerend en, voor degenen onder ons die in het onderzoek werken, enorm verrijkend.