Het schisma tussen Marc-André ter Stegen en Barça is veel meer dan alleen een conflict

Twee jaar geleden kondigde FC Barcelona een contractverlenging aan voor hun doelman. Marc-André ter Stegen had net het Spaanse competitierecord voor clean sheets geëvenaard en was twee seizoenen op rij blessurevrij gebleven. Destijds maakte niemand bezwaar tegen de verlenging van het contract tot 2028 – ondanks het feit dat de Duitse doelman al 31 jaar oud was. Vooral omdat was afgesproken dat zijn salaris de eerste jaren zou worden verlaagd en tegen het einde van het contract aanzienlijk zou stijgen.

Dit is geen klein detail, vooral omdat FC Barcelona zich sinds de grote financiële crash tijdens de COVID-pandemie in een soort oorlogseconomie bevindt. Met een schuld van meer dan een miljard euro vereist elke begroting een vierkante cirkel: de selectie moet zo competitief mogelijk worden samengesteld met zo min mogelijk geld, zodat een succescyclus kan worden gehandhaafd die de verplichtingen geleidelijk zal verminderen – dit alles onder strikt toezicht van de Spaanse competitie, die voor elke club een limiet stelt aan de personeelskosten per seizoenshelft.

Tot zover de algemene context die veel van de gebeurtenissen bij deze turbulente voetbalclub verklaart. Zoals het huidige zomerdrama rond Ter Stegen, van wie Barça af wil. En die nu de plot manipuleert.

De spanningen bereikten onlangs een nieuw niveau. De geblesseerde Ter Stegen weigert zijn medische gegevens te verstrekken aan de artsen van de competitie. Hierdoor kunnen de artsen geen deskundig oordeel geven op basis waarvan de club anders de salariskosten van Ter Stegen zou kunnen toewijzen. Concreet is Barça van plan deze gegevens te gebruiken om nieuwe spelers te registreren: iets meer dan een week voor de start van het competitieseizoen zijn doelmannen Joan García (overgekomen van Espanyol) en Wojciech Szczesny (met een vervolgcontract), evenals spits Marcus Rashford (gehuurd van Manchester United), nog steeds niet speelgerechtigd.

Barça beschouwt het gedrag van Ter Stegen als een ernstige overtreding en overweegt daarom disciplinaire maatregelen tegen hem. Het is dan ook aannemelijk dat Ter Stegen zich minder zorgen maakt over gegevensbescherming dan hij graag wraak wil nemen. Na zijn operatie aan zijn lumbale wervelkolom tien dagen geleden schatte hij zijn afwezigheid al op drie maanden, tot woede van de clubleiding van Barça. Pas na vier maanden mag een club tot 80 procent van het salaris van een geblesseerde speler gebruiken om een andere speler te betalen.

Ter Stegens zelfdiagnose op sociale media was niet alleen ongebruikelijk – normaal gesproken zouden artsen of de club er commentaar op leveren – maar ook aantoonbaar kwaadaardig. Dit illustreert dat zijn breuk met Barça lijkt op een rommelige scheiding. Er spelen ook emoties mee, niet alleen belangen.

Barça had dat graag zo gehouden om de overgang van het Ter Stegen-tijdperk naar dat van de negen jaar jongere García soepel te laten verlopen. De Duitser was elf jaar bij de club en was negen jaar daarvan eerste keus doelman. De nieuwe aanwinst uit de regio werd met een vaste transfersom van € 25 miljoen als een koopje beschouwd.

Ter Stegen daarentegen is steeds vaker geblesseerd; hij had twee seizoenen geleden al last van zijn rug en miste bijna het hele afgelopen seizoen vanwege een gescheurde kniepees. Na diverse clubperikelen geldt Ter Stegen ook als een speler die in competitieverband snel een lastpost kan worden. En last but not least : hij verdient ongeveer vijf keer zoveel als García; zijn salaris voor het komende seizoen alleen al zou naar verluidt € 16,67 miljoen bedragen.

Het salaris van Ter Stegen stamt uit de zorgeloze periode die Barça onder voormalig president Josep Maria Bartomeu bijna failliet liet gaan. Lionel Messi verdiende destijds zo'n € 130 miljoen per jaar. Zelfs Lamine Yamal, de opvolger van de Argentijnse superster, kreeg in zijn meest recente contractverlenging geen hoger salaris dan Ter Stegen.

Naast de Duitser is er maar één andere speler in de selectie die zijn contract tekende tijdens Bartomeu's jaren: Frenkie de Jong, die naar verluidt €19 miljoen per jaar waard is. De Nederlandse middenvelder heeft ook al meerdere zomers meegemaakt waarin hij met een gedwongen vertrek werd bedreigd. Maar nooit is een conflict zo hoog opgelopen als nu in de zaak Ter Stegen.

De doelman neemt de gebeurtenissen persoonlijk. In ruim tien jaar bij Barça klom hij op tot aanvoerder en presenteerde hij zich altijd als een integrerende figuur. Na zijn scheiding van zijn vrouw heeft hij een relatie met een Catalaanse vrouw. Ter Stegen beschouwde Barça als zijn favoriete club en was vastbesloten om koste wat kost voor zijn basisplaats te vechten.

In plaats daarvan trekken beide partijen al zo'n twee maanden aan het touw: Barça aan de ene kant, Ter Stegen aan de andere. Met elke duw van de ene kant schommelen de stemmingen en inschattingen. Wie staat er beter af? Wie duwt de andere kant resoluut terug? Is de medische privacy van een profvoetballer onschendbaar? Heeft Ter Stegen die geschonden met zijn zelfdiagnose? Is er sprake van gedrag dat schadelijk is voor de club? Tot nu toe is het een strijd zonder winst; beide partijen hebben alleen maar verloren.

Het is niet de eerste keer dat Barça wordt gezien als een club die, in financieel zwaar weer, de regels overtreedt. Ter Stegen daarentegen wordt afgeschilderd als een koppige man die veel meer te verliezen heeft dan alleen zijn basisplaats in het doel van Barça: zijn kansen bij de Duitse nationale ploeg als hij niet snel een nieuwe club vindt. En de uitstraling van de clublegende die op goede voet vertrekt, via de voordeur.

De meest prangende vraag is nu wie FC Barcelona in de toekomst als aanvoerder zal leiden. Bij Barça maakt het team meestal de keuze. En veel spelers voelen zich ongemakkelijk bij het idee om hun vertrouwen in hun huidige leider op te zeggen, omdat ze niet de indruk willen wekken dat ze niet solidair zijn.

De clubleiding kan zich Ter Stegen van haar kant niet meer voorstellen als eerste aanspreekpunt. Er moet een oplossing gevonden worden vóór de traditionele seizoensopener op zondag, wanneer ze het opnemen tegen Como voor de Gamper Cup. De aanvoerder houdt dan traditioneel een speech voor de fans.

Het blijft dus spannend – alweer een specialiteit van deze club. En het is sowieso een keuze met beperkte impact. Marc-André ter Stegen zal waarschijnlijk nooit meer voor Barça spelen.