Ouderdom in de literatuur: drie romans van jonge vrouwelijke auteurs die stereotypen uitdagen

We gaan het hebben over drie romans over ouderdom . Of, beter gezegd, in tijden van politieke correctheid, over ouderen. Zo presenteerde journaliste Natalia Ginzburg haar lezing afgelopen donderdag. die plaatsvond in de culturele ruimte van Clarín/Ñ en drie jonge hedendaagse auteurs samenbracht die romans schreven waarin de hoofdpersonen vrouwen waren die ouder waren dan zeventig.

Luciana De Luca (1978), auteur van Other Things to Cry About (Tusquets), dat het verhaal vertelt van Carolina, een vrouw die alleen is achtergelaten en die begint met een langzame cognitieve aftakeling als gevolg van haar hoge leeftijd; Natalia Rozenblum (1984) vertelde in Baño de damas (Tusquets) over het leven van Ana Inés, een gepensioneerde weduwe die haar dagen doorbrengt in een buurtclub met haar vrienden en zich bezighoudt met haar vijftigjarige dochter die bij haar intrekt, en Adriana Riva bedacht in Ruth (Seix Barrial) een personage dat is geïnspireerd op haar tachtigjarige moeder, die graag kunstgalerieën bezoekt, cursussen volgt via Zoom en actief blijft. Begeerte, vriendschap en seksualiteit – blijkbaar iets voor de jeugd – waren enkele onderwerpen die in dit gesprek ter sprake kwamen.

"Deze werken dagen ons uit, ze ontroeren ons", beschreef Ginzburg toen ze haar eerste vraag stelde: hoe ontstond het idee of de behoefte om over ouderdom te schrijven? De Luca nam het over: “Er is iets bijzonders aan het zoeken naar een stem die je hele leven bestrijkt, alsof je op een trap staat,” bekende hij. Ze voegde eraan toe dat het doorbrengen van veel tijd met een personage "een aanzienlijke toewijding vergt" en dat het schrijven van deze roman - haar debuut in de literatuur voor volwassenen, nadat ze eerder verhalen voor jongvolwassenen had gepubliceerd - haar bijna drie jaar werk kostte.

Rozenblum zei dat het idee bij haar opkwam in een setting die vergelijkbaar was met de roman: "Ik was twintig, in de kleedkamer van een club, en toen ik een naakte vrouw zag, dacht ik: ze heeft een kutje. Tot dan toe had ik daar niet over nagedacht. Ik begon het leven van een van deze oudere vrouwen vanuit een jonger perspectief te vertellen, totdat ik me realiseerde dat ik meer geïnteresseerd was in hoe zij zichzelf zag. Ik was geïnteresseerd in de overeenkomsten tussen oud en jong," bekende ze.

Riva onthulde dat haar inspiratie van haar moeder kwam : "Ik wilde over haar schrijven. Ik werd geïnspireerd door een roman van de Belgische filmmaker Chantal Ackerman. Ik las de eerste alinea en dacht: dat is mijn moeder. Toen heb ik veel dingen in haar stem gestopt die ik ook denk," onthulde ze.

Ginzburg stelde hen een vraag die meer te maken had met verteltechnieken: waarom kozen sommigen ervoor om hun verhaal in de eerste persoon te vertellen en anderen in de derde persoon? Terwijl Riva en De Luca de eerste versie kozen omdat hun verhalen erg feitelijk waren , zei Rozenblum dat ze de derde versie koos omdat: "Ik probeerde in de eerste versie te schrijven. Ik had het graag gedaan, maar het was gek. Ik was bang om belachelijk gemaakt te worden. Toen heb ik er dialogen aan toegevoegd." Riva voegde toe dat ze veel momenten van haar moeder had "gestolen" . "Ik had aantekeningen uit de eerste hand van wat ze zei," zei hij.

Met betrekking tot de levens die ze vertelden, merkte Riva op dat Ruth, haar hoofdpersoon, "ondanks het feit dat er niets gebeurt, veel kleine dingetjes meemaakt." Haar routine is nu gevuld met ‘cultureel leven’, nu ze veel tijd heeft : ze bezoekt musea, operaconcerten en volgt kunstlessen via Zoom (iets wat, zo onthulde ze, haar eigen moeder ook deed).

"Ik ben geïnteresseerd in mensen die dat willen", benadrukte Rozenblum toen hij sprak over Ana Inés, de hoofdpersoon uit The Ladies' Bathroom. Ze voegde eraan toe: "Verlangen gaat veel verder dan leeftijd. De dochter integreert niet in het leven dat haar moeder leidt. Voor deze vrouw wordt het damestoilet uiteindelijk haar eigen plek. Ik zag dat oudere vrouwen zich daar niet schaamden. Aan de andere kant, op mijn twintigste wel. Dat fascineerde me," legde ze uit.

De vrouw die De Luca creëerde is ouder dan de hoofdpersonen uit de andere twee romans. " Ze komt uit een ander tijdperk", beschreef ze. "Ze bleef thuis , verwierp een bepaalde empowerment en ontdekte dat er niets meer was. Haar ziekte, haar cognitieve achteruitgang, wordt een soort rebellie. Omdat ze boos wordt, en in die boosheid schuilt verlangen. Dat is essentieel," legde ze uit.

Ginzburg wilde nog wat meer weten over de kleine universums van deze vrouwen. Ruth's wordt doorkruist door de beeldende kunst . Riva onthulde dat deze keuze voortkwam uit een persoonlijke uitdaging: "Ik was geïnteresseerd in het verkennen van een wereld die vreemder voor me was. Ik wilde korte teksten over kunst opnemen die de lezer even konden afleiden. Ik wilde ze kort houden, want soms schrikken museumteksten me af; ze zijn te elitair of snobistisch," riep ze uit. Rozenblum, wiens hoofdpersoon, in de woorden van Ginzburg, literatuur bijna als "een publiek geheim" met haar vrienden deelt , zei dat ze dit zag als "iets dat ze voor zichzelf houdt en deelt op een manier die verder gaat dan wat als juist wordt beschouwd."

Over vriendschap zei De Luca: " Ik geniet echt van de intimiteit die ontstaat in vriendschappen tussen vrouwen . Tussen mannen is het een ander verhaal." “Oud worden met vrienden lijkt mij essentieel”, benadrukte Riva.

Tegen het einde vroeg Ginzburg naar de ontvangst van deze werken, die breed werden verspreid onder lezers en critici. Riva was de eerste die de microfoon pakte om te benadrukken hoe wijdverspreid hun werk was: "Ze zijn hier om iets te laten zien dat niet in de literatuur staat", benadrukte ze. "Er zijn veel boeken over vaders, moeders en kinderen, maar ik weet niet of er ook zoveel over ouderen zijn. Alle drie zijn te vinden op de stand van Planeta. Ik laat de verantwoordelijkheid maar even zitten," besloot ze lachend.

"Die van mij is heel oud", voegde Rozenblum eraan toe – haar roman is uit 2020 – en benadrukte dat "het beste deel van haar werk later kwam: ik werd gebeld door veel vrouwenleesgroepen, ik sprak met ze via Zoom en ze vertelden me alles. Ik bevestigde dat er seksualiteit is op oudere leeftijd, en ook bescheidenheid", merkte ze op.

"Seksualiteit wordt geassocieerd met jeugd, en dat is een marktvooroordeel", voegde De Luca eraan toe , terwijl hij een beetje lachte over zijn eigen roman: "Die van mij is een tegenvaller. Ik heb deze arme vrouw als stront neergezet", merkte hij op, verwijzend naar de dramatische aard van zijn personage. Hij concludeerde vervolgens: "Ik ben geïnteresseerd in dit idee van de reikwijdte van mogelijkheden voor een oudere. De mogelijkheid dat het leven doorgaat tot het einde."