Arrestaties in koor: Iran voert binnenlandse repressie massaal op

Terwijl de internationale gemeenschap de fragiele wapenstilstand tussen Iran en Israël in acht neemt, worden burgers in Iran nog steeds door het regime vervolgd. Hoe sterker de druk van buitenaf, hoe meer druk van binnenuit.

Ze zouden militaire bases hebben bespioneerd, geheime overheidsinformatie hebben gelekt naar de Israëlische inlichtingendienst Mossad, of wapens en drones hebben opgeslagen om voor Israël te vechten. Volgens het Iraanse staatspersbureau Fars News zijn er tijdens de twaalfdaagse oorlog in Iran ongeveer 700 arrestaties verricht vanwege vermeende banden met Israël. Staatsmedia melden ook dat sinds de Israëlische aanval minstens zes mannen zijn geëxecuteerd wegens spionage voor de aartsvijand.

Terwijl de aandacht van de wereld gericht is op de oorlogsgebieden in de regio, treedt het Iraanse regime nog harder op tegen zijn binnenlandse critici. Geschokt door nederlagen in de regio, staat de Islamitische Republiek er nu verzwakt en kwetsbaar voor. De pijlers die haar ooit ondersteunden – ideologie, invloed en angst – brokkelen af. De "oorlog tegen het zionisme" en de confrontatie met de VS dienen om de nationale eenheid te versterken en kritische stemmen af ​​te schilderen als "onpatriotisch" of "door het buitenland gecontroleerd". Mensenrechtenactivist Hossein Ronaghi meldt op X dat het regime "momenteel volledig gefocust is op het onderdrukken van de bevolking" en, zelfs onder ongunstige omstandigheden, vrouwen blijft vervolgen vanwege het dragen van een hoofddoek.

Ronaghi, die in totaal zes jaar in de gevangenis heeft gezeten wegens kritiek op het regime, waarschuwt voor een "golf van schijnprocessen" die bedoeld zijn om "dissidenten het zwijgen op te leggen en hun eigen wreedheid te legitimeren". Volgens Roya Boroumand, uitvoerend directeur van de in de VS gevestigde Iraanse non-gouvernementele organisatie Abdorrahman Boroumand Center, proberen de Iraanse autoriteiten met de huidige repressie de publieke ontevredenheid over Israëls "vernederende klap" te onderdrukken. "Om de controle te behouden en te voorkomen dat tegenstanders zich in het land organiseren en mobiliseren, vertrouwt de Iraanse leiding nu op angst. En dit is misschien nog maar het begin", vertelde Boroumand aan AFP.

Gevangenisstraf voor het eisen van bescherming

Naast arrestaties wegens vermeende spionage worden er tientallen gearresteerd wegens kritiek op het regime. Bovendien verdwijnen er ook mensen die eerder gevangen zaten in de beruchte Evin-gevangenis. Tandheelkundestudente Motahareh Goonei werd bijvoorbeeld direct na het begin van de oorlog gearresteerd nadat ze bescherming voor de bevolking had geëist: "Je kunt je eigen commandanten niet eens beschermen!", schreef ze op X. Pas in maart werd de jonge vrouw vrijgelaten uit de Evin-gevangenis na een jaar gevangenisstraf, nadat ze een straf had uitgezeten voor "propaganda tegen de staat". Een van de redenen hiervoor was haar deelname aan een protest tegen de inmiddels vernietigde doodstraf tegen rapper Toomaj Salehi.

De Evin-gevangenis in Teheran is het politieke symbool van het verzet tegen de Islamitische Republiek. Naast "gewone" gevangenen worden hier ook politieke gevangenen vastgehouden, zoals Nobelprijswinnaar Narges Mohammadi, journalisten, politici van de oppositie en burgers die in opstand kwamen tegen het regime. De gevangenis staat ook wel bekend als "Evin Universiteit". Bij een Israëlische aanval op 23 juni kwamen 71 mensen om het leven, onder wie administratief personeel, gevangenen en bezoekers van gedetineerden. De overlevende politieke gevangenen werden naar een onbekende locatie gebracht en hebben geen contact meer met hun familieleden. Met de hashtag #where_is_our_prisoner eisen de families van de verdwenenen en activisten antwoorden over de verblijfplaats van de gedeporteerden. Ook van Motahareh Goonei is geen teken van leven.

Honderden executies vorig jaar

De repressie tegen de burgerbevolking is zelfs nog toegenomen sinds de landelijke protesten onder de slogan "Jin, Jiyan, Azadî!" - "Vrouwen, Leven, Vrijheid" in 2022/2023 werden neergeslagen. Volgens Amnesty International werden vorig jaar minstens 972 mensen in Iran geëxecuteerd. Na China is Iran het land met het hoogste aantal executies ter wereld .

Volgens de Iraanse Mensenrechtenmonitor werden dit jaar alleen al 577 mensen geëxecuteerd. Slechts enkele dagen voor het uitbreken van de oorlog werd Mojahed Korkor vermoord in het zuidwesten van Ahvaz. Zijn misdaad: deelname aan de protesten van "Vrouw, Leven, Vrijheid". Hij zit sindsdien gevangen. Op X werd een video gepubliceerd waarin zijn moeder vertelt hoe de autoriteiten de familie een afscheidsbezoek weigerden. Donderdag werd de vader, Rezgar Beigzadeh Babamiri, ter dood veroordeeld omdat hij demonstranten had geholpen die door de politie gewond waren geraakt tijdens de protesten van "Vrouw, Leven, Vrijheid".

Weerstand, ondanks alles

De ontevredenheid in het land is wijdverbreid. Deskundigen zoals islamgeleerde Katajun Amirpur schatten dat "80 tot 90 procent van de bevolking" het regime niet steunt, zoals Amirpur schrijft in een gastartikel voor de Süddeutsche Zeitung.

Ondanks repressieve maatregelen gaan mensen uit diverse sectoren al maanden de straat op. Medewerkers van de metro van Teheran, raffinaderijarbeiders en zorgmedewerkers eisen betere arbeidsomstandigheden en tijdige uitbetaling van hun loon. Er zijn ook korte werkonderbrekingen geweest. Vlak voor de oorlog staakten vrachtwagenchauffeurs in zo'n 155 steden enkele dagen. De reden was de groeiende frustratie over brandstofbeperkingen en een gebrek aan overheidssteun. Uiteraard vonden er talloze arrestaties plaats.

Tegelijkertijd verkeert de economie in een rampzalige toestand. In mei bedroeg de inflatie 38,7 procent. De rial is in één jaar tijd de helft van zijn waarde kwijtgeraakt. Hoewel het regime de economische neergang wijt aan Amerikaanse sancties en externe druk, ligt het werkelijke probleem in decennia van wanbeheer en corruptie. Terwijl de armoede in het land groeit en de middenklasse afneemt, steekt het regime miljarden dollars in de bewapening van het leger en de financiering van milities die tegen Israël vechten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat sociale media soms spottend reageren op Israëls gerichte moordpartijen op hoge militaire officieren. Er zijn video's gedeeld van hooggeplaatste militairen die verklaren dat Israël het nooit zou wagen Iran aan te vallen. Er zijn ook video's gedeeld van militairen die Irans vermogen om aanvallen af ​​te slaan met zijn sterke militaire capaciteiten prijzen.

Maar hoewel veel Iraniërs de val van het regime wensen, willen ze dat niet met hun leven bekopen of van buitenaf onder druk worden gezet. "Het is nooit een geheim geweest wat Iraniërs willen. Ze hebben het al meer dan veertig jaar met moed en doorzettingsvermogen aan de wereld laten zien", schrijft schrijfster Sahar Delijani op Instagram. Delijani werd geboren in de Evin-gevangenis. "Wat Iraniërs willen, is een vrije, seculiere, democratische samenleving en een politieke infrastructuur die deze beschermt en garandeert. Wat Iraniërs willen, is solidariteit. Geen oorlog. Geen bommen. Geen invasie. Wat Iraniërs willen, is de kans om hun eigen toekomst vorm te geven – een recht dat niemand mag worden ontzegd."

Een toekomst die de zogenaamde Ekbatan Boys wellicht nooit zullen krijgen: de zes jongemannen demonstreerden in 2022 in de wijk Ekbatan in Teheran, die werd beschouwd als een centrum van verzet. Ze zitten sinds hun arrestatie gevangen en werden afgelopen november door de Revolutionaire Rechtbank ter dood veroordeeld. Ze zijn symbolische figuren van stedelijk verzet – jongemannen zonder wapens, maar met camera's op hun mobiele telefoons. Waar sommigen van hen zich bevinden, is onbekend, en zelfs of ze nog in leven zijn.