Marta terug in het Braziliaanse nationale team: de strijd gaat door

Marta vocht tegen de tranen toen zij en haar teamgenoten hun zilveren medaille in ontvangst namen op het podium in het Parc des Princes in Parijs op de avond van 10 augustus 2024. Terwijl de Amerikanen hun gouden medailles vierden en de als derde geëindigde Duitsers straalden van trots met hun bronzen medailles, had Brazilië meer te verwerken dan alleen de uiteindelijke nederlaag. Het zou namelijk voorlopig Marta's laatste optreden voor Brazilië zijn.

Ze had de Olympische halve finales gemist vanwege een schorsing en in de finale tegen de VS was ze na een uur gewisseld. Maar zelfs zij had de 1-0 nederlaag niet kunnen voorkomen. Wat vooral zuur was, was dat zij en haar teamgenoten, net als in 2004 en 2008, slechts tweede werden (en het was opnieuw het Amerikaanse team dat de Braziliaanse droom van een gouden medaille verbrijzelde). Marta is misschien wel de beste voetbalster aller tijden, zes keer verkozen tot Wereldvoetballer van het Jaar – maar de kroon op het werk met haar nationale team werd haar nooit gegund. Zij en haar teamgenoten misten ook de grote overwinning in de WK-finale van 2007 tegen Duitsland. Haar carrière in het nationale shirt leek onvoltooid, ook al was die voorbij.

Tot mei 2025, toen ze plotseling weer begon. Marta, inmiddels 39, sloot zich weer aan bij het team. Ze speelde deze zomer in elke Copa América-wedstrijd. In de met 5-1 gewonnen halve finale tegen Uruguay scoorde ze haar eerste doelpunt van het toernooi en gaf ze haar derde assist, een penalty.

Marta's terugkeer lijkt mede te danken te zijn aan de Braziliaanse bondscoach Arthur Elias. Twee dagen voor haar deelname aan de vriendschappelijke wedstrijd tegen Japan eind mei spraken Marta en Elias op een persconferentie over haar terugkeer naar de nationale ploeg. De coach benadrukte dat Marta niet alleen genomineerd werd vanwege haar prestaties in het verleden, maar ook vanwege haar huidige vorm: "Ze inspireert ons allemaal, niet alleen vanwege haar prestaties in het verleden, maar ook vanwege wat ze blijft bereiken." De 39-jarige wijst zelf op de hoge kwaliteit van de Amerikaanse NWSL: "Ik speel nog steeds in de fysiek meest veeleisende competitie ter wereld", vertelde ze aan verslaggevers. "Zolang ik dat doe, wil ik vechten voor mijn plek in de nationale ploeg."

Maar vorig jaar sloeg ze een heel andere toon aan. In april 2024, vóór de Olympische Spelen in Parijs, kondigde Marta op CNN aan: "Vanaf 2025 zit Marta niet meer in de nationale ploeg." Na de Olympische finale tegen de VS reageerde Marta op speculaties dat ze opnieuw voor de Seleção zou spelen voor het Braziliaanse WK in 2027, door te zeggen dat ze in plaats daarvan "de meisjes in het stadion wilde aanmoedigen". En in mei? Plotseling werd aangekondigd: "De coach nomineert de speelsters die momenteel in de beste vorm zijn, ongeacht hun leeftijd."

Misschien was het de drang om te feesten in het nationale teamtenue die Marta's comeback in gang zette. Misschien was het ook een eeuwige strijd om zichtbaarheid die beter op het grote podium gestreden kan worden. Al bij haar voorlopige vertrek uit het Braziliaanse nationale team in de zomer van 2024 sprak ze zich onomwonden uit: "Vrouwenvoetbal is competitief, maar het moet verdomme meer gewaardeerd worden!" Tijdens de Copa América die momenteel gaande is, verhoogde ze de inzet: na de wedstrijd tegen Bolivia in de groepsfase op 15 juli klaagde ze, samen met teamgenoot Ary Borges en coach Arthur Elias, over de infrastructuur van het toernooi. Geen van de teams mocht zich opwarmen op het stadionveld; in plaats daarvan moesten ze een ruimte van 15 vierkante meter in het stadion delen. De organiserende bond, CONMEBOL, gaf als reden de hoge belasting van het speelveld, aangezien er tijdens de groepsfase twee wedstrijden per dag in de stadions werden gespeeld. "Als atleten wordt van ons verwacht dat we presteren, en in ruil daarvoor eisen we een goede organisatie", klaagde Marta bij Globo Esporte . Slechts drie dagen later gaf de Zuid-Amerikaanse bond eindelijk toe en kondigde een regelwijziging aan die spelers nu toestaat om op het veld op te warmen.

Dat zal zaterdagavond ook zo zijn, wanneer de Brazilianen het in de finale opnemen tegen Colombia. Het is een herhaling van de laatste groepswedstrijd, waarin Marta en co. niet verder kwamen dan een 0-0 gelijkspel (al klopt het ook dat ze een groot deel van de wedstrijd onderbezet waren door een rode kaart voor hun keeper Lorena). De rollen zijn in de finale duidelijk verdeeld: de Brazilianen zijn opnieuw de grote favoriet. Logisch, want ze hebben acht van de negen mogelijke Copa América-titels. En Marta.