RKI waarschuwt voor difterie-uitbraak: wat zit er achter deze ziekte?

Het Robert Koch Instituut (RKI) waarschuwt voor een uitbraak van difterie in heel Duitsland. In het huidige epidemiologische bulletin verwijst het RKI naar genoomsequentieanalyses. Het gaat om de ziekteverwekker Corynebacterium diphtheriae van het sequentietype ST-574, die voor het eerst in het najaar van 2022 in Duitsland werd aangetroffen.

In tegenstelling tot eerdere gevallen worden in dit geval niet alleen vluchtelingen getroffen, maar ook andere kwetsbare groepen, zoals daklozen of ouderen met reeds bestaande medische aandoeningen. Opvallend is ook dat de ziekte zich binnen Duitsland verspreidt en dat respiratoire difterie, die de ademhaling belemmert, steeds vaker voorkomt en soms dodelijk kan zijn, aldus het RKI. Bovendien kan niet worden uitgesloten dat ook buurlanden getroffen worden.

Difterie kwam in Duitsland al geruime tijd nauwelijks meer voor. In januari overleed in Berlijn een schoolkind aan de gevolgen ervan. Volgens de Tagesspiegel was hij niet gevaccineerd en vocht hij al vier maanden tegen de ziekte. Hoe gevaarlijk is difterie? Welke symptomen treden op en hoe kunt u zich ertegen beschermen? Een overzicht van de belangrijkste vragen en antwoorden.

Volgens het Robert Koch Instituut (RKI) is difterie een bacteriële infectie die zowel in de keel als op de huid kan voorkomen.

Lange tijd was de ziekte een van de belangrijkste oorzaken van ziekte en sterfte onder kinderen. Het kan echter op elke leeftijd voorkomen. Hoewel de ziekte potentieel dodelijk kan zijn, komen er in Duitsland nog maar heel weinig sterfgevallen voor.

Faryngeale en laryngeale difterie wordt meestal veroorzaakt door Corynebacterium diphtheriae. De bacteriestammen C. diphtheriae, C. ulcerans en C. pseudotuberculosis kunnen zogenaamde cutane difterie veroorzaken.

Na twee tot vijf dagen krijgen de getroffenen doorgaans last van keelpijn en ‘stevig vastzittende plaque’ in de keel. De inmiddels overleden jongen werd in september voor het eerst behandeld voor een acute ontsteking van de keelamandelen. Later werd difterie vastgesteld. Sinds oktober moest het kind kunstmatig beademd worden.

De plaque in de keelstreek kan zich ophopen en ervoor zorgen dat de getroffenen stikken. Daarom wordt difterie ook wel de ‘wurgengel’ voor kinderen genoemd.

De gids voor gezondheid, welzijn en het hele gezin – elke tweede donderdag.

Door mij te abonneren op de nieuwsbrief ga ik akkoord met de advertentieovereenkomst .

Volgens de Techniker Krankenkasse kunnen andere symptomen zijn: een zoete, vieze ademgeur, gezwollen lymfeklieren, een blaffende hoest, heesheid en koorts.

Als difterieverwekkers een wond binnendringen, kan zich een vettige wondlaag vormen. Ook kunnen er zweren, ettervorming en pijn ontstaan. Het gevolg is de zogenaamde cutane difterie. Als ziekteverwekkers in de bloedbaan terechtkomen, kunnen ook inwendige organen en zenuwen beschadigd raken. Het RKI waarschuwt voor een ontsteking van de hartspier of zenuwen.

Bij de meest voorkomende vorm van difterie, faryngeale difterie, vormt zich na enkele dagen een dikke, witachtige en stevig vastzittende laag in de keel en neus. Deze laag wordt ook wel pseudomembraan genoemd.

Volgens het MSD-handboek bestaat het uit witte bloedcellen, bacteriën en andere stoffen. Hoe verder het zich in de keel verspreidt, hoe meer het de luchtwegen vernauwt en hoe moeilijker het wordt om te slikken.

Difterie is zeer besmettelijk. De ziekte wordt veroorzaakt door corynebacteriën en wordt voornamelijk overgedragen via druppelinfectie. De ziekteverwekkers worden van mens op mens overgedragen, bijvoorbeeld via nauw contact bij hoesten of niezen.

Directe overdracht via voorwerpen of een infectie via de huid, difteriewonden of infectieuze afscheidingen is echter ook mogelijk.

De meest effectieve bescherming tegen difterie is vaccinatie. Daarom adviseert de Vaste Commissie voor Vaccinatie (Stiko) dat zuigelingen, kinderen, adolescenten en volwassenen standaard tegen de ziekte worden gevaccineerd.

Daarom moeten baby's op de leeftijd van twee, vier en elf maanden gevaccineerd worden voor basisvaccinaties. Kinderen één keer tussen de vijf en zes jaar oud en één keer tussen de negen en veertien jaar oud. Vanaf 18 jaar adviseert de Stiko om iedere tien jaar een herhalingsvaccinatie te doen.

Iedereen die nog niet gevaccineerd is tegen difterie, kan zich nu laten vaccineren. U krijgt twee vaccinaties met een tussenpoos van een maand en een derde vaccinatie na zes maanden.

De vaccinatie biedt een betrouwbare bescherming tegen de verschijnselen van difterie, d.w.z. tegen het uitbreken van de ziekte, maar niet tegen de infectie zelf. Dit betekent dat zelfs gevaccineerde mensen drager kunnen zijn van de difterieveroorzakende corynebacteriën.

Difterie is zeer besmettelijk en kan dodelijk zijn. Naar aanleiding van een onderzoek stelde het RKI dat in 2023 één volwassene overleed aan de gevolgen van cutane difterie en dat er in 2024 twee volwassenen overleden aan faryngeale difterie. Omdat de meeste mensen in Duitsland gevaccineerd zijn, komen zulke ernstige gevallen zelden voor.

Volgens het RKI is 77 procent van de kinderen die in 2021 geboren zijn, volledig gevaccineerd op de leeftijd van 20 maanden. Onder schoolbeginners ligt de vaccinatiegraad hoger en bedraagt ​​92,4 procent (2020) .

De huidige zaak in Berlijn laat ook zien hoe cruciaal vaccinatie is voor het verloop van de ziekte. Dankzij bron- en contactonderzoek van de gezondheidsdienst werd bij een ander persoon uit de familie van het kind difterie vastgesteld. Deze persoon was echter gevaccineerd en had dus slechts een mild ziekteverloop, zo meldde het district Havelland.

Hoe eerder hoe beter. Als de ziekte vroegtijdig wordt ontdekt, is de kans op volledig herstel groot. Als er een vermoeden bestaat, zal de behandelend arts een tegengif en een antibioticum toedienen om de nog levende bacteriën te doden.

Difterie wordt meestal in het ziekenhuis behandeld. Dit betekent dat getroffenen bij complicaties snel intensieve medische zorg kunnen krijgen. Omdat de ziekte zo besmettelijk is, worden de getroffenen geïsoleerd van andere mensen. In het ergste geval moeten de getroffenen kunstmatig beademd worden.

Omdat sinds 1960 de meeste zuigelingen en kinderen in Duitsland zijn gevaccineerd, komt de ziekte in ons land nog maar zelden voor.

Omdat de ziekte echter niet volledig kan worden uitgeroeid door vaccinatie, ontstaan ​​er steeds weer kleinere uitbraken. Volgens Statista ligt het jaarlijkse aantal gevallen echter al ruim twintig jaar in de enkele en lage dubbele cijfers.

In 2022 was er een plotselinge stijging. Er werden 177 gevallen van difterie gemeld. Het jaar daarop waren het er 145. Sinds vorig jaar zijn de aantallen echter weer normaal, met 47 gevallen.

Het RKI schrijft de plotselinge stijging in het Infectieziekten Epidemiologisch Jaarboek toe aan geïmporteerde ziekteverwekkers die in de zomer van 2022 verschillende landen in Europa troffen.

Deze tekst is bijgewerkt. Het werd voor het eerst gepubliceerd op 2 februari 2025.