Wordt er een compromis bereikt over de elektriciteitsbelasting, of vervalt de coalitie in het oude patroon van wantrouwen en conflict? Dat zal het coalitiecomité onthullen.

Het is de eerste grote binnenlandse politieke test voor de coalitieregering van CDU/CSU: in het coalitiecomité van vandaag moeten de leiders van CDU/CSU en SPD bewijzen dat ze in staat zijn tot compromissen over lastige kwesties zoals de verlaging van de elektriciteitsbelasting. Twee hoofdrolspelers staan ​​centraal in dit debat.

Bondskanselier Friedrich Merz (CDU) heeft internationaal tot nu toe een goede indruk gemaakt. Nu moet hij echter bewijzen dat hij ook de economie kan stimuleren en de stemming in het land kan verbeteren. "Natuurlijk heb ik meer plannen dan alleen de crisis beheersen", zei hij dinsdagavond in het ARD-programma "Maischberger".

Na zijn nederlaag bij de SPD-voorzittersverkiezingen treedt vicekanselier en minister van Financiën Lars Klingbeil verzwakt toe tot het coalitiecomité en moet hij zich opnieuw bewijzen – in een nieuwe samenstelling. Voor de nieuwe sociaaldemocratische co-leider Bärbel Bas is dit haar debuut te midden van de machtigste coalitiepolitici, waar ze nu de enige vrouw is en het moet opnemen tegen tien mannen.

Eén ding staat centraal: gaat de verlaging van de elektriciteitsbelasting voor iedereen gelden? Het kabinet heeft per 1 januari 2026 prijsverlagingen voor energie doorgevoerd. De netwerkkosten, een onderdeel van de elektriciteitsprijs, worden verlaagd en de gasopslagbijdrage voor gasklanten wordt afgeschaft.

De verlaging van de elektriciteitsbelasting voor industrie, landbouw en bosbouw is "permanent". In tegenstelling tot de aankondiging in het regeerakkoord wordt deze echter niet voor iedereen verlaagd, dus niet voor alle bedrijven of particuliere huishoudens. Dit heeft geleid tot brede kritiek van ondernemersorganisaties, vakbonden en welzijnsorganisaties – maar ook binnen de CDU/CSU. Kritiek kwam onder andere van CDU-fractieleider Jens Spahn en minister-president Hendrik Wüst van Noordrijn-Westfalen (beiden CDU). Dit heeft de SPD woedend gemaakt.

Merz gaf vóór de bijeenkomst van de coalitieleiders aan dat hij in principe openstaat voor een eventuele verlenging van de verlaging van de elektriciteitsbelasting. Maar alleen als de tegenfinanciering rond is.

Volgens het Federale Ministerie van Financiën zou een verlaging van de elektriciteitsbelasting voor alle consumenten volgend jaar € 5,4 miljard extra kosten. Tegenfinanciering zou waarschijnlijk lastig zijn. De coalitie zou concessies moeten doen voor andere projecten.

De economie streeft naar betrouwbaarheid. "Bedrijven hebben duidelijke vooruitzichten nodig en moeten weten waarop ze kunnen rekenen in het economische beleid van de coalitie", aldus DIHK-voorzitter Peter Adrian tegen het Duitse persbureau. "Veel bedrijven wachten dringend op verlichting, vooral als het gaat om energie- en arbeidskosten."

De coalitie wil het inkomen van de burger verlagen. De duivel schuilt hier mogelijk in de details. Volgens de eerste plannen die de dpa heeft ingezien, zal de besparing volgend jaar oplopen tot € 1,5 miljard, later oplopend tot € 4,5 miljard. De krant "Bild" berichtte hier als eerste over. In eerste instantie worden de sancties aangescherpt. Daarna volgt een fundamentele hervorming met een herberekening van de standaardtarieven.

Volgens het Federaal Agentschap voor Arbeidsvoorziening (BA) in Neurenberg werden vorig jaar – in februari 2025 – ongeveer 32.900 mensen met een uitkering gekort vanwege wangedrag, vergeleken met 24.700 een jaar eerder. Gezien het feit dat er 5,5 miljoen uitkeringsgerechtigden zijn, zijn experts van mening dat dit duidelijk maakt dat er geen enorme besparingen mogelijk zijn. Volgens het BA stroomde er in maart in totaal € 3,9 miljard aan uitkeringsgerechtigden naar de uitkeringsgerechtigden, wat vrijwel gelijk is aan maart 2024. In maart 2023 was dit bedrag nog € 3,5 miljard.

Pensioenen zullen waarschijnlijk ook in het coalitiecomité worden besproken. Het geplande eerste pensioenpakket van de Christlich Demokratische Union (CDU) en de Sozialdemokratische Partei (SPD) zal naar verwachting miljarden aan belastingbetalers kosten. "We kunnen het ons niet veroorloven dat de pensioenuitgaven nog verder stijgen dan ze al zijn", waarschuwde Rainer Dulger, voorzitter van de Werkgeversbond, de coalitiepartners al. De stijgende pensioenkosten zullen echter naar verwachting pas in 2029 beginnen, aanvankelijk met € 4,1 miljard. Volgens de wetsvoorstellen van minister Bas van Sociale Zaken zal dit bedrag naar verwachting stijgen tot € 11,2 miljard in 2031.

Dit is in de eerste plaats bedoeld om de geplande stabilisatie van het pensioenniveau op 48 procent na het lopende jaar te bekostigen – en daarmee verdere pensioenverhogingen in lijn met de loonontwikkeling in Duitsland. Zonder een stabiel pensioenniveau zou de toenemende overgang van de babyboomgeneratie naar de pensioengerechtigde leeftijd ertoe leiden dat de pensioenen niet meer zo snel stijgen als de lonen.